همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: تحقق رؤیای انرژی بینهایت، مدتهاست ذهن دانشمندان را درگیر کرده است. رؤیایی که اگر به واقعیت بپیوندد میتواند آیندهای پاک، پایدار و بدون نیاز به سوختهای فسیلی را برای بشر رقم بزند. در این مسیر، کشورهای بسیاری به دنبال دستیابی به فناوری همجوشی هستهای یا همان «خورشید مصنوعی» هستند. حال، فرانسه توانسته با راکتور همجوشی WEST گامی تاریخی بردارد و برای بیش از ۲۲ دقیقه، واکنش پلاسمای هستهای را پایدار نگه دارد. این موفقیت، نهتنها یک رکورد جهانی است، بلکه گامی بلند بهسوی آیندهای بینیاز از آلودگی و وابستگی انرژی تلقی میشود.
فرانسه در خط مقدم انرژی آینده
در روز ۱۲ فوریه ۲۰۲۵، راکتور WEST متعلق به کمیسیون انرژی اتمی و انرژیهای نو فرانسه (CEA) توانست واکنش همجوشی پلاسمای هیدروژنی را به مدت ۱۳۳۷ ثانیه (بیش از ۲۲ دقیقه) به طور پایدار حفظ کند. این رکورد، پاسخی مهم به پرسشهای اساسی درباره توانایی بشر در کنترل انرژی همجوشی است؛ انرژی که سالهاست از آن بهعنوان جام مقدس مهندسی یاد میشود.
چرا همجوشی هستهای اینقدر مهم است؟
همجوشی هستهای، فرآیندی است که در خورشید و دیگر ستارگان رخ میدهد و منبع عظیمی از انرژی تولید میکند. در این فرآیند، ایزوتوپهای سبک هیدروژن با هم ترکیب میشوند و مقدار زیادی انرژی آزاد میکنند. تنها یک گرم از این سوخت میتواند انرژی معادل ۱۱ تُن زغالسنگ تولید کند، آن هم بدون انتشار گازهای گلخانهای یا پسماندهای خطرناک هستهای.
بیشتر بخوانید :
مشکل کجاست؟
ایجاد همجوشی در آزمایشگاه، بهاندازه درخشش خورشید ساده نیست. برای رسیدن به این واکنش باید دمایی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون درجه سانتیگراد ایجاد کرد؛ یعنی ۳ تا ۵ برابر دمای هستة خورشید. افزون بر آن، فشار بالا و پایداری پلاسمای پرانرژی باید حداقل برای چندین ثانیه حفظ شود. اگرچه این واکنش در بمبهای هیدروژنی یا خورشید بهسادگی رخ میدهد، اما حفظ آن در شرایط کنترلشده و امن کاری فوقالعاده دشوار است.
راکتور WEST و رقابت با چین
رکورد اخیر راکتور WEST نهتنها موفقیتی فنی برای فرانسه محسوب میشود، بلکه از رکورد قبلی چین نیز فراتر رفته است. چین در ژانویه همین سال، توانسته بود واکنش همجوشی را برای ۱۰۶۶ ثانیه حفظ کند، اما فرانسه حالا ۲۵ درصد بیشتر از این رقم را به ثبت رسانده است.
هدف فقط زمان نیست، پایداری هم نقش مهمی دارد
در آزمایش اخیر، هدف تنها حفظ واکنش نبود، بلکه مهمتر از آن، جلوگیری از تخریب اجزای داخلی راکتور و آلودگی سیستم بود. این نکته برای تبدیل آزمایشگاههای کنونی به راکتورهای واقعی و تجاری بسیار حیاتی است.
نگاهی به آینده؛ از WEST تا ITER
هرچند راکتور WEST هیچگاه به یک نیروگاه تجاری تبدیل نخواهد شد، اما اطلاعات بهدستآمده از آن، نقشی کلیدی در طراحی پروژه بزرگتر ITER ایفا خواهد کرد. پروژه ITER در جنوب فرانسه در حال ساخت است و بزرگترین گام بشر برای دستیابی به انرژی پاک و بیپایان خواهد بود.
اظهارات رسمی
آن - ایزابل اِتیانور، مدیر پژوهشهای بنیادی در CEA میگوید: WEST موفق شده یک نقطه عطف فنی جدید را ثبت کند؛ آن هم با حفظ پلاسمای هیدروژن برای بیش از ۲۰ دقیقه و تزریق ۲ مگاوات توان حرارتی. آزمایشها با توان بیشتر ادامه خواهند یافت و این دستاورد بزرگ، فرانسه و پروژه ITER را به آیندهای درخشانتر هدایت میکند.
یک گام بهسوی رؤیای ابدی انرژی
دستاورد اخیر راکتور WEST، فراتر از یک رکورد علمی است. این موفقیت نشان میدهد که بشر در مسیر دستیابی به انرژی پاک، ارزان و بیپایان قدمهای جدی برداشته است. هرچند هنوز راه زیادی در پیش است، اما چنین پیشرفتهایی نوید آیندهای روشنتر برای زمین و ساکنان آن را میدهند؛ آیندهای بدون دود، بدون سوخت فسیلی و با قدرتی الهامگرفته از قلب خورشید.
نظر شما