زمزمه ساخت پالایشگاه در میانکاله که از مدت‌ها پیش شنیده می‌شد در سفر استانی امسال هیات دولت به این استان شدت گرفت به‌ویژه آنکه اواخر خردادماه سال‌جاری و پس از سفر هیات دولت به مازندران، معاون انسانی سازمان محیط‌زیست با اشاره به اینکه بنا بر مصوبه استانی هیات دولت پیشنهاد احداث پالایشگاه نفت در 2 منطقه، یکی اطراف پناهگاه حیات‌وحش میانکاله و دیگری در کیاسر، به سازمان حفاظت محیط‌زیست و کمیته ارزیابی ارائه شده است این خبر را تایید کرد.
اصیلیان، البته در واکنش به این موضوع که براساس مصوبه سال 81 هیات وزیران، به‌دلیل حساسیت اکولوژیک مناطق شمالی استقرار واحد‌‌های صنعتی در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان محدود شده است تصریح کرد: گزینه نخست، یعنی عرصه‌های تالابی میانکاله به هیچ وجه مکان مناسبی نیست اما گزینه دوم یعنی کیاسر که در مرز استان سمنان واقع شده، جای تامل دارد.
مسعود باقرزاده، کارشناس تالاب‌ها، با اشاره به اینکه راه‌اندازی پالایشگاه مساوی با نابودی این تالاب است،به همشهری گفت: موضوع ساخت این پالایشگاه در کمیته ارزیابی زیست‌محیطی که نماینده مردم بهشهر در مجلس شورای اسلامی و برخی مسئولان دیگر محلی استان حضور داشتند مطرح شد و در آنجا با وجود اصرار نماینده مذکور و دیگر مسئولان محلی، این طرح با مخالفت صریح کارشناس محیط‌زیست مواجه شد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه مشکل اساسی کشور ما نبود طرح آمایش سرزمین است، افزود: متأسفانه به‌دلیل نبود این طرح و نبود نگاه فرابخشی در کشور، هر نماینده و مسئولی با نیت خیر و به قصد خدمت به مردم منطقه خود تقاضای احداث پالایشگاه می‌کند ؛بدون‌آنکه از پیامدهای نامطلوب آن آگاه باشد.
از سوی دیگر می‌بینیم وزارت نفت هم با هدف گسترش بخش خصوصی، به‌طورهمزمان مجوز 2 پالایشگاه در 2 استان همجوار گلستان و مازندران آن هم به فاصله 100 کیلومتر را به بخش خصوصی می‌دهد توجیه ساخت این دو پالایشگاه هم دریافت نفت از کشورهای همسایه شمالی و فراوری آن در این پالایشگاه و ارسال آن به جنوب است ؛
حال آنکه این حرف جدیدی نیست بلکه 50سال است که مطرح است و هرازگاهی روی این حرف مانور می‌شود. در حالی که با احداث یک مجتمع پالایشگاهی در منطقه‌ای کارشناسی شده می‌توان این هدف را عملی کرد اما به جای آن سرزمین را تکه‌تکه نابود می‌کنند تا بخشی خصوصی توسعه یابد.
باقرزاده که کارشناس مسئول تالاب‌ها در سازمان محیط‌زیست است با تاکید براینکه آنچه می‌گوید موضع وی به‌عنوان یک کارشناس است نه موضع سازمان محیط‌زیست، تصریح کرد: گرچه نماینده مردم بهشهر و سایر مسئولان محلی مازندران بر راه‌اندازی این پالایشگاه اصرار و تاکید می‌کنند که مکان مورد نظر برای تاسیس پالایشگاه در حاشیه تالاب واقع شده، اما بر خلاف این تصور پالایشگاه در اراضی تالابی قرار گرفته است ؛
چرا که در این منطقه آب‌های زیرزمینی بالاست و در مواقعی با بالا آمدن آب منطقه مورد نظر جزء تالاب می‌شود و با توجه به اینکه عمق آب در این منطقه 2 متر است هر آلودگی به تالاب راه می‌یابد.
وی ضمن تاکید بر ضرورت طرح آمایش بیان داشت: اگر این طرح وجود داشت، مشخص بود که تا 50 سال آینده صنایع باید کجا متمرکز شود و دیگر این همه کشمکش وجود نداشت؛
اما در حال حاضر حتی مشخص نیست 4 سال آینده هر منطقه‌ای چه وضعیتی دارد.نکته دیگر اینکه در همه دنیا صنایع خود را در عرصه‌های کویری راه‌اندازی می‌کنند اما با اینکه دوسوم عرصه‌های کشور ما از اراضی کویری تشکیل شده ما عرصه‌های کویری را رها کرده و در عوض حاصلخیزترین اراضی کشور را برای راه‌اندازی صنایع انتخاب می‌کنیم.
مردم منطقه هم فکر می‌کنند احداث پالایشگاه سبب رونق معیشت آنها می‌شود در حالی که نمی‌دانند با راه‌اندازی پالایشگاه در واقع توان‌سرزمین‌شان را ازدست می‌دهند و این تاسیسات خاک و زمین‌های حاصلخیز آنها را نابود می‌کند تا آنجا که اگر اکنون امکان کاشت برنج و صید یک ماهی یا مرغابی را دارند همین امکان اندک را هم از دست خواهند داد به همین دلیل است که بدنه کارشناسی با احداث پالایشگاه در هر نقطه‌ای از استان‌های شمالی صد در صد مخالف است.
باقرزاده در پایان گفت: با بودن تشکیلات نفتی امیرآباد در منطقه، ساخت پالایشگاه در میانکاله، معضل دیگری را به معضلات منطقه اضافه می‌کند و باعث فشار مضاعف می‌شود.
مانع از فاجعه زیست‌محیطی شوید
دکتر برهان ریاضی، کارشناس و پژوهشگر تالاب‌ها، با بیان اینکه احداث پالایشگاه در میانکاله فاجعه زیست‌محیطی و زدن تیر خلاص به این زیست‌بوم با ارزش است، به همشهری گفت: میانکاله یکی از پناهگاه‌های حیات وحش و تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست است که قانونا دارای طبقه بندی حفاظتی است و هرگونه اقدامی در این منطقه باید با مقتضیات اکولوژیکی منطبق باشد.
این تالاب به‌عنوان یکی از تالاب‌های دارای اهمیت بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و یکی از مناطقی است که ازطرف یونسکو به‌عنوان ذخیره‌گاه زیست کره انتخاب شده است به همین دلیل جامعه بین‌المللی از طریق کنوانسیون رامسر روی این تالاب حساسیت دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات مرکز، افزود: علاوه بر ارزش ملی و بین‌المللی، میانکاله از اکوسیستم‌های بسیار متنوعی برخوردار است.
از یک سو بخشی از دریای خزر را در خود دارد، از سوی دیگربخش تالابی آن دارای آب لب شور است و قسمتی از آن نیزآب کاملا شیرین دارد ؛ به همین دلیل زیست‌مندان با تنوع بسیار بالای آبزی در این زیست‌بوم ارزشمند وجود دارند.
در عین حال عرصه خشکی همجوار با دریای خزر و انارستان ارزش آن را دو چندان کرده است. این مجموعه سبب شده سیمای طبیعی سرزمین آنگونه که در گذشته‌های دور وجود داشته است فقط در میانکاله دیده شود.
چنین الگو و نمونه‌ای از عرصه‌های همجوار ساحل، خلیج و تالاب وخشکی نه تنها در کشور که در دنیا بی‌نظیر است.دریک عبارت میانکاله نگینی است که شبیه ندارد.
ریاضی با اشاره به اینکه در دهه‌های گذشته تجاوز و تعدی به عرصه‌های این تالاب آسیب‌های فراوانی به آن وارد کرده است، خاطر نشان ساخت: با ساخت پالایشگاه در این زیست‌بوم ارزشمند، انواع پساب‌های آلوده، آلودگی هوا ناشی از دودکش‌ها و آلودگی گوگرد ناشی از انواع سولفورها - که با توجه به مرطوب بودن محیط با هر بارشی تبدیل به باران اسیدی خواهد شد - عرصه‌های تالاب را به ورطه نابودی می‌کشاند ؛
به‌ویژه آلودگی حرارتی ناشی از آبی که در دستگاه‌های خنک‌کننده استفاده می‌شود باعث فاجعه در این زیست‌بوم می‌شود.
نمونه آن، آلودگی حرارتی نیروگاه نکاست که مشکلات متعددی برای خزر ایجاد کرده است.
براین اساس ساخت پالایشگاه در این تالاب هیچ توجیه کارشناسی ندارد و کسانی که با الفبای معیارهای زیست‌محیطی آشنا باشند می‌دانند که طرح‌هایی از این دست تا چه اندازه با استانداردهای زیست‌محیطی مغایراست.
