-
خاطرات جذاب خیابان واگنخانه تهران | وقتی راننده واگن اسبی، هوس خیار خوردن میکرد!
خیابان واگن خانه در محله دولت که این روزها به خیابان اکباتان معروف است حدود سال ۱۲۶۸ شمسی ایستگاه نخستین وسیله حملونقل عمومی پایتخت بود. واگنهای اسبی یا همان ترامواهای اسبی دوران قاجار در این خیابان پارک میشدند و هر روز مسافران زیادی از جماعت تهرانی را جابهجا میکردند.
-
قالبهای یخ ۱۰۰ کیلویی در این محله تولید میشد | معماری عجیب یخچالهای دولاب
محله دولاب در سالیان نهچندان دور، یخچالهای طبیعی و دستسازی با معماری ویژه داشت که در فصل گرما، نیاز به یخ اهالی محله و شهر تهران را تامین میکرد.
-
حصار و باروی خشتی محافظ کشاورزان دولابی بود
روزگاری به جای خیابانهای شلوغ محله اصفهانک تا چشم کار میکرد زمین کشاورزی دیده میشد و کوچهباغها و مزارعی که دل هر رهگذری را میبرد. آن روزها روستای اصفهانک دولاب قلعهای خشت و گلی داشت با ۴ برج دیدهبانی در چهار سو و دیوارهایی به ارتفاع بیش از ۷ متر که دهها خانواده در آن زندگی میکردند.
-
بدنامترین و بیاحترامترین ماموران دولت در عهد قاجار | عوارض ورود به تهران چقدر بود؟
تهران دوران قاجار شهری بود خوش آبوهوا با جمعیت و وسعت کم با حصاری دور شهر و دروازههایی که بر آمد و شد مردم نظارت و از مردم و بار عوارض و عشریه دریافت میکردند.
-
سرزمین عرفان و دانش | آشنایی با برجستهترین عالمان و عرفای دولاب
در اهمیت جایگاه علمی و مذهبی دولاب همین بس که محمد ابن جریر طبری، صاحب کتاب تاریخ طبری، در خاطرات خود از سفر به دولاب و نشستن پای درس علمای بزرگی چون ابوالبشر دولابی نوشته است. آبادی کهن دولاب در طول تاریخ خود میزبان جلسات مذهبی و عالمان بزرگ دینی بوده است.
-
اینجا نخستین محل زندگی ارامنه در تهران است
آبادی کهن دولاب در طول تاریخ خود پذیرای اقوام و مهاجران بسیاری از نقاط مختلف کشور بود. وجود گورستان قدیمی ارامنه در اراضی دولاب، یکی از مهمترین نشانههایی است که گواهی میدهد زندگی ارامنه در دولاب قدمت بسیار دارد. در ادامه به ماجرای کوچ ارامنه به دولاب و رسم خاص آنها در این آبادی پرداختهایم.
-
دستفروشی در ماشین دودی مثل مترو | بختگشایی و رمالی در سفر به شاهعبدالعظیم
با سوار شدن پادشاه به ماشین دودی ترس سفر با این وسیله جدید میان مردم ریخت. تا قبل از این اغلب تهرانیها به ماشین دودی دشنام میدادند و آن را همردیف شیطان تصور میکردند و به رویش آب دهان پرتاب میکردند. اما بعد از کنار آمدن مردم با این پدیده جدید ماجراهای جالبی رقم خورد.
-
نخستین وسیله حمل و نقل عمومی پایتخت چه بود؟
روزگاری درشکهها نخستین و البته محبوبترین وسایل حمل و نقل عمومی پایتخت بودند. پیش از ورود تاکسی به خیابانهای تهران، درشکهها مدرنترین و سریعترین وسیله حمل و نقل بودند که مسافران را از مراکز پررفت و آمدی چون سینماها، سالنهای تئاتر و ایستگاههای شلوغ شهر به مقصد میرساندند.
-
لشکرگاه افراسیاب در کدام نقطه تهران بود؟
دولاب قدمتی هزار ساله دارد. روستایی وسیع که با زمینهای زراعی خود شناخته میشد و اکنون به یکی از محلههای تهران تبدیل شده است. دولاب در طول تاریخ خود وقایع بسیاری را از سر گذرانده و چهرههای برجسته بسیاری نیز به جامعه علمی، فرهنگی و مذهبی تقدیم کرده است. در ادامه به تاریخ کهن این آبادی پرداختهایم.
-
حسن هندی، متخلفترین راننده تهران | روزی که مسافر ایستاده جریمه داشت
ماجرای جریمه در تهران و ورود و خروج رانندهها به «محکمه خلاف» روایت شنیدنی است که هر راننده تهرانی باید آن را بداند.
-
فیلم | پیر محلههای تهران | ماجرای جالب یک زن فرمانروا در تهران
روزگاری دولاب نه محلهای کوچک در دل تهران، بلکه آبادی بزرگی بود مملو از زمینهای زراعی گندم و جو و باغهایی انبوه در بیخ گوش پایتخت.
-
اولین خیابان یکطرفه در خیابانهای سنگفرش طهران | نخستین طرح ترافیک ویژه چارپایان باربر
«ممنوعیت تردد» نخستین بار در زمان سلطنت ناصرالدینشاه قاجار با منع ورود چهارپایان باربر به محوطه میدان «ارگ» به اجرا درآمد. دلیل اجرای این طرح نیز آن بود که پس از ساخت میدان توپخانه در ارگ سلطنتی، حوضچهای در وسط میدان بنا، اطراف آن سنگفرش و مسیر کالسکهرو ایجاد شد.
-
نخستین سرویس مدرسه تهران مخصوص بچهپولدارها بود
جابهجایی دانش آموزان از خانه تا مدرسه و بالعکس در دوران سلطنت پهلوی در ایران باب شد. این سیستم حملونقل بیشتر مختص فرزندان رجال و پولدارها بود.
-
نخستین جلسه «مدرسه بهاره» همشهری؛ امشب ساعت ۲۰ | واکاوی آنلاین در تاریخ هنر مکتب تهران
مرکز تهرانپژوهی همشهری «مدرسه بهاره» با عنوان «تاریخ هنر، مکتب تهران» را برای علاقهمندان به هنر با حضور اساتید مطرح این حوزه با موضوعات معماری، تئاتر، سینما، فرش، موسیقی، عکاسی، نقاشی، خوشنویسی، گرافیک، و مجسمهسازی برگزار میکند که نخستین جلسه آن امشب ساعت ۲۰ به صورت برخط تشکیل میشود.
-
یادی از اولین خطوط اتوبوسرانی | از بلیت فلزی تا بلیت کاغذی و باجه بلیتفروشی
دهه نخست سال ۱۳۰۰ بود که اتوبوسرانی تهران با ۴ خط، رسماً شروع به کار کرد.
-
بیماران و کهنسالان چشم انتظار بهار و آغوزفروشان دورهگرد
با آغاز فصل بهار در تهران قدیم مشاغلی بوجود میآمد که در بقیه فصول اثری از آنها نبود. حتی امروزه کمتر نام آنها را شنیدهایم.
-
طرشت؛ قطب فرهنگی ایران | تلمذ وزیر سلجوقی نزد علمای طرشتی
تاریخ تهران را که مرور میکنیم به روستای خوش آب و هوای طرشت یا به قول قدیمیها درشت در همسایگی آن میرسیم. روستای طرشت از دوران آلبویه یا حتی پیشتر مهد پرورش عالمان و اندیشمندان شیعی و در واقع یکی از نخستین مراکز بزرگ علمی کشور به دلیل زندگی بزرگانی چون شیخ عبدالله طرشتی، احمد درشتی و... بوده است.
-
برچیده شدن خط خاطرهانگیز به حکم شخص اول مملکت
«خط بازار» نخستین خط حمل و نقل عمومی تهران بود که سال ١٢٦٨ از بازار تا انتهای خیابان لالهزار با استفاده از واگن اسبی با گنجایش ۵٠ مسافر راهاندازی شد.
-
آموختن اتولرانی زیر تابلو پرستو | مسئول آموزش رانندگان یک افسر روسی بود
در سالهای اولیه ورود اتومبیل به ایران بسیاری از رجال دولتی و رانندگان سفارتخانهها به دلیل سفرهای خارجی و زندگی در دیار فرنگ گواهینامه رانندگی داشتند. اما اینکه مردم عادی و بقیه پایتختنشینان چطور صاحب گواهینامه شدند هم حکایت جالبی دارد.
-
قصه زهره و نوشآفرین خانم و نخستین مدرسه دخترانه طرشت | مکتبخانههای طرشت را زنان مدیریت میکردند
قصه راهاندازی مدرسه و باسواد شدن بچههای محله طرشت با نام زنانی گره خورده است که همه هموغمشان رشد و تعلیم بچههای روستا بود.
-
چرا در تهران قدیم خودروها وسط خیابان پارک میکردند؟
با توسعه شهر، افزایش جمعیت، توسعه حمل و نقل و افزایش شمار خودروها حالا دیگر کوچه و خیابانی را در پایتخت نمیتوان پیدا کرد که شهروندان خودروهای خود را در حاشیه آن پارک نکرده باشند. اما روزگاری در تهران قدیم وقتی نخستین نسل اتومبیلها وارد خیابانهای شهر شدند، رسم بود که رانندگان وسط خیابان پارک کنند.
-
اولین اداره و قوانین راهنمایی و رانندگی | سرعت بالای ۱۵ کیلومتر در ساعت ممنوع!
سال ۱۲۹۲ برای نخستین بار فردی سوئدی به نام «وستداهل» که در سوئد کفیل یکی از کلانتریها بود و «برگداهل» مامور آگاهی، و «وارفاس» پلیس ساده، به ایران آمدند و سازمان نظمیه (شهربانی) تاسیس شد.
-
این اتوبوس شمیران به در و دیوار میخورد
خیابانهای پرشیب و سربالاییهای نفسگیر و از همه مهمتر مسافت طولانی شمیران تا تهران، از مشکلات تردد ساکنان این منطقه سردسیر به مرکز شهر بود.
-
شوفرهایی که خواننده شدند + فیلم
با ورود اتومبیل به خیابانهای خاکی و سنگفرش تهران بهعنوان پدیده مدرن حملونقل، تغییرات زیادی در سبک زندگی اهالی پایتخت ایجاد شد و ترانههای کوچه و بازاری و مثلهایی به مرور در گویش و ادبیات محاورهای مردم کوچه و بازار رواج یافت.
-
روایتهایی از نخستین شرکتهای مسافربری | وقتی گاریخانهها به گاراژ تبدیل شدند
قریب به اتفاق پژوهشگران ورود اتومبیل به خیابان های تهران را یکی از نشانه های پررنگ همسو شدن پایتخت با وقوع انقلاب صنعتی در شهرهای بزرگ می دانند و از آن به عنوان نقطه عطفی در ترقی و پیشرفت روزافزون تهران نام می برند.
-
مشاغل بهاره در تهران قدیم | کاهگلمالی و یخفروشی
در زمانهای نه چندان دور پایتختنشینان بعد از تغییر فصل شاهد حضور مشاغل جدیدی بودند که در سایر فصول از آن بیبهره بودند.
-
نخستین آزمون رانندگی و اولین تهرانی که تصدیق رانندگی گرفت
گرفتن گواهینامه هنوز هم برای خیلیها یک چالش بزرگ است. در تهران قدیم، وقتی اتومبیل به عنوان پدیده دنیای مدرن جای درشکهها را گرفت، رانندهها برای نخستین بار با چالشی به نام گواهینامه یا به قول قدیمیها «تصدیق» روبرو شدند.
-
اختلافنظر درباره تصادفهای پرماجرای تهران | نخستین قربانی؛ موسیقیدان مشهور یا روزنامهنگار معروف؟
ورود اتومبیل به خیابنهای پایتخت زندگی تهراننشینها را آسانتر کرد، اما استفاده از این وسیله نقلیه همواره با مخاطراتی همراه بوده و با گذشت زمان به خطر و تهدید بالقوه برای مردم بدل شده است.
-
تاکسیها چطور جای درشکهها را گرفتند؟ | شوفرتاکسیهای کت و شلواری تهران
هنوز شهر در سیطره درشکهچیها بود که اولین تاکسیها در خیابانهای تهران آفتابی شدند. این پدیده مدرن دنیای جدید که مسافران را زودتر به مقصد میرساند، به تدریج جای درشکهها را گرفت و همراه با خود واژههای تازهای چون شوفر تاکسی، کرایهکش و... را نیز وارد فرهنگ عامه کرد.
-
فیلم | روزگار با شکوه شوفرها
باورش سخت است اما روزگاری تهران آبادی کوچکی بود با جمعیت کم که تنها استفاده از چهارپایان کار ساکنانش را برای رفت و آمد در معابر آن راه میانداخت.