به گزارش همشهری آنلاین، با گذر از جادههای نایین، اردستان، الیگودرز به ازنا، مسیرهای اطراف شهرستان محلات یا حتی دماوند مبهوت زیبایی کوههایی میشویم که جدا از نمای صخره ای و با هیبتی بیمثال، رنگهایی خاص دارند. کوههایی که شاید خشن به نظر برسند اما در دلشان هزار زیبایی، نقش بسته است. درونشان لایه به لایه، طرحهای فاخر زده و نقاشی روحنوازی کشیده شده است. همانهایی که به سنگهای زینتبخش ساختمانها در اندازههای گوناگون تبدیل میشوند تا نمای استوار یکبنا را به رخ بکشند. صدها نوع سنگِ مستحکم که حرفهای دلنشین بسیار برای گفتن دارند از دل همین کوهها استخراج میشوند. جای جای ایران پر از است از منابع ارزشمند سنگ های ساختمانی.
تعجب تاجر خارجی
حدود ۵ هزار واحد سنگبری در کشور فعال هستند که به طور میانگین هرکدام ماهیانه حداقل ۳ تا ۴ هزار مترمربع سنگ فراوری میکنند. یعنی در مجموع ۱۵ تا ۲۰ میلیون مترمربع در کشور فراوری میشود.
امیر غفورزاده، فعال حوزه سنگ ساختمانی نیز با بیان اینکه در صنعت سنگ ما بسیار غنی هستیم، به همشهری آنلاین می گوید: «گواه این موضوع ۲ هزار معدن سنگی است که در ایران تاکنون کشف شدهاند. اما مشکل اینجاست که وقتی واحدهای خرد و بزرگ زیادی وجود داشته باشد، نظارت هم بسیار کاهش پیدا میکند. حتی زمانی که متقاضی خارجی برای خرید به ایران میآید، دچار سردرگمی و آشفتگی میشود.» او یکی از موانع ورود ایران به عرصه بازارهای تراز اول جهانی را رعایت نکردن مسائل زیستمحیطی میداند؛ «معادن ایران پرت و دور ریز زیادی دارند. اما در کشورهایی مثل ایتالیا و اسپانیا با بهکار بردن تکنولوژیهای جدید، بدون اینکه بافت ظاهری کوهها از منظر پوشش گیاهی، صخرهها و جمعیت جانوری دچار آسیب شود، سنگ را با کمترین هدررفت، استخراج میکنند. اما در اغلب معادن سنگ ایران، آشفتگی و رعایت نکردن اصول زیستمحیطی، تاجر و گردشگر نه علاقهای به بازدید نشان میدهند و نه خرید.»
موزه سنگ
بسیاری از کوههایی ایران به عنوان منابع طبیعی ارزشمند و زیبا اما برای بهرهبرداری صنعتی دستخوش تغییرات عجیبی و غریبی میشود که در بسیاری از کشورها اینگونه با آنها رفتار نمیشود. در بسیاری از معادن سنگ ساختمانی اروپا، مهندسان روزنهای به سمت درون کوه میسازند و در دل کوه شهر معدنی استخراج سنگ درست میکنند. این تازه یکطرف ماجراست. طرف دیگر ماجرا، آنها به صورت دقیق و بدونه پرت قالبهای مکعبی منظم سنگ را از معدن بیرون میکشند. داخل معدن بسیار تمیز است و یکمحیط حرفهای برای بازدیدکنندگان به ویژه برای گردشگران آموزشی و دانشجویان فراهم آوردهاند. غفورزاده، فعال حوزه سنگ ساختمانی در این رابطه یکمثال میزند: «معادنی در ایتالیا بخشی را که کار استخراج سنگ تمام شده، به موزه یا به اصلاح خارجیها به شوروم (اتاق نمایش) تبدیل کردهاند. در این بخش، ماشینآلات کهنه و ادوات به نمایش درآمده است. متاسفانه ما در ایران بهره چندانی از این پتانسیل نمیبریم. کافی است یکبار سری به معادن سمت استان لرستان بزنید. در مسیر اصفهان به سمت درود و ازنا، سمت الیگودرز و چپ جاده، حدود ۲۵ معدن حضور دارند. در اینجا کوهها به زیبایی رشته کوههای آلپ هستند و فضای داخل معادن واقعا حیرتانگیز است. اما پرت کار بسیار زیاد است و محیط برای گردشگری فراهم نشده. برای اینکه بخواهیم از چنین پتانسیلی استفاده کنیم، ۳ گام را باید مدنظر قرار دهیم؛ نخست هدر رفت در استخراج را پایین بیاوریم، دوم حفظ محیطزیست را بهعنوان یکپیوست الزامی در نظر بگیرم و سوم محیط را برای حضور گردشگر، مناسب کنیم. وقتی کوه تخریب شده آیا میشود پای گردشگر و محقق را به منطقه باز کرد یا از تاجر خارجی انتظار داشت که بیاید سنگ با تناژ بالا بخرد؟ تا همین ۱۰ سال پیش، معادنی در ایران بودند که با روش انفجاری سنگ را استخراج میکردند؛ معلوم است که کوه شکل اولیه خود را از دست میدهد و این هیچ تناسبی با روشهای روز دنیا که سنگها را اصطلاحا قالب صابونی بیرون میکشند، ندارد.»
کجاهای ایران چنین پتانسیلی را دارند؟
در استانهای اصفهان، لرستان، یزد و کرمان و حتی اطراف شهرستان دماوند، کوهها و معادن بسیاری خاصی وجود دارند که نوع سنگهایشان در هیچجایی از دنیا نیست یا بسیار کمیاب است. اما در معادن وقتی تکنولوژی جدید ورود به دل کوه را در اختیار ندارند، ناچار هستند قسمت قله را بردارند تا به مغز برسند. وقتی هم که به مغز کوه رسیدند، دور ریز زیاد است.
نظر شما