اعتراضی که تنها به‌دلیل دخالت غیرمتخصصان رادیولوژی در زمینه سونوگرافی بیماران بود و در نهایت معاون سلامت این وزارتخانه را بر آن داشت تا اعلام کند انجام سونوگرافی تشخیصی فقط و فقط در محدوده تخصص رادیولوژی است.به‌دنبال همین اتفاق و با پیگیری انجمن رادیولوژی قرار شد آیین‌نامه‌ای در زمینه سونوگرافی تنظیم شده و به امضای وزیر برسد؛ آیین‌نامه‌ای که پشتوانه اجرایی داشته باشد؛ یعنی طبق آن سونوگرافی فقط توسط متخصصان رادیولوژی انجام شود.
این آیین‌نامه قرار بود ظرف 2هفته تنظیم و ابلاغ شود ولی این اتفاق نیفتاد. در همین زمان رزیدنت‌ها و دستیاران رادیولوژی هم اعلام کردند که چون با این وضعیت آینده شغلی‌شان را در خطر می‌بینند، خواهان تغییر رشته هستند چون به قول وزارت بهداشت هیچ اعتمادی نداشتند. با این اتفاق بار دیگر معاون سلامت قول دیگری داد که تا 3هفته دیگر این آیین‌نامه را تنظیم می‌کند.
اواخر دی ماه سال گذشته دستیاران رادیولوژی طی اطلاعیه‌ای اعلام کردند که از اول بهمن‌ماه دسته جمعی درخواست تغییر رشته می‌کنند و در همان ماه به‌طور کلی دست از کار کشیدند. این کار باعث بروز بی‌نظمی‌هایی در بیمارستان‌های آموزشی کشور شد؛ البته این اتفاق موقتی بود ولی تا امروز که از این جریان 4ماه می‌گذرد از آیین‌نامه هیچ خبری نیست، به‌طوری که دکتر عبدالرسول صداقت، رئیس انجمن رادیولوژی معتقد است هیچ عزمی در این زمینه در وزارت بهداشت وجود ندارد.
به گفته کارشناسان رشته رادیولوژی، این رشته با تمام رشته‌های پزشکی سر و کار دارد و با توجه به این قضیه جذابیتی در تمام دنیا در این رشته ایجاد شده است، به‌طوری که در حال حاضر کسانی که وارد این رشته می‌شوند نفرات اول آزمون دستیاری هستند.
در آستانه بیست و ششمین کنگره رادیولوژی که از امروز به‌مدت 4روز در هتل المپیک تهران برگزار می‌شود، دکتر عبدالرسول صداقت در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: گسترش علم به‌گونه‌ای است که رشته‌های مختلف پزشکی با دستگاه‌های مختلف رادیولوژی آشنا شده و مایلند از آن استفاده کنند.
به گفته وی، این موضوع در ایران از رشته زنان شروع شده و برخی متخصصان زنان از سال1370 دوره‌های کوتاه‌مدت دوماهه آموزشی را در بخش‌های رادیولوژی گذرانده‌اند، به‌طوری که بعد از آزمون قبولی، وزارت بهداشت به این افراد مجوز داده که از سونوگرافی در مطب‌شان به‌عنوان یک وسیله تشخیصی استفاده کنند نه به‌عنوان یک وسیله درآمد‌‌زا؛ در ضمن بابت این کار نباید از بیمار هزینه جداگانه گرفته شود. این در حالی است که سال گذشته هم معاونت درمان وزارتخانه بخشنامه‌ای را با 5شرط اعمال کرد که با توجه به آنها متخصصان زنان و زایمان می‌توانستند در مطب خود از دستگاه سونوگرافی استفاده کنند. دکتر صداقت با بیان این عبارات می‌افزاید: شرط اول این بود که این متخصصان دوره آموزشی الزامی را گذرانده باشند و این دوره به تأیید وزارت بهداشت رسیده باشد.
دوم اینکه متخصصان زنان اجازه نداشتند در سربرگ، مهر و تابلوی مطب‌شان کلمه سونوگرافی را ذکر کنند چون این کار به‌عنوان تبلیغ محسوب می‌شد. سوم اینکه سونوگرافی باید در حوزه تخصصی خودشان استفاده می‌شد؛ یعنی اینکه اگر بیماری نیاز به سونوگرافی کلیه داشت، متخصص زنان حق انجام آن را نداشت. وی ادامه می‌دهد: چهارمین شرط این بود که متخصصان زنان و زایمان فقط حق ویزیت بیماران خودشان را داشتند و ویزیت بیماران دیگر ممنوع بود و پنجم اینکه هیچ‌گونه ویزیت جداگانه‌ای از بیماران بابت سونوگرافی نباید گرفته می‌شد.
این بخشنامه به تمام کشور ابلاغ شد و معاونان دیگر وزارت بهداشت نیز در این چند سال آن را تأیید و روی آن تأکید کردند، ولی به گفته رئیس انجمن رادیولوژی متأسفانه به‌دلیل اینکه بخشنامه مذکور در کشور ضمانت اجرایی درستی نداشت، هیچ وقت به آن عمل نشد، به‌طوری که وضعیت به جایی رسید که امروزه درصد بسیار بالایی از متخصصان زنان در مطب‌شان بدون اینکه دوره آموزشی گذرانده باشند، دستگاه سونوگرافی دارند و حتی در تابلو و سربرگشان کلمه سونوگرافی را قید می‌کنند.اما مسئله‌ای که شاید تحمل این شرایط را برای رادیولوژیست‌ها دشوارتر کرده این است که هر 20 روز یک بار یک مامور برای بازدید از مطب رادیولوژیست‌ها و بررسی استانداردهایی چون رعایت متراژ، داشتن هواکش، داشتن در سربی یا رعایت تعرفه‌ها مراجعه می‌کند ولی روی مطب متخصصان زایمان هیچ کنترلی حتی از نظر کیفیت دستگاه سونوگرافی صورت نمی‌گیرد.
«الان 2 مطب رادیولوژی باید حداقل 200 متر از‌هم فاصله داشته باشند ولی در خیلی از موارد در طبقه بالای یک مطب رادیولوژی، مطب متخصص زنان و زایمان است که بیماران را سونوگرافی هم می‌کند». دکتر صداقت با بیان این عبارات توضیح می‌دهد: علاوه بر این، یک مطب رادیولوژی باید حداقل 90 متر باشد، در حالی‌که یک متخصص زنان و زایمان در یک اتاق از یک مجموعه به راحتی بیمار را سونوگرافی می‌کند.
دخالت فراتر از متخصصان زنان است
با این حال، دکتر ایرج هنربخش، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و سرپرست بخش رادیولوژی بیمارستان پارس نیز در گفت‌وگو با همشهری معتقد است که نبود اجرای قانون فقط محدود به متخصصان زنان و زایمان نیست چون حتی خیلی از اوقات ماماها، جراحان و متخصصان داخلی هم با اینکه نمی‌دانند اصلا کاربرد سونوگرافی چیست، اقدام به انجام آن می‌کنند. وی به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در این میان حتی از دستگاه‌های سونوگرافی معمولی برای انجام سونوگرافی سینه هم توسط این متخصصان استفاده می‌شود که این کار بسیار خطرناک است چون این دستگاه‌ها وجود تومور در سینه را اصلا نشان نمی‌دهند.
متخصصان زنان سونوگرافیست شده‌اند
دکتر هنربخش در حالی به خطرناک بودن انجام سونوگرافی توسط غیرمتخصصان اشاره می‌کند که به گفته دکتر صداقت یک متخصص رادیولوژی در طول 4 سال دوره تخصصی، 6 تا 9 ماه فقط دوره فیزیک را می‌گذراند و این دوره شامل فیزیک اشعه، فیزیک ام‌آرآی و فیزیک سونوگرافی می‌شود؛ پس طبیعتا چنین فردی با خطرات رادیولوژی خیلی بیشتر آشناست.
دکتر سعید کاهانی، متخصص رادیولوژی و سونوگرافی نیز در گفت‌وگو با همشهری با تأکید بر اینکه الان دیگر خیلی از متخصصان زنان در حرفه اصلی خود خدمت نمی‌کنند و تقریبا به سونوگرافیست تبدیل شده‌اند، معتقد است: برای همین است که ما اصرار داریم باید در مورد اینگونه تداخل‌ها حتما ضوابطی وجود داشته باشد و ناآگاهان دست به این کار نزنند چون علاوه بر این عدم‌تجربه، حتی نوع دستگاه‌هایی که در مطب متخصصان زنان است با دستگاهی که یک رادیولوژیست با آن سر و کار دارد هم از نظر قیمت و هم از نظر کیفیت فرق دارد و مسلم است که کیفیت یک دستگاه 50 میلیونی را نباید با یک دستگاه 3 میلیونی مقایسه کرد.
رشته رادیولوژی دیگر وجود ندارد
با این حال دکتر آل اسماعیل، رزیدنت رادیولوژی نیز به همشهری می‌گوید: بدترین وضعیت در این شرایط برای مسئله آموزشی قضیه است. مسئله آموزشی هم مربوط می‌شود به آینده یک رادیولوژیست؛ یعنی اگر هیچ بیماری به یک رزیدنت رادیولوژی ارجاع داده نشود، پس این رزیدنت کاری هم یاد نخواهد گرفت چون رشته ما رشته‌ای است که بیمار حتما باید ارجاع داده شود و باید گفت که وجود رشته‌ای به نام رادیولوژی در این شرایط معنی ندارد. برای همین ما بارها پیشنهاد کرده‌ایم که تغییر رشته داده و دوباره در آزمون دستیاری شرکت کنیم که این اصلا اتفاق خوبی برای سیستم بهداشت جامعه نخواهد بود.
کارنامه تردید آمیز
به عقیده رئیس انجمن رادیولوژی، وظیفه وزیر بهداشت در قبال این مسئله سنگین‌تر از وزرای قبلی است چرا که او خود از متخصصان زنان است و اگر با جدیت این مشکل رشته رادیولوژی را حل نکند، تصور نامطلوبی در بین رادیولوژیست‌ها ایجاد می‌شود.
