سعید جلیلی، دبیر شورای امنیت ملی ایران پیش از رفتن به ژنو در جمع خبرنگاران از بی‌نتیجه بودن گفت‌وگوهای پیشین با 1+5 سخن گفت و غربی‌ها را اینگونه عامل شکست مذاکرات معرفی کرد: 15 ماه از گفت‌وگوهای قبل گذشت، طرف گفت‌وگو در این 15 ماه در یک راهبرد غلط به اسم فشار، مسیری را طی کرد که امروز بی‌فایده بودن و پرهزینه بودن آن مسیر را بیش از همیشه تجربه می‌کند.
اکتبر سال گذشته میلادی مذاکرات ژنو در حالی برگزار شد که رسانه‌های غربی از پذیرفته شدن بسته پیشنهادی 1+5 از طرف تیم مذاکره‌کننده ایرانی که آن زمان هم سرپرستی‌‌اش با سعید جلیلی بود، خبر داده بودند. همین امر هم سبب شد تا در داخل کشور انتقادهایی به آنچه در ژنو گذشت انجام شود. این انتقادها البته بیشتر بر مبنای خبرهایی بود که رسانه‌های غربی از ماجرای مذاکره جلیلی مطرح کرده بودند وگرنه دیپلمات‌های ایرانی کمتر به سخن گفتن دراین باره پرداختند.
در آن زمان رسانه‌های غربی گزارش دادند که محور پیشنهاد 1+5 به تهران در مذاکرات ژنو، ایران سوخت 3/5 درصدی خود را تحویل کشوری جز اعضای 1+5 دهد و در ازای آن سوخت 20 درصد تحویل بگیرد.
صریح‌ترین انتقادها به آنچه در مذاکرات 2009 ژنو گذشت از سوی علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و سرپرست پیشین تیم مذاکره‌کننده ایران در دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد بود. اینگونه است که خیل عظیمی از انتقادات به مذاکرات ژنو در رسانه‌ها پس از انتقاد لاریجانی آغاز شد که صراحتا توافق ایران با گروه 1+5 درباره خروج مراحل نهایی فرایند غنی‌سازی اورانیوم از کشور را رد کرد و حملات لفظی شدیدی علیه آمریکا و کشورهای غربی عضو گروه 1+5 انجام داد.
سکوت رسانه‌ای گسترده‌ای درباره آنچه میان تیم مذاکره‌کننده ایرانی به سرپرستی سعید جلیلی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و اعضای 1+5 گذشته است، از سوی رسانه‌های حامی دولت انجام گرفت و کمتر توضیحی درباره آنچه در ژنو گذشته است در رسانه‌ها منتشر شد. آنچه هم گفته می‌شد سخنانی کلی در حق مسلم هسته‌ای ایران و مذاکره از موضع قدرت از سوی ایران بوده است.
با این وجود اما بودند رسانه‌هایی که اگرچه منتقد دولت محسوب می‌شوند اما کوشیدند از نگاه عادلانه‌ای به ماجرا بنگرند. اخباری که از گوشه و کنار سیاست به گوش می‌رسید مجال بیشتری برای انعکاس یافت.
روایت رسانه‌ها از توافق هیأت ایرانی و 1+5 در مذاکرات 2009 ژنو اینگونه بود که در مذاکرات ژنو پیشنهاد آمریکا مبنی بر تحویل 80 درصد از اورانیوم غنی شده ایران و انتقال یکجای آن به خارج برای تولید کمتر از 200 کیلو میله سوخت با غنای 20 درصد در جهت تأمین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران مورد پذیرش گروه مذاکره‌کننده ایران قرار گرفته است.
یک روزنامه در آن برهه صراحتا به انتقاد از رویکرد ایران در مذاکرات ژنو پرداخت و نوشت: این پیشنهاد به‌اصطلاح تشویقی که باهدف از بین بردن دستاوردهای غنی‌سازی ایران و ظاهرا برای جلوگیری از احتمال انحراف ایران از روش صلح آمیز هسته‌ای و جلوگیری از دستیابی به اورانیوم تغلیظ شده ارائه شده، تنها برای زمین‌گیر کردن فعالیت هسته‌ای دانشمندان ایرانی و تعلیق فعالیت‌های مؤثر هسته‌ای ایران از طریق مسدود کردن راه‌های ارتقای فرایند خودکفایی هسته‌ای کشورمان بوده چرا که غرب به سرکردگی آمریکا در همه مذاکرات مسیر امتیازگیری و تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای ایران را دنبال کرده است.
کار به آنجا رسید که هدف از این مذاکرات بازی پنهان غرب برای مجبورکردن ایران به امضای معاهده پیمان ان پی تی تلقی شد: آمریکایی‌ها پس از دریافت اورانیوم غنی‌سازی شده ایران که حاصل چندین سال تلاش دانشمندان ایرانی است بازی‌های حقوقی، سیاسی و فنی جدیدی را در بازپس دادن آن پیاده خواهند کرد که الزام ایران به امضای معاهده الحاقی « ان.پی.تی » جزئی از آن است.(روزنامه جمهوری اسلامی)
بیانیه ناکام
در طول یک‌سال و اندی که بین دومذاکره ژنو فاصله افتاد مهم‌ترین اتفاقی که در پرونده هسته‌ای روی داد، مذاکرات ایران، ترکیه و برزیل در تهران بود که نتیجه آن مذاکرات انتشار بیانیه‌ای موسوم به بیانیه تهران بود.
در ماده 3 این بیانیه، تبادل سوخت هسته‌ای گامی برای شروع همکاری در عرصه‌های مختلف فناوری و صلح‌آمیز هسته‌ای عنوان شده است.
در ماده 5 این بیانیه که اصلی‌ترین بخش این توافقنامه است این توافق حاصل شده است که 1200 کیلوگرم سوخت اورانیوم کمتر
غنی شده در ترکیه به‌صورت امانت نگهداری شود که در مالکیت ایران خواهد بود و ایران و آْژانس امکان نظارت بر آن را دارند.
در ماده 6 این بیانیه نیز آمده است جمهوری اسلامی ایران موافقت خود را در مورد موارد فوق به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ظرف 7 روز اعلام می‌کند و متناسب با درخواست گروه وین (روسیه، فرانسه، آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) جزئیات بیشتری درباره تبادل سوخت از طریق توافقنامه خطی و ترتیبات مربوط به توافقنامه ایران و وین که متعهد به تحویل 120 کیلوگرم سوخت اورانیوم مورد نیاز راکتور تهران هستند، شرح داده خواهد شد.
در ماده 7 این بیانیه نیز اعلام شده است از زمانی که گروه وین توافق خود را اعلام کند طرفین خود را ملزم به اجرای ماده 6 می‌دانند و ایران نیز موافقت خود را با انتقال 1200کیلوگرم اورانیوم کمترغنی شده اعلام می‌کند و گروه وین نیز متعهد می‌شود 120کیلوگرم سوخت مورد نیاز راکتور تهران را به ایران تحویل دهد.
نکته اما اینجا بود که بیانیه تهران برخلاف تصور با استقبال چندانی از سوی غربی‌ها مواجه نشد. کشورهای غربی واکنش‌های متفاوت و گاه متضادی به بیانیه تهران نشان دادند. کار تاآنجا پیش رفت که واکنش آمریکا نسبت به واکنش‌های پیشین دولت این کشور نرم‌ترین واکنش و بدترین واکنش‌ها هم از سوی روسیه، فرانسه و انگلیس بود.
در داخل کشور هم انتقادهای فراوانی به بیانیه تهران شد که مهم‌ترین آنها از سوی برخی نمایندگان مجلس بود که صراحتا دولت را به‌دلیل امضای این بیانیه مورد نقد قرار دادند. با این حال بی‌تفاوتی غرب به این بیانیه سبب شد تا عملا امکان اجرایی شدن بیانیه تهران از بین برود.
رئیس‌جمهور هم در گفت‌وگو با تلویزیون LBC لبنان، پس از واکنش‌های منفی غربی‌ها به بیانیه تهران گفت که اگر روسیه، گروه 1+5 و هر کشور دیگری، بندهای بیانیه تهران را می‌پذیرفتند بی‌شک مسیر کنونی طی می‌شد از این‌رو بیانیه تهران به معنای نفی روسیه و سایرین نیست بلکه نشانگر این است که برزیل، ترکیه و ایران دریافت مشترک و بهتری از مسائل جهانی دارند و می‌توانند نقش بهتری در شرایط کنونی ارائه کنند.
خارج شدن یکی پس از دیگری مسیرهایی که ایران و 1+5 برای حل پرونده هسته‌ای ایران پیشنهاد داده‌اند سبب شده است تا ابر سیاه بی‌اعتمادی همچنان بر مذاکرات ایران و کشورهای غربی درباره پرونده هسته‌ای ایران سایه اندازد.
