حمید ضیایی‌پرور: با اینکه خبر ارسال شده از سوی شورای ‌عالی اطلاع‌رسانی مبنی بر تولید افزونه غلط‌گیر فارسی و امکان دانلود رایگان آن از روی سایت این شورا، به ظاهر خبر خوشی برای کاربران رایانه و اینترنت در ایران به شمار می‌رود، اما کالبد شکافی پرونده طولانی و کش‌دار تولید این نرم افزار نشان می‌دهد که برای تولید چنین نرم‌افزاری حداقل 4 سال تاخیر زمانی وجود داشته است...

کاربران - کامپیوتر

 این در حالی است که در این فاصله با تولید همین افزونه توسط مایکروسافت و امکان دانلود آن از طریق سایت این شرکت، نیاز فارسی‌زبانان به این افزونه غلط‌گیر تا حد زیادی رفع شده و نرم‌افزار تازه ارائه شده که معلوم نیست با چه بودجه‌ای تولید و ارائه شده است در حکم نوشدارویی بعد از مرگ سهراب به شمار می‌رود.

در تاریخ 10/٥/1385، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای به شرح زیر تصویب کرد: « به منظور ساماندهی نگارش زبان فارسی در محیط‌های رایانه‌ای و صیانت از دستور خط صحیح زبان فارسی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است ظرف مدت ٦ ماه نسبت به طراحی نرم‌افزار نوشتار رایانه‌ای مجهز به سیستم غلط‌یاب خودکار و براساس دستور خط زبان فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی اقدام کند».

در همان زمان بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که تولید چنین نرم‌افزاری با توجه به پیچیدگی‌های آن نیاز به زمان بیشتری دارد و طی مدت 6 ماه، مصوبه به دستگاه مربوطه هم نمی‌رسد چه برسد به تولید آن توسط دستگاه متولی موضوع! مستند ماجرا این است که نویسنده به‌عنوان خبرنگار حوزه‌ آی‌تی‌ بارها درباره سرنوشت این نرم‌افزار از مسئولان مختلف سؤال کردم و پاسخ‌های داده شده در نوع خود جالب بود.

در تاریخ 12اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۶ مهندس عیسی زارع‌پور، رئیس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره سرنوشت این نرم‌افزار گفت: « تاریخ ابلاغ مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، دقیقا مصادف با همان تاریخی است که مرکز توسعه فناوری اطلاعات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گرفت. طبق آن مصوبه، وزارت ارشاد موظف شد که ظرف مدت ٦ماه، نرم‌افزار غلط‌گیر فارسی را مطابق با مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی طراحی و تولید کند.

دستگاه‌های مختلفی که تا آن تاریخ درباره چنین پروژه‌ای کار کرده بودند، شورای‌عالی اطلاع‌رسانی، مرکز تحقیقات مخابرات ایران و مرکز تحقیقات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف، از این جمله بودند. نخستین کاری که ما کردیم این بود که کمیته‌ای تشکیل دادیم تا فعالیت‌های انجام شده را بررسی کند. این کمیته متشکل از نمایندگان ٣ نهاد ذکر شده است. کار به صورت متمرکز دنبال و از موازی کاری در این نهادها جلوگیری شد، چرا که همین پروژه در این نهادها به‌طور جداگانه تعریف شده بود.

اما بعد از هماهنگ شدن این نهادها، تقسیم کار صورت گرفت؛ شورای‌عالی اطلاع‌رسانی به‌عنوان ناظر علمی و محتوایی پروژه تعیین شد، یک کار گروه با مشارکت زبان‌شناسان تشکیل شد و مورد تقویت قرار گرفت، مرکز تحقیقات مخابرات هم به‌عنوان مجری پروژه تعیین شد و کار را شروع کرد و مرکز تحقیقات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف هم به‌عنوان ناظر فنی پروژه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم به‌عنوان کارفرمای پروژه تعیین شد؛ یعنی کسی کار را هدایت می‌کند و در نهایت تحویل می‌گیرد و آن را تبلیغ و ترویج می‌کند. خوشبختانه فاز طراحی پروژه انجام شده و شرکت مجری مشخص شده است.

کار هم با سرعت پیش می‌رود و امیدواریم در سال 1386 شاهد به ثمر رسیدن این پروژه باشیم.» البته همان طور که می‌دانید این پروژه در سال 86 به نتیجه نرسید و مرکز تحقیقات مخابرات نیز خود را از این پروژه کنار کشید. تا جایی که در تاریخ 20بهمن ۱۳۸۶ نویسنده از رئیس وقت مرکز تحقیقات مخابرات ایران سؤال کرد به چه دلیل تولید این نرم‌افزار به تاخیر افتاده است؟ دکتر محامدپور گفت:« براساس اطلاعات بنده این طرح توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مرکز ارائه شده بود که به علت انجام تغییراتی در مرکز، تحقیقات این پروژه متوقف شد و براساس آخرین نتایج مکاتبات قرار شد اگر خود وزارت ارشاد آن را انجام بدهد ما از آن حمایت کنیم.»

به این ترتیب وزارت ارشاد و مرکز تحقیقات مخابرات ایران از خود نسبت به تولید چنین نرم‌افزاری رفع مسئولیت کردند، فقط ماند شورای‌عالی اطلاع رسانی. حجت‌الاسلام دکتر حمید شهریاری، دبیر این شورا نیز در گفت‌وگو با نویسنده در این باره چنین توضیح داد: « این نرم‌افزار نوشته شده و آماده است. آنچه مهم است ارائه یک رشته زیرساخت‌های خط و زبان فارسی است که به اینترنت و نرم افزار و رایانه ارتباطی پیدا نمی‌کند. سخنوران ما و استادان ادبیات فارسی باید مجموعه دادگان خط و زبان فارسی را آماده می‌کردند. به عبارت دیگر دهخدا مانندی باید تمام کلماتی را که از گذشته تاکنون در تمامی حوزه‌ها و رشته‌های مختلف علوم به کار برده شده است، فهرست کند.

اگر این فهرست به دست ما برسد، در طول حداکثر 3هفته نرم افزار خطایاب را در اختیار مردم قرار خواهیم داد. این فهرست و بانک اطلاعات باید شامل تمام واژه‌ها و کلمات فارسی از گذشته تاکنون باشد. غیر از مشکل بانک اطلاعات، مشکل اصلی چندمفهومی بودن بعضی از کلمات نوشتاری است. نظام غلط‌گیری ما به‌دلیل تنوع واژگان فارسی با این مسئله دچار مشکل می‌شود. برای رفع این مشکل نیاز به طبقه‌بندی متن نوشتاری به رشته‌های مختلف است. ما در زیرساخت‌های دایره‌المعارف و زبان ضعیف هستیم. در حالی که ویرایش نهم دایره‌المعارف بریتانیکا در سال ١٨٧٦ نوشته شده است، ما هنوز یک دایره‌المعارف کامل زبان فارسی نداریم. تهیه این زیرساخت‌ها نیازمند یک فکر ملی برای تدوین یک برنامه چند ساله به منظور تهیه چنین دایره‌المعارفی است.» حالا شورای‌عالی اطلاع‌رسانی خبر داده که نسخه رایگان نرم‌افزار ویراستیار1 فارسی به‌عنوان نخستین نرم‌افزار خطایاب در وب‌گاه www.virastyar.ir عرضه شده است.

حجت‌الاسلام سعید سالاریان، قائم‌مقام دبیر شورای‌عالی اطلاع‌رسانی با اشاره به اهتمام خاص شورا به شناسایی، امکان‌سنجی و تحلیل مقدماتی پروژه‌های پردازشی حوزه‌ توسعه‌ خط و زبان فارسی در فضای دیجیتال گفته: پروژه‌ پژوهشی- اجرایی خطایاب فارسی (ویراستیار) از جمله پروژه‌های مهم است که با اقدام و حمایت مستقیم شورا و همکاری جمعی از محققان به بار نشسته است و پس از ارائه رسمی این نرم‌افزار در شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ، اکنون نسخه کامل آن به‌صورت الکترونیک و با رویکرد غلط‌یابی صرف زبان فارسی عرضه شده است.

به گفته وی ضمن عرضه این نرم‌افزار کاربردی، پژوهشنامه‌هایی در قالب کتاب با عنوان خطایاب املایی خودکار در زبان فارسی تالیف شده است که از وب‌گاه دبیرخانه قابل دریافت است.

اما امروز که این خبر خوش را می‌شنوید اگر سری به گوگل بزنید متوجه می‌شوید که افزونه غلط‌گیر فارسی مایکروسافت سال‌هاست تولید شده و به صورت رایگان از اینترنت قابل دریافت است.

ظاهرا کاری را که ما با صرف میلیون‌ها تومان بودجه در 4 سال انجام داده‌ایم آنها به صورت رایگان سال‌ها پیش برایمان انجام داده‌اند.

کد خبر 126562

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز