سرعت در طرحریزی و انجام این عملیات، بهمنظور فرصتندادن به ارتش بعثی عراق، جهت تقویت مواضع و خطوط دفاعی خود بهخصوص در خرمشهربود.
در آن زمان، هنوز بیش از 5هزار کیلومتر مربع از سرزمینهای ایران در جنوب استان خوزستان از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و نیز پادگان حمید در اشغال و تصرف ارتش عراق قرار داشت. همچنین شهرهای اهواز، سوسنگرد و حمیدیه نیز زیر آتشهای توپخانه دوربرد دشمن، قرار داشتند. هنوز قوای اسلام به تمام خطوط مرزی در استان خوزستان نرسیده بودند. بنابراین تلاشهای رزمندگان اسلام جهت انجام عملیات برای پایان دادن به حضور ارتش متجاوز بعثی در سرزمینهای استان خوزستان و آزادسازی تمام شهرها و روستاهای آن باید ادامه مییافت.
بدینمنظور جهت دسترسی به این اهداف، عملیات وسیع بیتالمقدس طرح ریزی شد. این اهداف برای همه فرماندهان در سطوح مختلف و نیز برای همه رزمندگان شرکتکننده در عملیات، روشن و گویا بود. عملیات بیتالمقدس بهمنظور آزادسازی تمام سرزمینهای استان خوزستان، دفع کامل تجاوز ارتش عراق و بازپسگیری تمام خاک کشور در جنوب کشور طرحریزی شد و تمام قدرت جنگی ایران برای تحقق این اهداف، وارد عمل شد.
این عملیات، بزرگترین تهاجم قوای اسلام به مواضع ارتش بعثی صدام در طول دوران جنگ تحمیلی بود و در دومین سال، حمله ارتش عراق به خاک ایران عزیز، انجام شد. بلافاصله پس از پایان یافتن عملیات فتح المبین در روز 8فروردین سال1361، برنامهریزی و فعالیتها برای طرح ریزی و اجرای عملیات مهم و تعیینکننده بیتالمقدس آغاز شد.
نخستین جلسه فرماندهان سپاه و ارتش در تاریخ 10/1/1361 انجام شد تا بررسی شود که چگونه میتوان به منطقه اشغالی جنوب اهواز تا خرمشهر که وسعت آن بیش از نیمی از سرزمین لبنان بود، حمله و قوای دشمن را منهدم و ارتش عراق را تار و مار کرد.
از مدتها قبل و به موازات آماده شدن رزمندگان اسلام برای اجرای عملیات فتح المبین، یک قرارگاه از سپاه، کار شناسایی و کسب اطلاعات از مواضع، استعداد، نحوه آرایش و استقرار قوای دشمن و نیز برنامهریزی اولیه برای طرح ریزی عملیات بیتالمقدس را انجام میداد.
این قرارگاه با کمک یک گروه طرحریزی از ارتش، راهکارهای مختلف برای طرح ریزی عملیاتی موفق در غرب رودخانه کارون را مورد مطالعه و بررسی قرار داد. 2گروه طرح ریزی جداگانه از سپاه و ارتش، نزدیک 20روز پس از عملیات فتح المبین برنامهریزیهای خود را انجام داده و طرحهای عملیاتی مورد نظر خویش را آماده کردند. آنگاه اعضای این دو گروه طرحریزی، در قرارگاه مشترک ارتش و سپاه که به اسم قرارگاه مرکزی کربلا، نامگذاری شده بود، حاضر شده و در حضور فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش، طرحها و پیشنهادهای خود در مورد انتخاب راهکار بهینه را مطرح کردند.
پس از بحثها و بررسیهای فراوان در نهایت، عبور عمده قوا از رودخانه کارون و حمله به مرکز ثقل قوای ارتش عراق در ایستگاه حسینیه و حرکت به سمت مرز بینالمللی، در دستور کار قوای اسلام قرار گرفت. نیروهای داوطلب مردمی عازم جبهههای جنگ شدند و یگانهای سپاه، آغشته از بسیجیان سلحشور شد و لشکرهای ارتش نیز به میدان آمدند و پلهای تاکتیکی خود را پای کار آوردند.
روحیههای رزمندگان، بالا و انگیزههای آنان در اوج قرار داشت. بالاخره عملیات بیتالمقدس با همدلی و همکاری و هماهنگی کامل ارتش و سپاه در دل شب دهم اردیبهشت ماه سال1361 شروع شد و در مجموع حدود 25شبانهروز به طول انجامید.
در عملیات بیتالمقدس، شهرهای خرمشهر، هویزه و نیز پادگان حمید و منطقه وسیعی از خاک ایران، به وسعت تقریبی 5هزار و400کیلومتر مربع آزاد شد. حدود 19هزار و 700 نفر از نظامیان عراقی به اسارت در آمدند. حدود 16هزار نفر از نظامیان ارتش بعثی کشته و زخمی شدند و 105تانک و نفربر و هزاران سلاح انفرادی و مهمات زیادی از ارتش عراق به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد.
فراوانی و زیادی غنائم به اندازهای بود که فقط تخلیه مهمات برجای مانده در سنگرهای ارتش بعثی حدود 2ماه به طول انجامید. این مهمات غنیمتی تا 3سال، علیه قوای دشمن در نبردهای بعدی به کار میرفت.
همچنین حدود 20فروند هواپیما و 2 فروند بالگرد نظامی دشمن ساقط و 418دستگاه تانک و نفربر ارتش بعثی نیز منهدم شد. البته این پیروزی عظیم با تقدیم حدود 6هزار شهید و حدود 25هزار نفر زخمی، حاصل شد.
با آزادسازی خرمشهر در روز سوم خرداد1361، عملیات بیتالمقدس پایان یافت. فتح خرمشهر تأثیر فراوان و خوشحالکنندهای بر مردم و مسئولین کشور بهویژه امامخمینی(ره) گذاشت.
بنیانگذار جمهوری اسلامی با شنیدن خبر فتح خرمشهر در همان روز پیامی را صادر فرمودند که ضمن نشان دادن اهمیت آزادسازی خرمشهر، دیدگاه خود را نسبت به دفاع اسلامی، رزمندگان سلحشور و پیروزی بردشمن بیان کردند.
در این پیام، امام با یقین به آنکه پیروزی فقط از جانب خداوند است و (ما النصر الا من عندالله) از فرزندان اسلام و قوای سلحشور مسلح که دست قدرت حق از آستین آنان بیرون آمد و کشور بقیهالله الاعظم را از چنگ گرگان آدمخوار که آلتهایی در دست ابر قدرتان خصوصاً آمریکای جهان خوارند، بیرون آورد و ندای الله اکبر را در خرمشهر عزیز طنین انداز کرد و پرچم پرافتخار لا اله الا الله را بر فراز آن شهر خرم- که با دست پلید جنایتکاران غرب به خون کشیده شده و خونینشهر نام گرفت- بیفراشت، تشکر کردند.
ایشان فرمودند: آنان به یقین مورد تقدیر ناجی بشریت و برپاکننده عدل الهی در سراسر گیتی هستند و به آرم «و ما رمیت اذرمیت ولکنالله رمی» مفتخرند. امام، رزمندگان متعهد و فداکار و قوای سلحشور مسلح را عزیزان و نور چشمان اسلام خواندند که این فتح و نصر عظیم را با توفیق الهی و ضایعات کم و غنائم بیپایان، برای اسلام و میهن عزیز، افتخار ابدی هدیه آوردند.
ایشان همچنین به ملت عظیمالشأن ایران، داشتن چنین فرزندان سلحشور جان برکفی را که نام آنان و کشورشان را جاویدان کردند، تبریک گفتند.
امامخمینی(ره) همچنین از مردم و نیروهای مسلح خواستند که هوشیار باشند که پیروزی هر چند عظیم و حیرت انگیز است آنها را از یاد خداوند که نصر و فتح در دست اوست، غافل نکند و فرمودند غرور فتح، شما را بهخود جلب نکند که این آفتی بزرگ و دامی خطرناک است که با وسوسه شیطان به سراغ آدم میآید و برای اولاد آدم تباهی میآورد.
ایشان همچنین در این پیام به حکومتهای همجوار و منطقه نصیحت کردند که از اطاعت بیچون و چرای آمریکا و بستگان آن دست بردارید و بدانید که قدرتهای بزرگ، شماها را برای منافع خویش به هلاکت میکشاند و در پایان نیز برای قوای مسلح اسلام و فداکاران قرآن کریم و میهن عزیز ایران، دعا کردند و سلامت و سعادت و پیروزی آنان را خواستار شدند.
امامخمینی(ره) 8ماه پس از فتح خرمشهر به این پیروزی بزرگ اینگونه مینگرند: ما نباید فتحهای بزرگ مثل خرمشهر را از یاد ببریم که دشمن با همه تجهیزات در سنگرهای بسیار محکم با عده و عدد بسیار کمین کرده بود و در مقابل عدهای از سلحشوران متعهد اسلام از بیابان باز به آنان تاخته و خداوند آنچنان رعب و وحشت را بر دشمنان ما غلبه داد که با اسارت هزاران نظامی و غنیمتهای بسیار، باقیمانده اشرار با فزاحت تمام روبه فرار گذاشته و شهرها را رها کردند.
رزمندگان عزیز ما نباید این پیروزی معجزهآسا را جز با مددهای الهی ببینند و اگر چنین شد غرور آنها خلاصه میشود در اینکه ما مورد عنایت قادر متعال هستیم و از خود چیزی نداریم و آنچه داریم از اوست و باید به راه او نثار کنیم و اینجاست که خداوند عنایات خود را ادامه میدهد.
به هر حال عملیات بیت المقدس، بزرگترین پیروزی و موفقیت قوای ایران در تمام دوران جنگ تحمیلی بود و توانست خرمشهر را پس از 575 روز اشغال، آزاد کرده و پرچم جمهوری اسلامی را بر بالای گلدسته مسجد جامع آن شهر خونین، به اهتزاز درآورد.
عملیات بیتالمقدس یکی از گستردهترین و باارزشترین و به یاد ماندنیترین عملیاتهای دوران دفاع مقدس و یکی از 12عملیات بزرگ و مؤثر ایران در طول 8سال دفاع مقدس بود. هر مرحله از مراحل چهارگانه عملیات بیتالمقدس در مقایسه با سایر عملیاتها از جمله ثامنالائمه و طریقالقدس، خود یک عملیات بزرگ به حساب میآید. یاد شهدای گرانقدر این عملیات گرامی باد.
