یک گام به پیش

وضعیت نامناسب حمل‌ونقل شهری و روستایی، از مهم‌ترین عوامل افزایش مصرف سوخت در ایران است. بسیاری از جاده‌ها و خیابان‌های ایران فاقد استانداردهای لازم هستند و وضعیت نامناسب آسفالت خیابان‌ها و معابر نیز موجب تشدید این مشکل شده است.
همیشه شنیده بودیم که استفاده از حمل‌ونقل عمومی - ‌چه شهری و چه بین‌شهری- تاثیر خوبی در کاهش مصرف سوخت دارد، در حالی که رسیدن به این هدف، نیازمند برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای است.در عین حال آموزش رانندگی برای رانندگی بهتر نیز نقش زیادی در کاهش مصرف سوخت دارد، به طوری که طبق آمارهای به‌دست‌آمده، این نوع آموزش، مصرف سوخت خودرو را 10 تا 15درصد کاهش می‌دهد.
طبق تحقیقات انجام‌شده توسط مرکز انرژی و حمل‌ونقل آمریکا، رانندگی نرم و جلوگیری از شتابگیری و ترمزهای مکرر در طول حرکت خودرو مصرف سوخت خودرو را کاهش می‌دهد.
بر اساس این گزارش، آموزش رانندگی برای رعایت مسائلی از قبیل کاهش مصرف سوخت با تعویض زودتر دنده‌ها، انتخاب مسیرهایی با سراشیبی بیشتر و فشار آرام پدال گاز برای رسیدن به شتاب لازم در سربالایی‌ها، مصرف سوخت خودرو را 10 تا 15درصد کاهش می‌دهد.
به گفته مسئولان این تحقیق، خاموش‌کردن خودرو در توقف‌های طولانی و پیش‌بینی زمان تعویض چراغ راهنمایی و تنظیم سرعت برای رسیدن به چراغ سبز نیز می‌تواند به مقدار قابل توجهی مصرف سوخت را کاهش دهد.
از سوی دیگر زمانی که مترو در تهران راه‌اندازی شد، همه به این فکر کردند که کمی ‌از فشارهای ترافیک کم می‌شود.
 تاثیر روانی که سرعت نسبتا بالا و زمانبندی‌شده مترو در کنار ویژگی‌های دیگر دارد، نسبت به کاستی‌ها و نواقص آن تاثیر بیشتری بر مردم گذاشته است. به هر حال یکی از نواقص مترو، کمبود واگن بود که جوابگوی هجوم جمعیتی که به سمت مترو می‌آمدند، نبود.
استفاده از مترو و افزایش واگن‌های آن می‌تواند علاوه بر حل مشکلات ترافیک، نقش فرعی در کاهش مصرف سوخت داشته باشد.
 بررسی‌های صورت‌گرفته در شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه نشان می‌دهد در صورت افزایش تعداد واگن‌های فعال، فاصله ورود قطار به ایستگاه، به 2دقیقه برسد.
در حال حاضر به طور متوسط، قطارهای مترو در ساعت پیک، هر 5دقیقه یک بار به ایستگاه وارد می‌شوند. فاصله ورود قطارهای کرج نیز از نیم‌ساعت به یک‌ربع در ساعت‌های پیک کاهش پیدا کرده است.
به طور متوسط، روزانه 800هزار سفر با استفاده از خطوط مترو صورت می‌گیرد. مترو تهران در حال حاضر 33 ایستگاه فعال دارد که تعداد این ایستگاه‌ها تا پایان برنامه توسعه مترو و تکمیل خطوط به 200ایستگاه خواهند رسید.
ارزیابی‌های صورت‌گرفته توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نشان می‌دهد متوسط فاصله ایستگاه‌های اتوبوس در ایران 562 متر است، در حالی که میانگین جهانی این رقم به 385 متر می‌رسد.زیادبودن فاصله ایستگاه‌ها، یکی از عوامل بازدارنده در استفاده از اتوبوس توسط شهروندان است. کم‌بودن فاصله ایستگاه‌های اتوبوس، تعداد بیشتری از مسافران را متقاضی استفاده از این خطوط می‌کند.
فاصله ایستگاه‌ها در ایران در حالی نسبت به متوسط جهانی بالاست که اتوبوس‌های شهری کشور 6/1درصد بیشتر از اتوبوس‌های شهری سایر کشورها مسافر جابه‌جا می‌کنند. این وضعیت نشان‌دهنده کمبود اتوبوس در کشور است و بالابودن جابه‌جایی مسافر توسط یک دستگاه اتوبوس سبب فشار و ازدحام مسافر و افزایش نسبت مسافر ایستاده به مسافر نشسته می‌شود و مشکلات دیگری را به همراه خواهد داشت.