حضور 18تیم در لیگ مناسب است؟ با توجه به دستمزدهای بازیکنان و مربیان که هرساله بالاتر می‌رود، کیفیت فنی لیگ هم به همان اندازه پیشرفت داشته است؟ سپاهان که بالاتر از دیگران ایستاد و قهرمانی‌‌اش را تکرار کرد، در مقایسه با سایر قهرمانان چه نمره‌ای می‌گیرد؟ بازیکنان خارجی لیگ راضی‌کننده بودند؟ داوری چطور؟ در این پرونده به سؤالات فوق پاسخ داده می‌شود.
سؤال: آیا لیگ برتر ایران ظرفیت 18 تیم را دارد؟
استدلال: هنگامی که این پرسش مطرح می‌شود ناخودآگاه طرفداران لیگ 18تیمی استدلال‌های تکراری خود را مطرح می‌کنند از جمله اینکه با توجه به وسعت و جمعیت کشور ایران، باید لیگ برتر حداقل 18تیمی باشد تا گستره جغرافیایی و جمعیت بیشتری را دربر بگیرد. البته این تئوری تقریبا منسوخ شده است چون پراکندگی تیم‌ها در بستر جغرافیایی یک کشور و فراگیر بودن لیگ در استان‌های مختلف متضمن پیشرفت فوتبال درآن کشور نیست و اگر غیر از این بود کشورهای توسعه‌یافته در زمینه فوتبال برای هر یک از استان‌ها یا ایالت‌ها در لیگ برترشان سهمیه درنظر می‌گرفتند. با توجه به اینکه چند بار در این زمینه آزمون و خطا صورت گرفته (برگزاری لیگ قدس در گذشته‌ای دور و انتقال تیم‌های تهرانی به استان‌های مختلف کشور در 4سال گذشته) و نتیجه آن شکست و ناکامی بوده، نباید با این استدلال قدیمی به مردم القا کرد که لیگ برتر فوتبال ایران باید 18تیمی باشد.
الگو: تقریبا همگان اتفاق نظر دارند که برای پیشرفت باید الگوی مناسب داشت. مثالی ساده می‌زنیم؛ لیگ برتر اسکاتلند با هدف افزایش کیفیت فوتبال این کشور، شکوفایی شرایط اقتصادی تیم‌های شرکت‌کننده در لیگ و تضمین آینده بلندمدت باشگاه‌ها، در فصل 90-1989 راه‌اندازی شد. ابتدا این لیگ با 10 تیم آغاز به کار کرد و پس از چند فصل تعداد تیم‌ها به عدد 12 افزایش یافت؛ البته اینگونه نبود که هر تیمی بتواند بدون رعایت قواعد خاص در این لیگ شرکت کند. از جمله شرایط حضور در این لیگ برخورداری از ورزشگاه استاندارد با جایگاه تماشاگران تمام صندلی ( حداقل 6 هزار صندلی که زیر سقف باشد)، مجهز بودن زمین چمن به سیستم زهکشی و گرمایشی برای جلوگیری از یخ زدن و مهیا کردن امکانات رفاهی و امنیتی برای تماشاگران بود.
به همین دلیل در زمان راه‌اندازی تنها 10 تیم شرایط لازم را برای حضور در لیگ برتر داشتند. همچنین مقرر شد که کل درآمد لیگ پس از کسر هزینه‌های سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال برای برگزاری این رقابت‌ها ، میان تیم‌های حاضر در آن تقسیم شود. در این لیگ 48درصد درآمد خالص لیگ به‌صورت مساوی میان باشگاه‌ها و 52درصد باقیمانده با در نظر گرفتن جایگاه هر تیم در جدول رده بندی تقسیم می‌شود. به عبارتی دیگر هر تیمی که رتبه بهتری در جدول داشته باشد پول بیشتری دریافت خواهد کرد. در واقع این نوع تقسیم درآمد باعث شده تا آینده اقتصادی باشگاه‌ها در درازمدت نیز تضمین شود.
همچنین سازمان لیگ برای تقویت فوتبال پایه، تمامی تیم‌های حاضر در لیگ را موظف کرده در هر بازی حداقل 3 بازیکن زیر 21سال را در فهرست 18نفره خود داشته باشند. تیم‌های لیگ‌برتر اسکاتلند در مرحله اول فصل هر یک 3 بار با هم بازی می‌کنند و پس از پایان هفته سی و سوم 6 تیم بالای جدول در یک گروه و 6 تیم پایین جدول در گروه دیگری قرار می‌گیرند و 5 بازی آخر فصل را در گروه‌بندی جدید برگزار می‌کنند. به عبارت دیگر امکان جا‌به‌جایی تیم‌ها بین این دو گروه وجود ندارد و یک تیم از جمع 6 تیم بالای جدول به قهرمانی می‌رسد و یک تیم نیز از جمع 6 تیم پایین جدول به دسته اول سقوط خواهد کرد. لازم به ذکر است که امتیازهای مرحله اول نیز در مرحله دوم لیگ لحاظ خواهد شد.در واقع اجرای همین طرح باعث شد تا لیگ برتر اسکاتلند به رده پانزدهم لیگ‌های کشورهای اروپایی از لحاظ کیفیت صعود کند و لیگ این کشور یکی از پرتماشاگرترین لیگ‌های کشورهای اروپایی باشد.
تکرار: سال‌هاست عادت کرده‌ایم که قبل از آغاز فصل جدید لیگ برتر ایران سازمان لیگ تیم‌ها را تهدید کند که اگر شرایط مورد نظر کنفدراسیون فوتبال آسیا را تأمین نکنند از لیگ برتر کنار گذاشته خواهند شد اما گوش مسئولان تیم‌ها از این تهدیدها پر است و با توجه به اینکه عملا اتفاقی رخ‌نمی‌دهد، وضعیت ورزشگاه‌ها همان است و استانداردها، حداقلی.
نتیجه: برای یک‌بار هم که شده باید لیگ را مورد یک جراحی اساسی قرار داد و از تجویز مسکن‌های زودگذر پرهیز کرد. چاره‌ای نداریم جز اینکه ما هم یک‌بار مانند اسکاتلند ریشه‌ای عمل کرده و شرایط استاندارد برای حضور تیم‌ها در لیگ را بسیار سفت و سخت اجرا کنیم؛ اشکالی ندارد اگر حتی کمتر از 10 تیم توانستند این شرایط را رعایت کنند. اگر علاقه‌مند به پیشرفت فوتبال هستیم نباید کیفیت را فدای کمیت کنیم. کافی است یک‌بار برای همیشه به لیگ برتر سامان دهیم و تا این اقدام صورت نگیرد باید همیشه دست و پایمان بلرزد که مبادا کنفدراسیون فوتبال آسیا سهمیه کشورمان در لیگ قهرمانان را به یک تیم کاهش دهد.
