کودکی مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین دوران زندگی انسان است. حتما این جمله را زیاد شنیده‌اید که بسیاری از مسائل و مشکلات ما در بزرگسالی، ریشه در کودکیمان دارد. حقیقت این است که یافته‌های علم روانشناسی نیز بر این نکته که شاید از فرط تکرار کلیشه‌ای به نظر می‌رسد، صحه می‌گذارد. به همین دلیل، نخستین منابع آموزش و پرورش کودکان نیز بسیار مهم است. اگر کودک از تغذیه فکری و فرهنگی خوبی برخوردار باشد، تا حدود زیادی نسبت به مخاطرات دوران بزرگسالی بیمه است. کتاب‌ها و بازی‌های فکری از مهم‌ترین منابع تغذیه فکری کودکان هستند. کتاب‌های خوب کودک می‌توانند به شیوه‌ای بسیار موثر بر ذهنیت کودک تاثیر بگذارند.
بنابراین کیفیت کتاب از حیث فرم و محتوا در خرید کتاب کودک بسیار بیش از کتاب بزرگسال اهمیت پیدا می‌کند. در این مقاله برآنیم تا شما را با بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی آشنا کنیم تا گامی در راستای تسهیلگری انتخاب کتاب کودک ایفا کنیم.
ادبیات کودک در ایران نزدیک به یک قرن سابقه دارد. بزرگانی همچون جبار باغچه‌بان، صمد بهرنگی، عباس یمینی شریف، نادر ابراهیمی، بهرام بیضایی، هوشنگ مرادی کرمانی، منوچهر احترامی، افسانه شعبان‌نژاد، مصطفی رحمان‌دوست و بسیار بزرگان دیگر در سابقه هنری خود، در زمینه ادبیات کودک هم قلم‌فرسایی کرده‌اند. دراین یادداشت با احترام به این بزرگان به استثنای قافله‌سالار ادبیات کودک، به معرفی شاعران و نویسندگان نسل میانه و جدید کتاب کودک و نوجوان خواهیم پرداخت.
مهدی آذریزدی
یادداشت بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی را با معرفی پدر ادبیات کودک ایران یعنی مهدی آذریزدی آغاز می‌کنیم. مهدی آذریزدی در سال 1300 در یزد به دنیا آمد. این نویسنده و پژوهشگر ادبی، اولین کسی است که به ضرورت داستان نوشتن برای کودکان و نوجوانان پی برد و در این زمینه شروع به فعالیت کرد، به همین دلیل او را پدر ادبیات کودک ایران می‌نامند. به عنوان نخستین قصه‌ها، آذریزدی داستان‌ها و افسانه‌های ادبیات کهن ایران را به زبانی کودکانه درآورد و به انتشار آن‌ها پرداخت. بنا بر گفته خود او، اولین بار در سی‌وپنج‌سالگی حین مطالعه انوار سهیلی به نظش رسید که چرا کودکان باید از این منابع غنی فرهنگی محروم باشند و خودش دست به قلم شد و همین دست به قلم شدن قصه‌های کلیله و دمنه را به زبان ساده و کودکانه رقم زد. موفقیت این کتاب و استقبال پرشور از آن، آذریزدی را برانگیخت تا قصه‌ها و افسانه‌های دیگر کتاب‌های ادبیات کلاسیک فارسی را نیز برای کودکان ساده‌سازی کند. حاصل این قلم‌زدن‌ها آن چیزی شد که اکنون با نام کتاب های قصه های خوب برای بچه های خوب می‌شناسیم. این مجموعه را نشر امیرکبیر منتشر کرد و در سال 1342 جایزه یونسکو و نیزجایزه سال شورای کتاب کودک را از آن خود کرد. این مجموعه به برخی از زبان‌های زنده دنیا از جمله اسپانیایی، روسی و ... ترجمه شده است. از این نویسنده مجموعه داستان قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن، شعر قند و عسل و قصه هایی ساده برای نوآموزان نیز به چاپ رسیده است. استاد مهدی آذریزدی سرانجام در تیرماه 1388 به جهان قصه‌ها پیوست.
شکوه قاسم نیا
شکوه قاسم نیا که بیشتر به شعرهای کودکانه‌ای که سروده مشهور است، بی‌شک جزء بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی است. این نویسنده و شاعر نام‌آور متولد 1334 تهران است. او نخستین بار با نشریه کیهان بچه‌ها، نوشتن برای کودکان را آغاز کرد. تا کنون از این نویسنده بیش از 150 عنوان کتاب منتشر شده است. نشرهای کهنه‌کار و باسابقه‌ای مثل قدیانی و افق ناشر آثار شکوه قاسم‌نیا بوده‌اند.
شکوه قاسم‌نیا جوایز متعددی را هم از آن خود کرده است. از آن جمله می توان به جایزه کتاب سال کودک و نوجوان به خاطر داستان «هلی فسقلی در سرزمین غول‌ها» و دو دیپلم افتخار در یازدهمین جشنواره کتاب کودک و نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اشاره کرد. از او آثاری همچون مجموعه داستانی کوتی‌کوتوله، قصه‌های شیرین کودکانه، شعرهای شیرین برای بچه‌ها، مجموعه زی‌زی‌لی و ... به چاپ رسیده است.
ناصر کشاورز
نمی‌شود از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی حرف بزنیم و از ناصر کشاورز نامی به میان نیاوریم. ناصر کشاورز که بیش از هرچیز او را به شعرهای ساده، کوتاه و جذاب کودکانه می‌شناسیم، متولد 1341 تهران است. او فعالیت ادبی خود را در سال 1362 با مجله کیهان بچه‌ها آغاز کرد. از ناصر کشاورز بیش از 160 عنوان کتاب منتشر شده و از او به پرکارترین شاعر ادبیات کودک در ایران نام برده می‌شود. شماری از بهترین آثار او عبارتند از مجموعه نی‌نی کوچولو در 12 جلد، مجموعه 14 جلدی دویدم و دویدم، مجموعه وگی‌ورجه، مجموعه 4 جلدی ترترترانه، مجموعه 3 جلدی ترانه‌های انگلارسی، مجموعه کی بود، کی بود و بالاخره مجموعه 12 جلدی پرطرفدار کتاب های می می نی که در بین کودکان بسیار پر طرفدار است.
ناصر کشاورز برنده جوایزی همچون جایزه مداد پرنده از جشنواره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و ماه طلایی از جشنواره بزرگ ادبیات کودک و نوجوان شده است.
کلر ژوبرت
کلر ژوبرت نویسنده فرانسوی متولد 1961 میلادی نیز یکی از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی است که توانسته به‌خصوص در حوزه ادبیات دینی کودکان خوش بدرخشد. در نگاه کوتاهی به زندگینامه کلر ژوبرت که در سن 19 سالگی مسلمان و با مردی ایرانی ازدواج کرده بود، از همان سال‌های جوانی برای زندگی به ایران آمده و فرزندان خود را هم در ایران به دنیا آورده است. به گفته خود او، کتاب‌های داستانی‌اش در آغاز پاسخی بوده به نیاز فرزندانش به قصه‌گویی شبانه. این نویسنده شهیر ادبیات کودک که تصویرگری قابل و ممتاز نیز هست، استاد بلامنازع ساده‌سازی مفاهیم بلند دینی و اعتقادی به زبان کودکان است. تاکنون از او ده‌ها عنوان کتاب به چاپ رسیده است که غالبا مفاهیم قرآنی را در قالب داستان حیوانات و به زبان ساده و کودکانه به تصویر کشیده است. مسابقه کوفته‌پزی، هزار بوسه پرپری، لانه پرسیاه و ... از نمونه داستان‌های او هستند
کتاب‌های این نویسنده نیز تاکنون جوایز زیادی را از آن خود کرده است. جایزه جشنواره کتاب سلام، جشنواره کتاب‌های کمک‌آموزشی رشد و جایزه پروین اعتصامی از این جمله‌اند.
زهرا اسلامی
شاعر پرکار ادبیات کودک، زهرا موسوی، از بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی است که به خصوص در ترجمه به شعر ید طولایی دارد. خانم زهرا موسوی متولد 1357 است و نخستین بار در 15 سالگی اولین دفتر شعرش را به چاپ رساند. این شاعر لطیف‌بیان، بیشترین شعرهای خود را برای رده سنی 0 تا 2 سال سروده و تقریبا همه شعرهای او برای سنین زیر دبستان مناسب است. استفاده از ادبیات عامیانه در سرایش شعرهایش به او تشخصی منحصربه‌فرد داده است.
زهرا موسوی در کنار سرایش شعر، فیلنامه‌نویسی کودکان را هم به صورت حرفه‌ای در کارنامه خود دارد. از آثار او می‌توان به مجموعه صدای چی بود، ترانه های مامانی‌نی، ترانه‌های خواب، ترجمه جذاب مجموعه سلام نابغه و ... اشاره کرد.
شعرهای او تاکنون برنده جوایزی چون جایزه هشتمین جشنواره شعر فجر و اولین جشنواره بین‌المللی شعر کودک شده است. فهرست بهترین نویسندگان کتاب کودک ایرانی را می‌توان بسیار بیش از این ادامه داد. شاعران و نویسندگان نام‌آوری چون فریبا کلهر، مژگان کلهر، مژگان شیخی، آتوسا صالحی و ... قطعا در این فهرست ازجایگاهی بلندمرتبه برخوردارند. مجال اندک است. در فرصتی دیگر به این نام‌آوران عرصه کودک و فرهنگ کودکی پرداخته خواهد شد.
نظر شما