گزارش اخیر برخی رسانه‌ها مبنی بر واردات محموله بزرگی از لامپ‌های کم‌مصرف چینی غیراستاندارد به کشور و تخلفات گسترده در واردات میلیونی این محصولات بی‌کیفیت چینی با نام ساخت ایران و دارای برچسب استاندارد موجب شده تا یک مقام مسئول در مؤسسه استاندارد، مسئولیت این واردات را بر عهده وزارت نیرو قرار دهد. این مقام به ایسنا، گفت: وزارت‌نیرو تعهد داده که محموله مذکور شامل لامپ‌های کم‌مصرف استاندارد بوده و در این راستا هر اتفاقی که رخ دهد باید وزارت نیرو پاسخگو باشد.
وی افزود: در زمان واردات این محموله، کشور نیاز زیادی به لامپ‌های کم مصرف داشت و با توجه به این نیاز، وزارت نیرو تعهد داد تا با مسئولیت خود اقدام به واردات این محموله کند. بنابراین گزارش، لامپ‌های چینی غیراستاندارد با چندین بار آزمایش در آزمایشگاه‌های معتبر و دارای مجوز کشور که توسط گمرک انجام شد، بی‌کیفیت و نامرغوب تشخیص داده شد که با وجود این، موفق به اخذ مجوز استاندارد از مؤسسه استاندارد شده و توانسته در بازار کشور به فروش برسد.
این دیدگاه در حالی مطرح شده که باوجود افزایش واردات لامپ‌های کم مصرف چینی و مسائل مطرح شده در مورد آن مسئولان وزارت نیرو و نظام‌الدین برزگری، رئیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران هیچ اظهارنظری در این زمینه نکردند. با وجود این پیش‌تر یک عضو هیأت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان لامپ ایران اعلام کرده بود که استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف چینی به‌دلیل استفاده از فسفر نامرغوب برای مصرف‌کنندگان خطرآفرین است. داوود باقری با بیان اینکه تولید داخلی کاملا مطابق با نیاز کشور به لامپ‌های کم‌مصرف است از اشباع بازار و واردات بی‌رویه لامپ‌های چینی تقلبی گلایه کرده بود. با این روند تا‌کنون میلیون‌ها لامپ کم‌مصرف چینی در تیراژ بسیار بالا و حتی با دریافت برخی یارانه‌های دولتی و کوتاهی و غفلت مؤسسه استاندارد ایران، از گمرک ترخیص، وارد بازار شده و با قیمت یارانه‌ای به مصرف‌کنندگان عرضه شده است.
تأیید واردات غیراستاندارد
بالا گرفتن مناقشه واردات قانونی لامپ‌های کم‌مصرف تقلبی و عرضه آن در بازار بیش از هر چیز کوتاهی مؤسسه استاندارد در کنترل کیفی این محصول را گوشزد می‌کند اما موضوع وقتی بیشتر قابل تأمل است که برخی دست‌اندرکاران از زیان‌های استفاده از اینگونه لامپ‌ها برای سلامتی مصرف‌کنندگان خبر داده و وزارت بهداشت یا سایر دستگاه‌های متولی نظارت بر این موضوع نیز سکوت اختیار کرده‌اند. علاوه بر زیان مالی و جانی مصرف‌کنندگان به‌دلیل خرید و استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف تقلبی و غیراستاندارد در بازار، نکته دیگر قابل تأمل در این زمینه واردات اینگونه لامپ‌ها توسط وزارت نیرو و عرضه بدون نظارت کیفی آن در بازار است، این در حالی است که تا‌کنون عرضه بسیاری از کالاهای غیراستاندارد در بازار به واردات غیرقانونی اینگونه کالاها از طریق قاچاق نسبت داده می‌شد اما واردات قانونی یک کالای غیراستاندارد توسط برخی دستگاه‌ها جای تأمل دارد.
این شرایط موجب شد تا سرانجام چندی پیش مؤسسه استاندارد به برخی گزارش‌های منتشر شده در زمینه واردات لامپ‌های کم‌مصرف غیراستاندارد واکنش نشان دهد. این مؤسسه با تأیید واردات لامپ‌های غیراستاندارد درباره تخلفات گسترده در واردات لامپ‌های کم‌مصرف غیراستاندارد با برچسب استاندارد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده، واردات تعدادی لامپ کم‌مصرف براساس مصوبات دولتی مبنی بر جایگزینی این نوع لامپ‌های رشته‌ای پرمصرف از سال1387 در کشور شروع شده و این کالا به‌رغم اینکه در سال1387 مشمول استاندارد اجباری نبود و از ابتدای خرداد 1388 در فهرست استانداردهای اجباری قرار گرفته، اکنون همانند سایر کالاهای مشمول استاندارد اجباری در مبادی رسمی ورودی به 2 طریق کنترل می‌شود.
در ادامه این بیانیه آمده است: در این زمینه علاوه بر اشخاص و شرکت‌های خصوصی، وزیر وقت نیرو طی نامه‌ای مورخ 16مرداد1387 به وزیر صنایع و معادن اعلام کرد که این وزارتخانه علاوه بر انعقاد قرارداد در حد ظرفیت تولیدکنندگان داخلی، می‌خواهد با توجه به برنامه زمان‌بندی اعلام شده از طرف تولیدکنندگان داخلی که نشان‌دهنده توانایی تولید به‌صورت مرحله‌ای تا پایان سال1387 است، واردات لامپ کم‌مصرف را ضروری کند، بنابراین دستور فرمایید برای جلوگیری از وقفه در توزیع این لامپ‌ها پس از ورود به مبادی گمرک با تعهد و تأیید کیفیت سازمان بهره‌وری انرژی ایران (سابا) برای کنترل کیفیت لامپ‌های وارداتی اجازه ترخیص آنها صادر شود.
وزیر صنایع و معادن نیز با پی‌نوشت نامه مزبور طی نامه‌ای به سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، دستور همکاری برای واردات را صادر می‌کند. بر این اساس با توجه به اینکه وزارت نیرو تعهد کنترل کیفیت کرده و آزمایشگاه (سابا) سازمان بهره‌وری انرژی ایران به‌عنوان آزمایشگاه مرجع انرژی شناخته شده بود، این سازمان طی نامه‌ای به وزیر صنایع و معادن اعلام می‌کند که لامپ‌های وارداتی با تعهد و تأیید کیفی آزمایشگاه سابا در کوتاه‌ترین زمان ترخیص می‌شود اما برای کنترل نظارتی تعدادی از لامپ‌ها نمونه‌برداری و توسط این سازمان آزمایش خواهد شد. این بیانیه می‌افزاید: اشخاص یا شرکت‌هایی که خارج از حوزه واردات وزارت نیرو مبادرت به واردات رسمی کرده یا تأییدیه شرکت‌های بازرسی بین‌المللی کالا را ارائه داده‌اند، در گمرک‌ها از کالاهای آنها نمونه‌برداری شده و پس از انجام آزمایش‌های لازم مجوز ترخیص یا ترخیص نشدن به گمرک‌های کشور صادر می‌شود.
گفتنی است که در کنترل‌های نظارتی بعدی که از ابتدای خرداد 1388 این نوع لامپ مشمول استاندارد اجباری قرار گرفته، مقادیر قابل توجهی از انواع لامپ‌های کم‌مصرف غیراستاندارد تشخیص داده شده و طی نامه‌ای به اداره‌های کل استاندارد و تحقیقات صنعتی سراسری کشور دستور جمع‌آوری صادر شده است.
این بیانیه چنین نتیجه‌گیری کرده است، اینکه در متن خبر برخی رسانه‌ها مطرح شده گمرک لامپ‌های چینی را چندین مرتبه آزمون و آنها را بی‌کیفیت اعلام کرده، چنین بررسی‌هایی اصولا توسط گمرک انجام نمی‌شود و مسئولیت نمونه‌برداری و آزمون با استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران است. همچنین عنوان شده که به‌رغم اعلام گمرک، هیچ اقدام کارسازی برای برخورد با متخلفان و جاعلان آرم استاندارد صورت نگرفته این موضوع واقعیت ندارد.
