اسکلروتراپی واریس: مراحل، مزایا و عوارض آن در درمان واریس

 به مرور زمان، رگ تخریب شده نیز جذب بدن شده و از بین می‌رود. عمدتا محلول مورد استفاده برای این تزریق، سدیم تترادسیل سولفات (STD) نامیده شده و بسته به سایز ورید یا رگ تحت درمان از غلظت‌های متفاوتی از آن استفاده می‌شود.

فوم اسکلروتراپی چیست؟

اسکلروتراپی یا تزریق داخل رگ‌های واریسی، یک از روش‌های درمانی واریس و رگ‌های عنکبوتی است که موجب بهبود ظاهر بیمار نیز میشود. معمولا برای درمان واریس، از تزریق مستقیم محلول سدیم تترادسیل سولفات به داخل سیاهرگ استفاده میشود. اسکلروتراپی فوم شامل ساختن حجم کمی از محلول در کف با مخلوط کردن سریع آن با حجم کمی از هوا است. از این روش می‌توان برای درمان برخی از رگ‌های غیر طبیعی بزرگتر که بوسیله اسکلروتراپی معمولی درمان نمی‌شوند، استفاده کرد.

این امر تحت شرایط کنترل شده با ابزار سونوگرافی انجام می‌شود. محلول فوم باعث اسپاسم شدید رگ شده و می‌توان حجم بیشتری از آن را بدون استفاده بیش از حد از محلول سدیم تترادسیل سولفات تزریق کرد.

نواحی که میتوان واریس آنها را با اسکلروتراپی درمان کرد.

متداول‌ترین ناحیه برای درمان با این روش واریس پا می‌باشد. در صورت ابتلا به واریس، رگ‌های آسیب دیده ممکن است متورم شده و با تغییر رنگ و حتی در نواحی عمیق‌تر زیر پوستی با درد و ناراحتی همراه باشند که فرد در اینصورت هنگام راه رفتن با درد در ناحیه پا مواجه می‌شود. رگ‌های عنکبوتی از حیث اندازه کوچکتر هستند و نزدیک به سطح پوست قرار گرفته و ممکن است قرمز، بنفش یا آبی رنگ دیده شوند.

زمانی که هموروئید کوچکتر بوده و داخلی باشد نیز میتوان از اسکلروتراپی برای درمان بواسیر استفاده کرد. همچنین می‌توان این روش درمانی را زمانی که هموروئید خونریزی می‌کند یا به دلیل سایر موارد پزشکی نمیتوان از عمل جراحی مانند هموروئیدکتومی استفاده کرد، برای درمان بکار برد.

بسته به اندازه یا سایز رگ‌های آسیب دیده از واریس، از اسکلروتراپی می‌توان برای درمان رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی در نواحی زیر استفاده کرد:

• ران
• پشت ساق پا
• مچ پا
• پاها
• صورت (اغلب اطراف بینی)
• مقعد

مراحل آماده‌سازی برای این درمان

قبل از عمل، پزشک معاینه جسمانی انجام داده و سابقه پزشکی شما را بررسی میکند.

معاینه جسمانی

پزشک شما:

• وریدهای درگیر شده را بررسی میکند.
• سابقه هر گونه بیماری زمینه‌ای مربوط به عروق خونی را بررسی میکند.

بررسی سابقه پزشکی

پزشک برای بررسی دقیق سابقه پزشکی شما سوالاتی را در رابطه با موارد زیر از شما خواهد پرسید:

• بیماری‌های اخیر شما یا وضعیت کلی سلامتی اعم از بیماری قلبی یا سابقه لخته شدن خون در گذشته
• داروها یا مکمل‌های مصرفی شما مخصوصا آسپرین، ایبوپروفن (ادویل، مورتین یا سایر داروها)، ناپروکسن سدیم (آلیوو، آناپروکس دی‌اس)، داروهای رقیق کننده خون، مکمل‌های آهن یا مکمل‌های گیاهی.
• آلرژی
• درمان‌های پیشین واریس و نتایج آنها

چنانچه شما آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم یا داروهای رقیق‌کننده‌ خون مصرف کنید، ممکن است پزشک به شما دستور دهد تا قبل از درمان و برای مدت معینی مصرف این قبیل داروها را برای کاهش احتمال خونریزی متوقف کنید.

سونوگرافی

بسته به اینکه رگ‌های کدام نواحی درگیر هستند، ممکن است پزشک تصویربرداری به کمک سونوگرافی را از رگ‌های پاها بخواهد. سونوگرافی یک روش تصویربرداری بدون درد است که در آن تصویر برداری از ساختارهای داخلی بدن به وسیله امواج صوتی انجام میشود.

نحوه انجام اسکلروتراپی

بسته به شدت واریس، اسکلروتراپی برای درمان واریس ممکن است ۳۰ الی ۴۵ دقیقه طول بکشد. چنانچه این درمان بروی پاها انجام شود ممکن است پزشک از شما بخواهد که رو به پشت دراز کشیده و پاهای خود را بالا بیاورید.

بسته به عمق رگ داخل پوست، پزشک ممکن است از سونوگرافی نیز کمک بگیرد. برای این روش ابتدا پزشک پوست اطراف ناحیه را ضدعفونی کرده و با یک سوزن کوچک ماده اسکلروز را به داخل رگ تزریق میکند که انواع این محلول عبارتند از:

• پولیدوکانول
• سدیم تترادسیل سولفات
• محلول نمکی هیپرتونیک

این محلول یا مایع فوم موجب تخریب دیواره رگ تزریق شده میشود و در نتیجه جریان خون به سمت رگ‌های سالم هدایت میشود. به مرور زمان، رگ آسیب دیده جذب بدن شده و این امر باعث میشود تا ظاهر ناخوشایند رگ واریسی از بین برود.

بسته به سایز رگ یا تعداد رگ‌های تحت درمان نیز ممکن است به ۴ جلسه درمان نیاز داشته باشید.

بعد از عمل

بعد از اتمام عمل یا تزریق، شما میتوانید بلافاصله بلند شده و راه بروید. تحرک داشتن پاها و پیاده روی برای جلوگیری از ایجاد لخته خون ضروری است. برای حفظ فشار روی رگ های تحت درمان، معمولا پزشک از شما میخواهد تا به مدت ۲ هفته جوراب فشاری یا بانداژ بپوشید.

اکثریت افراد همانروز میتوانند فعالیت‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرند و بهتر است که برای برگشت به منزل از دوستان یا اعضای خانواده خود کمک بگیرید. پزشک احتمالا به شما توصیه خواهد کرد که تا ۲ هفته از ورزش‌های سنگین و پرفشار بپرهیزید.

در این مدت باید از قرارگیری در معرض نور خورشید نیز خودداری کنید. التهاب ناشی از این تزریق در صورت قرارگیری در معرض خورشید بویژه اگر پوست تیره رنگی داشته باشید میتواند منجر به ایجاد لک‌های تیره بروی پوست شود.

خطرات و عوارض درمان

اسکلروتراپی عوارض جانبی جدی محدود و ناچیزی دارد.

عوارض جانبی موقت درمان

برخی از این عوارض جانبی احتمالی که ممکن است در محل تزریق رخ دهد عبارتند از:

• کبودی
• برآمدگی و قرمزی ناحیه
• زخم‌های ریز پوستی
• ایجاد خطوط یا لک‌های تیره پوستی
• قابل رویت بودن چند رگ خونی ریز قرمز در زیر پوست

عوارض احتمالی فوق در صورت ایجاد، در عرض چند روز یا چند هفته از بین میروند. محو شدن یا از بین رفتن کامل برخی از عوارض جانبی نیز ممکن است چند ماه یا حتی چند سال طول بکشد.

برخی دیگر از عوارض جانبی ناشی از این روش که ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشند:

این عوارض جزو عوارض نادر هستند و عبارتند از:

• التهاب: این دسته از عوارض جانبی معمولا خفیف است اما میتواند باعث تورم، احساس داغ شدن و درد در اطراف محل تزریق شود. برای این منظور به جهت کاهش التهاب پزشک ممکن است داروی مسکن بدون نسخه اعم از آسپرین یا ایبوپروفن (ادویل، مورتین یا سایر مسکن‌ها) را توصیه کند.
• ایجاد لخته خون: ممکن است خون در رگ‌ تحت درمان لخته شود که در اینصورت نیاز به تخلیه آن خواهد بود. در موارد بسیار نادر نیز ممکن است لخته خون به رگ‌های عمیق‌تر (ترومبوز ورید عمقی) در پا نفوذ کند.
• حباب‌های هوا: حباب‌های ریز هوا ممکن است از سوزن وارد جریان خون شوند. این عامل همیشه هم علائمی ایجاد نمیکند اما میتواند موجب بروز اختلالات بینایی، سردرد، غش و حالت تهوع شود. تمامی این علائم بطور کامل از بین خواهند رفت اما اگر چنانچه بعد از عمل دچار اختلال حرکتی در هر یک از اندام‌های خود شدید یا بی حسی داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
• حساسیت یا واکنش آلرژیک: ممکن است بیمار به محلول مورد استفاده برای درمان حساسیت داشته باشد که این مورد نیز جزو موارد غیر متداول است.