سگ‌ها در «مرداب» طوری نجنگیده‌اند که به آنها آسیب برسد| می‌خواستند از حضور حیوانات وحشی در سریال مهران مدیری ماجرا درست کنند

به گزارش همشهری آنلاین، اولین سکانس سریال مرداب که به تازگی از شبکه نمایش خانگی در حال پخش است، در یک گاورداری و در حالی می‌گذرد که یک گاو بدحال روی زمین افتاده است. گاو البته به طور حتم پیش از فیلمبرداری بیهوش شده، اما واقعا مشخص نیست این بیهوشی در چه شرایطی انجام شده است یا آیا حیوان بعد از بیهوش شدن روی زمین افتاده یا زمین نرمی ‌برای او فراهم شده تا آسیب نبیند.

در قسمت سوم سریال هم در دو سکانس پرخشونت جنگ سگ‌ها و زخم زدن آنها به هم نمایش داده شد که تماشاگر را آزار می‌داد. در این سکانس چند سگ با هم می‌جنگند و حتی می‌توان زخم روی دست یکی از سگ‌ها را دید. در پلان دیگری هم اسپری بنفش رنگ که مخصوص بهبود زخم است، روی دست او دیده می‌شود که نشان از آسیب دیدن او دارد.

با  رضا دهقان که مسئول تأمین احشام سریال مرداب است، در این باره صحبت کردیم. او می‌گوید: «برای بیهوش کردن حیوانات، پیش زمینه‌های آن در نظر گرفته می‌شود و در این صحنه هم سعی شده شرایطی فراهم شود تا حیوان پس از بیهوش شدن روی سطح نرم بیفتد.» این سطح نرم البته به گفته دهقان کود حیوانی بوده که در همان گاوداری وجود داشته است و آن را برای وزن یک گاو مناسب می‌داند.

دهقان در باره صحنه جنگ و آثار زخم روی دست سگ‌ها هم می‌گوید: «این جنگ‌ها ساختگی است و به حیوان آسیب چندانی نمی‌رسد. وقتی سگ‌های جنگی با هم مبارزه می‌کنند، یکی از آنها باید آنقدر زخمی‌ شود که از مسابقه کنار برود. ولی در اینجا قبل از جدی شدن جنگ، پلان تمام می‌شود.» در باره اسپری بنفش ترمیم زخم هم که روی دست سگ، مشخص است می‌گوید: «به هر حال سگ‌ها دندان دارند و وقتی با هم می‌جنگند، گاز می‌گیرند. اینطور نیست که هیچ اتفاقی نیفتد. حتی در مورد بازیگران هم همینطور است. ممکن است برای هرکدام از آنها هم اتفاقی بیفتد. ولی سگ‌ها هم مدت طولانی با هم نجنگیده‌اند و طول پلان چند ثانیه بوده است. این سگ‌ها با هم زندگی می‌کنند و اگر با هم درگیر هم بشوند به راحتی می‌توان از هم جدایشان کرد. »

دهقان می‌گوید: «کار ما تأمین احشام برای فیلمبرداری است. این حیوانات آموزش دیده‌اند و به هم صدمه نمی‌زنند.» در باره نحوه این آموزش‌ها هم می‌گوید: «ما طبق آنچه کارگردان می‌خواهد، حیوان را آماده می‌کنیم و آموزش می‌دهیم. ضمن این که این حیوانات قیمتی هستند و صاحب حیوان اجازه نمی‌دهد به او آسیبی بزنیم. همکارانی داریم که این حیوانات را نگهداری می‌کنند و در اختیار ما می‌گذارند تا در پروژه‌های مختلف از آنها استفاده شود.»

در باره پروتکل و قوانین استفاده از حیوانات در فیلم و سریال هم می‌گوید، نهاد خاصی روی کار آنها نظارت ندارد: «حیوانات ما اهلی هستند و حیوان خاص نیستند که خرید و فروششان مشکل داشته باشند. انجمن حمایت از حیوانات هم زمانی می‌تواند به ما ایراد بگیرد که صدمه‌ای به حیوانی وارد شده باشد. ولی نهاد یا انجمن خاصی روی کار ما نظارت ندارد. ما کارمان را خودمان درست انجام می‌دهیم. یک زمانی از حیوانات وحشی و خاص استفاده می‌کنیم که باید با سازمان محیط زیست برای این کار هماهنگی‌های لازم را انجام دهیم. اما در مورد حیواناتی مثل اسب و سگ فقط لازم است دامپزشک آنها را معاینه کند و واکسینه شده باشند. این کار هزینه زیادی هم ندارد که برای تهیه کننده سنگین باشد و بخواهد از زیر آن شانه خالی کند.»

دهقان می‌گوید حیوانات خاصی هم که در سریال دراکولای مهران مدیری از آنها استفاده شده بود و حامیان حیوانات و حیات وحش به آن اعتراض کرده بودند، موضوع خاصی نبوده است: «این حیوانات را من سر آن سریال بردم. می‌خواستند آن را تبدیل به ماجرا کنند، اما مشخص شد ما تمام هماهنگی‌ها را با سازمان محیط زیست انجام داده‌ایم. ما همکارانی داریم که باغ وحش دارند و از این حیوانات نگهداری می‌کنند و بعد از تمام شدن کارشان در سریال هم به همانجا برگردانده شدند.»

دهقان به اسبی هم که در نمایش «عرق خورشید، اشک ماه» کار آتیلا پسیانی از آن استفاده شده بود، اشاره می‌کند. این اسب هر شب چند دقیقه‌ای در این نمایش روی صحنه بود، اما بعد از مدتی دیده شد که در کنار محوطه تئاترشهر نگهداری می‌شود و از زباله‌ها تغذیه می‌کند. این ماجرا واکنش‌های زیادی به دنبال داشت. دهقان اما می‌گوید: «این اسب هم اسب من بود. ما به دلیل این که ظرفی برای ریختن کاه و ینجه او نداشتیم، از یک چهارپایه برعکس استفاده کردند و داخل آن کیسه زباله قرار دادند و خوراک را داخل آن گذاشتند. اما بعضی‌ها فکر کرده بودند که اسب از زباله‌ها تغذیه می‌کند. آن زمان دامپزشکی تهران از ما خواست که از حیوان بازدید کنند. بازدید کردند و مجوزها را دیدند و با پزشک او هم صحبت کردند. من همین اسب را در سریال شاهگوش استفاده کردم و بدون این که او را بیهوش کنم، روی زمین خواباندم. چون با او تمرین کرده بودم و با تشویق یادش داده بودم که بلند شود یا بخوابد.»

به هر حال اصولا استفاده از حیوان در صحنه‌های فیلمبرداری قواعد خاصی دارد که باید رعایت شود. در تیتراژ انتهایی فیلم‌های‌هالیوودی هم عنوان می‌شود که در تهیه این فیلم به هیچ انسان و حیوانی آسیبی نرسیده است و این فقط یک جمله نیست. نشان از سازوکار جدی دارد که هم بر حضور حیوانات در فیلم‌ها نظارت می‌کند و هم در صورت تخلف، به آن رسیدگی می‌شود. نمونه‌اش مرگ یک اسب در صحنه فیلمبرداری ارباب حلقه‌هاست که استفاده از اسب‌های واقعی برای فیلمبرداری سریال فانتزی «ارباب حلقه‌ها: حلقه‌های قدرت»  آمازون از سوی بنیاد مردمی‌رعایت اصول اخلاقی در برابر جانورانپ یا به اختصار «پتا» (PETA) وادار به توضیح شد. در اینجا هم باید چنین سازوکار محکمی شکل بگیرد تا حیوانات در صحنه فیلمبرداری آسیب نبینند.