همشهری آنلاین - مجید جباری: برداشت غیرمجاز خاک سرخ جزیره هرمز که سال‌هاست به دغدغه فعالان محیط‌زیست و ساکنان محلی این جزیره تبدیل شده، نوروز امسال نیز با شدت بیشتر تکرار شد. بسیاری از گردشگران، بی‌توجه به ارزش زمین‌شناسی و زیست‌محیطی خاک کمیاب هرمز، آن را در بطری، کیسه و ظروف پلاستیکی می‌ریختند و سوغات می‌بردند.
براساس گزارش‌های مردمی، حجم زیادی از خاک از مسیرهای فرعی و درون کوله‌پشتی‌ها از جزیره هرمز خارج شده و نظارت مؤثری از سوی مسئولان گردشگری و محیط‌زیست جزیره اعمال نشده است. چند روز پس از وایرال شدن فیلم‌های مرتبط با برداشت خاک هرمز، مردم این جزیره و برخی دوستداران محیط‌زیست کمپین بازگرداندن خاک هرمز را به راه انداختند و تاکنون موفق به بازگرداندن بخش کوچکی از این خاک شده‌اند.
با افزایش نگرانی‌ها درباره برداشت غیرمجاز خاک، بومیان جزیره هرمز به‌صورت خودجوش پویشی را برای حفاظت از خاکهای رنگی جزیره آغاز کردند. تلاش بومیان برای جلوگیری از برداشت خاک البته به درگیری میان آنها و مسافران منجر و گزارش آن در رسانه‌ها منتشر شد که نشان‌دهنده اهمیت حفاظت از خاک هرمز برای ساکنان جزیره هرمز است.
راه بی‌بازگشت
بازگرداندن خاکهای خارج شده از هرمز به این جزیره از سوی برخی فعالان محیط‌زیست پیشنهاد شده است که بسیار چالش برانگیز و پرهزینه است. شناسایی افرادی که خاک را با خود برده‌اند، ایجاد زیرساخت‌های جمع‌آوری و بازگشت، هزینه‌های حمل‌ونقل و اطمینان از آلوده نبودن خاک‌هایی که قرار است بازگردانده شود، ازجمله موانع و چالش‌های این کار است. فرهنگ‌سازی و جلوگیری از برداشت اولیه اما مهم‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌حل است. در کنار آن، استفاده از فناوری برای شناسایی و ردیابی تخلفات، آموزش گردشگران و حضور فعال نیروهای نظارتی می‌تواند از تکرار این فاجعه زیست‌محیطی جلوگیری کند. خاک هرمز را نمیتوان به سادگی بازگرداند، اما می‌توان از امروز جلوی خروج فردای آن را گرفت.
رنگ پریدگی خاک هرمز
افشین عسگری، کارشناس محیط‌زیست: گردشگران آنقدر خاک هرمز را در کیسه و شیشه کردند که رنگ خاک جزیره به یکی دو رنگ محدود شد. یک محدوده ۶۰۰ متری خاک سیاه در هرمز وجود داشت که الان نشانی از آن نیست. گردشگران خاک هرمز را شی‌ء تزیینی رنگی می دانند وهیچ تجهیزاتی برای شناسایی محتوای بار مسافران وجود ندارد تا از خروج خاک جلوگیری کند. هیچ‌کس هم مسئولیت جزیره را نمی‌پذیرد. سازمان حفاظت محیط‌زیست هم فقط یک مرکز تحقیقات دارد که بر جبیرهای جزیره متمرکز است.
نظر شما