به گزارش همشهری آنلاین، در این میان یکی از اطرافیانتان که حافظه تاریخی‌اش خوب است از حمامی می‌گوید که قرن‌ها پیش مردم اصفهان را از موهبت پاکیزه بودن بهره‌مند کرد؛ حمامی که نه به برق نیاز داشت و نه به گاز. درست است؛ حمام شیخ‌بهایی معروف؛ دانشمندی که با اختراعی که چند قرن پیش انجام داد توانست مردم را فقط با کمک یک شمع و دیگ آب به حمام بفرستد. اما چگونه می‌توان حمامی ساخت که فقط با یک شمع کار کند؟
البته خیلی‌ها می‌گویند اگر پولدار بود هم باز نمی‌توانست بیش از یک حمام در آن شهر بسازد چون جنس دیگی که آب درون آن گرم می‌شد از طلا بود. حالا تصور کنید اگر در آن زمان چند دیگ طلا در حمام‌ها به کار می‌رفت چه بلبشویی در شهر راه می‌افتاد و دزدان دیگر مجالی به حمام کردن مردم نمی‌دادند.
البته قیمت طلا آن موقع خیلی ارزان‌تر از حالا بود. در هر حال در روزگارهای قدیم از آن حمام استفاده می‌شد اما حالا به یک اثر و میراث ملی تبدیل شده و کسی این فکر را نمی‌کند که میشود دوباره از آن حمام یا حمام‌های مشابه‌اش استفاده کرد.
در آن روزگار شیخ‌بهایی وقتی شاهکارش را می‌ساخت کسی نمی‌دانست این حمام چگونه کار میکند و فقط عده‌ای از مردم فرهیخته می‌توانستند حدس و گمان‌هایی بزنند. اما حالا کارشناسان فن به این نتیجه رسیده‌اند که جنس دیگ آب از طلا بوده و رسانا بودن طلا این امکان را می‌داد که آب زودتر گرم شود. بعد از آنکه شیخ دار فانی را وداع گفت، در این سال‌ها عده زیادی خود را وارث یا مالک حمام معرفی کرده‌اند.
اما این بنا به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده و خارجی‌ها هم برای سر درآوردن از چگونگی کار کرد آن بارها از این حمام دیدن کرده‌اند. داستان شبیه‌سازی این حمام هم از همین پرسش ساده شروع و بعد از سه قرن، کسی پیدا شد که تلاش کرد به جواب سؤالش برسد. علی‌اصغر برهمند از آن دسته آدم‌ها نیست که سؤال‌هایش را بی‌جواب رها کند. او مدت‌ها به این موضوع فکر کرد و بارها به اصفهان رفت و نوشته‌هایی را که در این زمینه نوشته شده بود مطالعه کرد تا اینکه بعد از ۳۰۰ سال توانست حمامی مثل حمام شیخ‌بهایی بسازد.
حدس و گمان‌های فراوان
چند سال پیش گروهی باستان‌شناس از سوئیس به ایران آمدند تا راز حمام شیخ‌بهایی را کشف کنند. عده‌ای فکر می‌کردند در آن از بیوگاز استفاده میشود. عده‌ای دیگر می‌گفتند رادیو اکتیویته راز این کار است، بعضی هم هنوز معتقدند روغن عصاری‌ای که در پشت حمام قرار داشته به داخل حمام نفوذ می‌کرده و باعث گرم شدن دیگ می‌شده.
راز فلز
سال ۱۳۸۸ اما اختراعی جالب در ایران ثبت شد که خبرنگار همشهری سرنخ به سراغ آن اختراع رفت. علی اصغر برهمند سال ۱۳۸۸ به سراغ راز کارکرد حمام شیخ‌بهایی رفت و در نهایت فهمید جنس دیگ از طلاست و با تغییراتی که شیخ در ساختار دیگ ایجاد کرد توانست آب را با یک شمع گرم کند؛ «بارها بررسی کردم تا توانستم به یک راه حل برسم». او در اولین تجربه توانست دیگی بسازد که ۱۱ لیتر آب را با یک شمع معمولی در ۱۱ دقیقه به جوش آورد؛ «بعد از ساخت این دیگ مدت‌ها سکوت کردم و خبرش را اعلام نکردم.
می‌ترسیدم برخورد بدی صورت گیرد اما در نهایت در هفته پژوهش با اصرار بسیج ناحیه محل سکونتم، این دیگ را در نمایشگاه رونمایی کردیم».این مخترع مشهدی به دلیل مشکلات مالی نتوانست دیگ را از طلا بسازد؛ بنابراین از مس استفاده کرد که بعد از طلا دومین فلز رساناست؛ «این آبگرمکن می‌تواند در منازل هم استفاده شود و تا حد زیادی موجب صرفه جویی در مصرف انرژی میشود».کار این دیگ مسی یا همان آبگرمکن چندان پیچیده نیست.
آب سرد از طریق یک لوله از بالای آبگرمکن عبور میکند و پس از گذر از داخل آن با حرارت شمع گرم شده و آماده مصرف میشود. البته پیچیدگی‌های کوچکی هم در آن وجود دارد که علی اصغر برهمند آن را به عنوان یک راز نزد خود نگه داشته است. به گفته او ۶۰۰ هزار تومان هزینه ساخت این حمام شده است که اگر به تولید انبوه برسد، هزینه‌اش کاهش می‌یابد. اما در حال حاضر در داخل کشور علاقه‌ای به تولید این حمام وجود ندارد و در همین حد شبیه‌سازی مانده است.
راه اندازی دوباره
راه‌اندازی دوباره حمام شیخ‌بهایی آرزوی این مخترع مشهدی است؛ «اگر کسی پیدا شود که امتیاز آن را بخرد می‌توانم حمام شیخ را دوباره راه‌اندازی کنم». اگرچه او ادعا میکند که در این سال‌ها سوئیسی‌ها و آمریکایی‌ها پیشنهاد داده‌اند که او به کشورشان سفر کند و همین حمام را در آنجا بسازد اما برهمند قبول نکرده و منتظر روزی است که بتواند آن را در کشورش تولید کند و دوباره استفاده از این نوع حمام را بین مردم رواج دهد. او در این سال‌ها علاوه بر بازسازی حمام تاریخی ۳۰ اختراع دیگر هم انجام داده و در حال حاضر رئیس انجمن مخترعان خراسان رضوی هم است. برهمند با اختراعات خود در بسیاری از نمایشگاه‌های خارجی شرکت کرده و چندین مدال طلا از نمایشگاه‌های سوئیس، کره جنوبی، مسکو، فدراسیون جهانی اختراعات و اکتشافات دریافت کرده است.
آقای مخترع
اختراع کردن از آن دسته کارهای سختی است که هر کسی نمی‌تواند از عهده‌اش برآید. اینکه ذهن فعالی داشته باشی و اهل مطالعه و پژوهش باشی، مرد عمل می‌خواهد؛ به همین دلیل می‌توان گفت علی‌اصغر برهمند با پشتکار و ذهن خلاق به دنبال پرسش‌هایش می‌رود. او برای آنکه بتواند حمام شیخ‌بهایی را بازسازی کند از هیچ کوششی فروگذار نکرد و با خود عهد بسته بود که حتما باید بتواند به هدفش برسد و بارها این فکر را در ذهن خود مرور کرده بود که چگونه شیخ‌بهایی در آن روزگار که نه تکنولوژی بود و نه امکانات، توانست چنین شاهکاری را به وجود آورد؟
البته او یکباره مخترع نشد و از کلاس پنجم دبستان تلاشش را شروع کرد و حالا با ۵۰ سال سن شاگردان و فرزندان خود را مخترع کرده است. او معلم بازنشسته آموزش و پرورش است که حالا در حال گذراندن دوره دکترای مدیریت تکنولوژی از کشورجمهوری آذربایجان است. برهمند چهار فرزند دارد که همگی مخترع هستند و در جشنواره‌های خوارزمی و جشنواره‌های دیگر خارجی مدال دریافت کرده‌اند. او تمامی دستاوردهای خودش را مدیون معلم پنجم دبستان خود آقای فیروزکوهی می‌داند و معتقد است این معلمان هستند که دانش‌آموزان را خلاق تربیت کرده و در زندگی آینده‌شان نقش ایفا می‌کنند.
نظر شما