«شمش» ببافید! | هنر منحصر به فرد سنگان با درآمد میلیونی

همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: 5دهه از روزگاری که اهالی روستای سنگان با پوشال های کنار باغ های خود سبد می بافتند، می گذرد. سبدهای که با بافتنش، هنرشان را به رخ می کشیدند و از طرف دیگر هم در زندگیشان کاربردهای بسیاری داشت.

«سبدسنگونی» عنوانی است که برای احیای هنر صنایع دستی قدیمی روستای سنگان انتخاب کرده ایم. این نان برگفته از هنر «سبدبافی» که یکی از فعالیت های اصلی اهالی روستا تا 50سال قبل بود، اما به مرور این هنر به فراموشی سپرده شد و تقریبا افراد جوان و میانسالان روستا دیگر این هنر را نمی شناسند.

به همین خاطر دهیاری و ساکنان این روستا در تلاش هستند تا این هنر کهن روستای سنگان را زنده کرده و در این عصر که تکنولوژی های ماشینی و عناصر مصنوعی همه جا را احاطه کرده اند، جانی دوباره به آن ببخشیم.

در همین راستا به سراغ افراد مسن و کهن سال روستا رفته و کسانی را که در این زمینه مهارت و توانایی داشتند و می توانستند، هنوز ببافند، شناسایی کردند. آنها با وجود کهولت سن، از این اقدام حمایت و استقبال کردند و دوره های آموزشی این هنر را برپا می کنند.

صادرات «شمش»

روستای سنگان به نوعی صادر کننده این محصول است. یعنی روستای سنگان هم تولید کننده چوب سبدبافی است و هم تولید کننده «سبدسنگونی». ملانوروزی، دهیار روستای سنگان بالا، در این باره می گوید: «اینکه هر دو این موارد در کنار هم قرار بگیرد، در شهرهای مختلفی که هنر سبدبافی در آن رونق دارد، کمتر اتفاق می افتد.  «شمش» مواد و چوب اولیه این هنر است که بدون کشت و زرع خودبه خود در کنار باغ ها می روید. این شمش ها از گونه های گیاه «بید» هستند.

زمانیکه این هنر برای خودش بازار و خریداری داشت، از نقاط مختلف کشور به سنگان می آمدند و تا برای بافت سبد و حصیر، «شمش ها» را جمع آوری و بخرند. حتی در آن دوران که وسایل نقلیه اندک بود، خریدارانی که از شهرهای شمالی کشور برای تهیه این شمش ها می آمدند، به خاطر سختی مسیر، با الاغ و قاطر از راه های صعب العبور کوه های البرز و بعدها با نیسان آنها را به روستاهای خود می بردند.

اکنون این هنر می تواند روستا سنگان و همچنین بخش کن و روستاهای زیر مجموعه این بخش را هم  متحول کند. چون نزدیک به 20 میلیون نفر در شهر تهران زندگی می کنند و نمونه این صنایع دستی، اصلا در تهران نبوده و نیست.

 اگر این هنر احیا شود و روستای سنگان به دلیل داشتن آثار تاریخی فراوان از جمله آبشار و درخت چنار قدیمی و همچنین دهکده گردشگری بودنش، می تواند پذیرای گردشگران و افراد علاقمندان به هنر، بسیاری باشد.»

به گفته وی «سبدسنگونی» می‌تواند به‌عنوان سوغات این روستا، برای ساکنان و بومیان سنگان به فرصت شغلی ایجاد کرده و با بهره گرفتن از این پتانسیل به اقتصاد روستاییان و همچنین احیاء و رونق این هنر کمک شود.