یکشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۸۹ - ۱۰:۱۴
۰ نفر

نسترن طباطبایی : کاوشی در پیشینه، حوزه نفوذ و آسیب‌شناسی زبان فارسی.

25 اردیبهشت ماه 89 ،روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر بزرگ و بلندآوازه ما و زبان فارسی بود و به همین مناسبت آیینی هم در برخی مراکز فرهنگی از جمله دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

تابلوها و برخی نوشته‌ها در سطح شهرها نیز حکایت از چنین بزرگداشتی داشت از جمله در تابلویی نوشته بود:‌ «زبان فارسی به عنوان یکی از ارکان هویت ملی ایران و زبان دوم عالم اسلام و معارف و فرهنگ اسلامی است» و از قول رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی خواندیم: «زبان فارسی، خزانه خاطرات و وقایع ارزش‌های ملت ما در طول تاریخ است و وسیله‌ای برای ارتباط با نیاکان‌مان به شمار می‌رود.

ما زندگی نسل‌های گذشته را در خزانه زبان فارسی حفظ کرده‌ایم و بدین ترتیب صاحب تاریخ و هویت هستیم».از آن سو از دیرباز در سراسر جهان هر جا از شرق‌شناسی سخن به میان می‌آید، زبان فارسی و ایران‌شناسی هم مطرح است. همچنان که زبان فارسی در حدود 125 مرکز در 50کشور جهان تدریس می‌شود و هنوز 40 دانشگاه معتبر در سراسر گیتی خواستار راه‌اندازی کرسی زبان فارسی هستند.

در راستای پرورش استادان بومی زبان فارسی، اکنون 200 دانشجوی خارجی در دانشگاه‌های ایران سرگرم تحصیل‌اند و شماری از دانش‌آموختگان به کشور خودشان بازگشته‌ و در حال تدریس زبان فارسی هستند.

آموزش خط نوشتاری فارسی در کشور تاجیکستان روبه‌گسترش است. دبیرکل اتحادیه استادان زبان فارسی هند بر این باور است که زبان فارسی در هند یک زبان خارجی نیست، بلکه از جمله زبان‌های باستانی و فرهنگی این کشور پهناور است؛ همچنان که اکنون زبان فارسی در هند مانند زبان‌های «سانسکریت» و «پالی» به‌عنوان زبان کلاسیک خوانده می‌شود.

یک استاد برجسته زبان فارسی در هند معتقد است که زبان فارسی، ‌زبان فرهنگی  قاره آسیا و به‌ویژه شبه‌قاره هند است. یکی از اعضای اتحادیه نویسندگان و ادیبان عرب و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کویت گفته است که استقبال از ادبیات فارسی به‌عنوان دومین زبان جهان اسلام در کشورهای عربی و اسلامی روبه‌گسترش است.

از این رو به قول یکی از نویسندگان معروف، زبان فارسی ستون فقرات یک ملت عظیم است و باید بماند.  اما ببینیم آسیب‌های پیش‌رو برای زبان فارسی چیست و از این منظر بکوشیم فارسی را از آسیب محفوظ نگه‌داریم.روزگاری در سایه تفاخر و هویت‌گریزی، بهره‌گیری از واژگان و اصطلاحات فرنگی به‌جای فارسی که نمونه‌های آشکار آن هنوز هم به چشم می‌خورد، رواج یافت و اگر کسی هنگام گفت‌وگو عبارات فارسی را با چند واژه خارجی خلط نمی‌کرد، از این قافله عقب می‌ماند!

به‌هر روی، تلاش‌هایی برای پالایش زبان فارسی از این گرایش‌های ویرانگر و تلفیق‌های نادرست انجام شده است اما هنوز می‌بینیم که روی فراورده‌های غذایی ایرانی حتی آنها که در هواپیما و شبکه‌  پرواز‌های داخلی پخش می‌شود به زحمت می‌توان یک عبارت فارسی یافت!

در قفسه شکلات برخی فروشگاه‌های بزرگ، بسته‌ای را می‌یابیم که پر از اصطلاحات فرنگی است و تک‌نوشته‌های فارسی در آنها گم شده است. در جریان مسابقه فوتبال، روی پیراهن یک بازیکن در یک تیم ایرانی عبارت CHAMPION نقش می‌بندد یا در خبرها می‌خوانیم که قرار است در یکی از شهرهای تاریخی کشورمان مجموعه تجاری، تفریحی و رفاهی با عنوان «سیتی‌سانتر» ساخته شود! در یکی از دانشنامه‌ها که توسط پژوهشگران ایرانی تدوین شده،‌ به جای دریای عمان، بحر عمان نوشته شده است و در محاورات روزانه، بقالی را سوپر و غذاخوری را رستوران می‌نامیم.

فراموش نکرده‌ایم که واژگان زیبایی مثل بالگرد به جای هلی‌کوپتر، رزمایش به جای مانور، تلفن همراه به جای موبایل بهانما به جای اتیکت، رایانه به جای کامپیوتر و یارانه به جای سوبسید به خوبی در میان مردم جا افتاده است و یقین دارم به‌کاربردن دانشنامه به جای دایره‌المعارف هم به صورت رسمی با استقبال وسیع مردم روبه‌رو خواهد شد.

رسانه‌ها به‌ویژه صدا و سیما در کاربرد درست زبان فارسی و حفظ ارزش‌های این زبان که روزگاری زبان دیوانی پهنه وسیعی از آسیای خاوری تا آفریقا بوده است، مسئولیت عظیمی دارند. به همین دلیل باید از شکستن زبان فارسی در گفتارها و جایگزین‌کردن خرده‌فرهنگ شهری به جای این زبان اصیل و رسا خودداری شود. تا به راستی؛
شکر شکن شوند همه طوطیان هند
زین قند پارسی که به بنگاله می‌رود

‌منابع نوشته در همشهری موجود است.

کد خبر 109050

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز