کارشناس قفقاز گفت: جمهوری اسلامی ایران در زمان و مکان مناسب توان استفاده از قوه قهریه در برابر اقدام برای ایجاد کریدور زنگزور را دارد اما نه در زمان و مکانی که حضور در جنگ به باتلاقی برای ایران تبدیل شود.

کریدور زنگزور

به گزارش همشهری آنلاین، موضوع دالان زنگزور در منطقه قفقاز باری دیگر مسئله حضور ایران در این منطقه و تغییر احتمالی مرزها در شمال کشورمان را بر سر زبان‌ها انداخته است. در همین راستا، گفتگویی را با آقای رامین آریان راد پژوهشگر روابط بین الملل و کارشناس ارشد مسائل روسیه ترتیب دادیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

جناب آریان راد لطفا بفرمایید ماجرای دالان زنگزور چیست؟

آریان راد: پس از بروز جنگ دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ و یک تهاجم چند روزه جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ ، بنا بود یک کریدور که آذربایجان را به نخجوان متصل نماید احداث گردد. این دالان از خاک ارمنستان که بین این دو جمهوری آذربایجان و نخجوان قرار دارد گذر خواهد کرد که به دالان زنگزور مشهور است.

با توجه به سخنان شما ظاهرا این دالان به طور کامل در دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد، با این توصیف اهمیت و نقش ایران در این موضوع چیست؟

آریان راد: این دالان به دو دلیل اصلی و چند دلیل فرعی برای ایران اهمیت ویژه دارد اول اینکه تا پیش از این ارتباط بین جمهوری آذربایجان و نخجوان از طریق ایران انجام می‌شد و این دو منطقه از خاک ایران جهت ارتباط با هم گذر می‌کردند. با ایجاد دالان زنگزور، راه پیشین بلا استفاده خواهد شد. چرا که مسیر عبوری از ارمنستان برای جمهوری آذربایجان کوتاه تر است و کنترل آن را نیز طلب کرده است. با این توصیف اهرم قدرتمند ایران در مقابل جمهوری آذربایجان از بین خواهد رفت. از سوی دیگر اگر این دالان ایجاد شود و کنترل آن به طور کامل در دست جمهوری آذربایجان قرار بگیرید یک مسیر ایران به سوی اروپا که از ارمنستان به گرجستان خواهد رفت به طور کامل بسته خواهد شد. در واقع در صورت بروز این موضوع تنها مسیر ایران به اروپا، کشور ترکیه خواهد بود. از دلایل فرعی اهمیت موضوع برای ایران گسترش نفوذ ترکیه در آسیای مرکزی به عنوان رقیب منطقه‌ای ایران است. در واقع اگر آسیای مرکزی میدان بازی روسیه، چین و ایران است با این گزینه حضور ترکیه افزایش چشمگیری خواهد داشت.

ایران توان استفاده از قوه قهریه در برابر اقدام برای ایجاد کریدور زنگزور را دارد

نقش روسیه در این ماجرا چیست؟

آریان راد: روسیه به دلیل اشتغال در جنگ اوکراین چند هدف را در این موضوع دنبال می‌کند. نخست اینکه تمایل دارد در جمهوری‌های سابق شوروی که به نوعی آنها را حیاط خلوت خود می‌بیند آرامش حکمفرما باشد. دوم، روسیه تمایل دارد در صورتی که نتواند کنترل دالان را در اختیار خود بگیرد با قراردادن مسیر زنگزور در دست جمهوری آذربایجان به نوعی ارمنستان را تنبیه کند. همانطور که می‌دانید ارمنستان در دوران نخست‌وزیری نیکول پاشینیان در پی روابط بیشتر با غرب به ویژه با آمریکا و فرانسه برآمده است. بگونه‌ای که بارها، مقامات دولت روسیه در این باره به ایروان هشدار داده‌اند. سوم، سفر چندی پیش پوتین رییس‌جمهور روسیه به جمهوری آذربایجان و دیدار وی با الهام علی‌یف قطعا با معاملاتی در این باره همراه بوده است.

به تازگی در رسانه‌ها صحبت از روابط ایران و روسیه و اهمیت مسئله زنگزور برای ایران از سوی مقامات دولتی شنیده می‌شود. برای مثال وزیر امور خارجه ایران گفته بود اجازه تغییر مرزها را نخواهیم داد. دالان زنگزور چگونه بر روابط تهران و مسکو تاثیر گذاشته است؟

آریان راد: واقیعت این است که کارت های بازی ایران در منطقه قفقاز محدود است. اول اینکه این منطقه خاک جمهوری اسلامی ایران نیست. تنش بین دو کشور است. پس ایران به لحاظ دخالت محدودیت‌هایی دارد. دوم، سایه نفوذ روسیه همچنان بر این منطقه سنگینی می‌کند و تقریبا در تمامی کنش‌ها و واکنش‌ها، جنگ‌ها و صلح‌ها پای روسیه در میان است. این موضوع بخاطر این است که جمهوری آذربایجان و ارمنستان سالیان متمادی جزیی از خاک شوروی محسوب می‌شدند. سوم، تمرکز ایران در منطقه غرب آسیا و بی اهمیتی نسبت به این منطقه در سالیان گذشته در سیاست خارجی ایران باعث شده است که به مرور زمان از اهمیت حضور ایران در معادلات قفقاز کاسته شود. سئوال مشخص این است اگر نظرات جمهوری اسلامی ایران در قفقاز اجرایی نشد آیا ما توان استفاده از قوه قهریه را داریم؟

سئوال خوبی خودتان مطرح کردید آیا توان انجام آن را داریم؟

آریان راد: جمهوری اسلامی ایران در زمان و مکان مناسب توان استفاده از قوه قهریه را دارد اما نه در زمان و مکانی که حضور در جنگ به باتلاقی برای ایران تبدیل شود. حضور ایران در غرب آسیا توان بسیاری از ایران را گرفته است. شروع یک جبهه جدید آن هم در مرزهای شمالی کشور می‌تواند به یک باتلاق تبدیل شود. در نتیجه به نفع ایران است که تنها گزینه‌های دیپلماتیک را پیگیری کند و یک نقشه راه بر این اساس ترسیم نماید. دستگاه سیاست خارجی می‌بایست تمام سناریوهای ممکن را در نظر بگیرد. با این قید که همه چیز باید در آرامش باشد.

در پایان، به نظر شما ایران در ارتباط با دالان زنگزور چه گزینه‌هایی دارد؟

آریان راد: پیش از پاسخ به سئوال پایانی شما، ذکر این نکته مفید است. باید مراقب شیطنت هایی که در روابط ایران و روسیه از سوی برخی افراد و رسانه‌های داخلی انجام می‌شود. روابط فعلی تهران و مسکو محصول سال‌ها تلاش دیپلماتیک است. البته این حرف من نباید اینگونه برداشت شود که دولت روسیه هر اقدامی که تمایل داشت در مقابل منافع ملی ایران انجام دهد. منظور این است که دستگاه سیاسی خارجی کشورمان باید به دقت مسائل مربوط به روابط به مسکو را بررسی و از ایجاد تنش بی‌جهت جلوگیری نماید و فضا را متناسب با منافع ملی کشورمان مدیریت کند.

در پاسخ به سئوال شما نیز باید گفت که دالان زنگزور در نهایت به وقوع خواهد پیوست و دو گزینه پیش روی ایران است. اول، کنترل ارمنستان بر دالان مذکور و دوم، کنترل آذربایجان بر دالان زنگزور. بهترین گزینه برای ایران کنترل ارمنستان خواهد بود. قطعا، ایران با کنترل جمهوری آذربایجان موافقت نخواهد کرد و این گزینه ممکنه است حتی به درگیری نظامی نیز کشیده شود. در نتیجه باید گفت با شرایط موجود با توجه به کارت‌های در اختیار ایران، بهترین گزینه کنترل ارمنستان بر دالان است.

کد خبر 880428

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست‌خارجی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 35
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 135
  • IR ۱۹:۵۴ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    ولی زنگه زور قطعا باز خواهد شد چون هم ارمنستان بشدت علاقه دارد هم آذربایجان وهم روسیه . درصورت باز شدن زنگه زور ایران بازهم می‌تواند از همان محل ومسیر با اروپا ارتباط داشته باشد.
    • IR ۱۸:۲۹ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
      11 12
      مگه زیرگذر بزنیم. روی گذرش دست اوناست
  • زرتشت IR ۲۰:۱۸ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    97 48
    گزینه نظامی اصلا به صلاح نیست بهتره گزینه اقتصادی باتمام همسایگان مد نظرمان باشد،وبانظرات نسنجیده دشمن تراشی نکنیم.
    • با عرض ادب و احترام خدمت تمامی سروران گل FR ۱۵:۴۸ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۴
      10 3
      با هماهنگی با کشور ارمنستان یک پیمان نظامی ببندیم و با هماهنگی 20 کلیومتر از خاک ارمنستان به ایران قرار گیرد تمام
  • علی IR ۲۰:۴۱ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    51 81
    آن قسمت که برای ایران باتلاق شود درست نیست کسی توان ندارد
  • حسین IR ۲۰:۴۱ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    تاجای ممکن ایران بایدپشتیبان ارمنستان باشد
  • IR ۲۱:۰۲ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    99 96
    تنها راه مانده ضمیمه کردن نخجوان به کشور اصلی خود ایران که اگه این کار انجام شود تمام بدبختی ما با آذربایجان برای همیشه حل میشود متاسفانه اراده ای برای نگهداری امنیت وخاک در ایران وجود ندارد اگه‌زنگزور‌ راه بشه از نخجوان به آذربایجان به طور حتم مرز ارمنستان با ایران برای همیشه بسته خواهد شد چون هدف همینه
  • علیرضا IR ۲۱:۰۶ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    89 28
    وقتی ایران در ساخت جاده مناسب با ارمنستان و گرجستان تعلل کند کشورهای دیگر این کار را می کنند
    • Javid IR ۲۲:۵۵ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
      7 6
      چه راه حل آبکی! یعنی همه مشکلات کشور دست آذربایجان هست؟ میشه نظر ندیدو تماشاچی باشید
  • رجب IR ۲۱:۲۱ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    زنگزور و ایروان و ... همه خاک مقدس آذربایجان است و خون پاک پدرانمان آنها را آبیاری کردند و حالا نوبت ماست که این خاکهای تشنه مقدس را آبیاری کنیم. آذربایجان، آنادولی، یادگار اجدادمان آلپ‌ارسلان و تیمور و صفوی و افشار و قاجار.
    • GB ۰۲:۵۸ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
      قره باغ وکل استان باکوخاک ایران اند.
    • داریوش IR ۰۷:۳۷ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
      77 95
      دقیقا، مسلمانان شیعه آذربایجان برادران ما هستند و کفار ارمنی هرگز از دشمنی با مسلمانان دست نخواهند کشید
    • مسعود IR ۱۴:۱۶ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
      57 27
      تنهای ب این نتیجه رسیدی یا باقوم وخویشات؟
    • مهدی IR ۱۴:۳۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
      45 32
      کل خاک ایران بوده از دوهزار سال پیش
  • US ۲۱:۴۴ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    46 50
    مهمترین ایراد تصمیم گیران سیاست خارجی ما نگرش صرف از دیدگاه اعتقادی است اگر این مورد پس از منافع ملی کشور بود هیچ اشکالی نداشت و خیلی هم خوب بود ولی نتیجۀ آن این است که در چنین برزخی گیر کردیم ، وسط چهارضلعی که تشکیل شده از روس های خائن و ترکیه و آذربایجان فرصت طلب و آمریکای همه چیز خواه .
  • IR ۲۲:۳۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    77 34
    ارمنستان وآذربایجان آخر برسر گشایش مسیر زنگزور توافق خواهند کرد چون ارمنستان بیشتر از آذربایجان به گشایش راه های ارتباطی نیاز داره ،وشاید هم روسیه امنیت آنرا بدست بگیره ،آن وقت ایران با کدام کشور وارد جنگ میشه ؟
  • سید محمد موسوی IN ۲۲:۴۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    25 7
    دقیقا هوشمندانه بود
  • IR ۲۲:۴۷ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    52 32
    کنترل دالان دست روسیه و ترکیه خواهد بود و به این شکل توافق کردند چون هزینه مرمت و احداث و گسترش با روسیه و ترکیه خواهد بود چون بیشترین استفاده را از دالان میبرند، و مرز ایران با ارمنستان از بین نخواهد رفت
  • کمال IR ۲۳:۰۸ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    60 41
    شیطنت اسرائیل وآمریکا واینکه علیف به سمت روسیه رفته است .یک باور غلط است علیف بدون اجازه آمریکا اب هم نمی خورد .پشت پرده دستورات اسرائیل وآمریکا را بی چون وچرا اجرا می کند ومی خواهد این وسط از آب گل آلود ماهی بگیرد ولی اگر روسیه متوجه این موضوع شود . و برای علیف تله کار بگذارد وعلیه را در دام جمهوری اسلامی قرار دهد یک جور ی ممکن است علیف مورد تنبیه ایران قرار گیرد چون ایران تحت هیچ شرایطی ازمنافع ملی خود نمی‌گذرد اگر کوتاه بیاید مورد انتقاد شدید مردم قرار می گیرد واین برای حاکمیت حکومت مناسب نیست .
  • مسعود IR ۲۳:۳۴ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    48 29
    اینکه مشکلی نداره ی چهار راه بزنن آزربايجان به نخجوان .ایران به ارمنستان. هر طرف هم سمت خودشو مدیریت کنه آخرشم همین میشه
  • قزوینی US ۲۳:۴۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    36 35
    جمهوری اسلامی ایران به جای واکنش‌های احساسی پیشنهاد برگزاری یک نشست چندجانبه با ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و روسیه در اولین فرصت ممکن در تهران را ارائه کند و پس از رایزنی‌های لازم برای شرکت در این نشست از وزرای امور خارجه و حمل‌ونقل این کشورها به منظور مشورت و سنگ‌واکنی دعوت به عمل آورد.
  • علی IR ۲۳:۴۲ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
    ما هنوز نتوانسته ایم از طالبان حق ابه بگیریم چطور می خواهیم با ترکیه و روسیه و... سرشاخ شویم؟
  • مهرداد صراطی اسکویی IR ۰۱:۳۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    77 33
    درصورت باز شدن زنگنه زور و محاصره کامل زمینی ایران طبق نقشه انگلیسی تجزیه داخلی ایران به سه یا پنج کشور آغاز خواهد شد
  • صمد IR ۰۱:۴۶ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    49 81
    بهترین گزینه اینه ایران .نخجوان رو به هر دلیل تصرف کنه .یا اینکه قدرت خودشو نشون بده وارد .ارمنستان بشه .اونجا روبه تصرف خودش در بیاره .
  • علی IR ۰۹:۰۴ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    49 46
    تحلیلی منصفانه ، همراه با واقعیت
  • خسروی IR ۱۹:۴۱ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    9 2
    بنظر بنده ی مسیری رو تونل بزنن اصلا با رفت و آمد همدیگه کاری نداشته باشن .
  • اراز IR ۲۰:۳۹ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    8 37
    وقتی که ترکیه بر مسایل نظامی نخجوان نظارت دارد چه تو ایران نخجوان را اشغال کند
  • عباسعلی IR ۲۱:۰۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    6 1
    بهترین راه حل مثله این هس یک راه زیرگذر ویک راه روگذر مشگل را کامل حل میکنه
  • سلیم IR ۲۱:۲۲ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۱
    25 14
    مردم نخجوان روراضی کنیم خاکشون به خاک ایران ملحق بشه چون قبلا هم مال ایران بودن خیلی هم دوست دارن بشن
  • ح.س.ن IR ۰۸:۲۷ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۲
    12 9
    شاید ۵کیلومتر راه زیر زمینی یا ۵کیلومتر راه هوایی (پل) بوسیله ایران و با هزینه ارمنسنان بدون کشمکش این مشکل حل بشه در آینده نزدیک انشالله.نزاع وجنگ قطعا به نفع هیچکدام از طرفین نیست..
  • IR ۲۰:۰۱ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۲
    18 4
    اگر رضاخان باریکه آرارات رو به آتاتورک نبخشیده بود الان این وضع رو نداشتیم
  • IR ۲۲:۰۴ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۲
    87 7
    لعنت بر قاجار و پادشاهان نالایق و عیاش قاجار که باعث جدایی قفقاز جنوبی از ایران عزیز شدن.
  • علی TR ۱۳:۰۶ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۳
    7 51
    بهتره با مسلمانان منطقه رابطه دوستانه داشته باشیم تا با روسیه و ارمنستان . این راه باز خواهد شد چه بخواهیم چه نخواهیم .
  • مجتبی IR ۱۶:۰۰ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۴
    18 2
    اگر قره سو رو به ترکیه نبخشیده بودن الان زنگزوری هم نبود
  • مهدی یعقوبی IR ۱۹:۱۸ - ۱۴۰۳/۰۶/۲۴
    12 4
    سلام دوستان باید ایران آدربایجان ونخجوان به خاک ایران برگرده وسلام