هوای اتلاف انرژی را داشته باشیم

 همان‌جا از پشت پنجره چشم در چشممان بدوزد و این 6ماه، تنها زمانی که پا از خانه بیرون می‌گذاریم بتواند به سراغمان بیاید. تازه این هجوم هم به میزان لباسی که زمان بیرون‌رفتن از خانه خود را به آن مجهز کرده‌ایم، بستگی دارد.

همیشه هم این سوال برایمان پیش می‌آید که زمان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها که زمستان، برف تا کمر خانه‌ها بالا می‌آمد و سرما بیداد می‌کرد، بدون بخاری، فن، شومینه و وسایل گازسوز دیگر با کرسی و شومینه‌های هیزمی چطور فصل سرما را سپری می‌کردند؟ این علامت سوال برای نوادگان ما هم پیش‌ خواهد آمد که با این وسایل که برایمان سقف تکنولوژی و انرژی است، چگونه روزگار می‌گذراندیم.

یک احتمال دیگر هم قابل پیش‌بینی است که آیندگان ما با وجود برخورداری از پیشرفته‌ترین وسایل زندگی برای گرم‌کردن خود، به شیوه اجدادشان بازگردند. شاید از شنیدن این موضوع قهقه‌ای از سر تمسخر سر دهید اما واقعیت این است تا زمانی که شیوه استفاده از انرژی به همین منوال باشد، هر احتمالی قابل رخ‌دادن است.

دلیل آن هم این است که ما به منبع لایزال انرژی وصل نیستیم که خانه‌هایمان را آنقدر گرم کنیم که با لباس‌های تابستانی در خانه بگردیم یا با بازگذاشتن پنجره‌ای از هوای گرم خانه خلاص شویم؛ اشتباه‌ترین و در عین ‌حال راحت‌ترین راه حلی که پیش می‌گیریم.

خواهش می‌کنم این جملات را با دقت بیشتری بخوانید: هربار که وسیله جدیدی برای خانه خود می‌خرید یا سیستم گرمایش منزل را تنظیم می‌کنید یا لامپ سوخته‌ای را عوض می‌کنید، عملی انجام می‌دهید که محیط زیست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

احتمالا می‌دانید که بزرگترین مشکلات زیست‌محیطی به طور مستقیم به تولید و مصرف انرژی مربوط می‌شود؛ مانند هوای آلوده، دود و بخار شهرها، باران اسیدی، گرم‌‌شدن کره زمین و هزاران مشکل دیگر اما شاید ندانید که هر کدام از ما قادریم چه نقش بزرگی در محیط زیست ایفا کنیم. ما می‌توانیم این کار را با ایجاد تغییرات کوچکی در محیط زندگی خود انجام دهیم.

بازدید از سیستم گرمایش خانه
اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که آب و هوای سرد دارد، احتمالا نزدیک به دو سوم انرژی مصرفی خود را صرف تولید گرما می‌کنید. کوره‌ها یا دیگ‌های بخار قدیمی، سوخت‌هایی مثل نفت یا گاز را چنان می‌بلعند که گویی فردایی وجود ندارد.

جایگزینی سیستم گرمایش فعلی منزل با یک سیستم کم‌مصرف، می‌تواند اقدامی عاقلانه باشد اما لزوما اولین اقدام نیست. به عنوان اولین قدم باید احتیاجات گرمایی خود را کاهش دهید. درزهای خانه را ببندید. منزل خود را عایق کنید. با کاهش نیازهای گرمایی خود قادر خواهید بود احتیاجات خود را با کوره یا دیگ بخاری که به میزان قابل توجهی کوچک‌تر از اندازه قبلی و البته ارزان‌تر نیز هست، برطرف کنید.

همین مطالب در مورد سیستم‌های تهویه مطبوع نیز صدق می‌کند. اگر در منطقه‌ای گرم زندگی می‌کنید و نیاز به دستگاه‌های سرمایش قوی دارید، پیش از نصب سیستم‌های تهویه مطبوع جدید، درزبندی خانه برای کاهش نیازهای سرمایی لازم است.

در خانه‌ای که منافذ آن به‌خوبی محکم و کاملا عایق شده‌ است، نه‌تنها انرژی کمتری مصرف می‌شود و سیستم‌های گرمایش یا سرمایش کوچک‌تر و کم‌ظرفیت‌تری لازم است، بلکه راحت‌تر نیز هست.

درز پنجره‌ها را ببندید
در بیشتر منازل قدیمی، نشت‌های پنهان هوا، بزرگ‌ترین عامل هدررفتن گرماست. بعضی از مهمترین محل‌های نشت هوا عبارتند از: لوله‌های درون سقف‌ها و کف‌های عایق‌نشده، دودکش‌های داخل سقف‌ها و دیواره‌های خارجی، محل‌های آب‌بندی و تیرریزی ‌دیواره‌های پایه‌های ساختمان، دریچه‌های بخاری، دریچه‌های دسترسی به زیر شیروانی، تقاطع بالای دیواره‌‌های داخلی یا فضای زیر شیروانی، چراغ‌ها و بادزن‌های توکار در سقف‌های عایق‌شده، مجاری سیم‌کشی در سقف‌ها، کف‌ها و دیواره‌های عایق‌شده، محل‌هایی که روکش آنها ریخته‌است، کلیدها و پریزهای الکتریکی، پنجره، در و قالب ساخت‌وسازهای چوبی، سقف‌های کوتاه بالای وان حمام و کمدها.

کاری که باید برای درزبندی این محل‌های پنهان نشت هوا انجام داد، به اندازه و محل این شکاف‌ها بستگی دارد. برای شکاف‌های کمتر از 6میلی‌متر، بهتر است از بتونه‌کاری استفاده کنید. مواد درزبندی اسفنجی برای ترک‌های بزرگتر یا سوراخ‌هایی که در معرض نور خورشید یا رطوبت قرار دارند، بسیار مناسب است.

اسفنج پلی اورتان یکپارچه، عموما در فروشگاه‌های ساختمانی پیدا می‌شود. از مواد درزبندی اسفنجی مخرب لایه اُزُن(کلروفلوئوروکربن‌ها) استفاده نکنید. فقط محصولاتی را خریداری کنید که برچسب محافظ لایه اُزُن را دارند. نوار درزبندی، ماده اسفنجی انعطاف‌‌پذیری است که معمولا سطح مقطع گردی دارد(با قطر 6 تا 25میلی‌متر) و به صورت حلقه‌‌های بلند عرضه می‌شود.

از این نوار برای پرکردن ترک‌‌های بزرگ استفاده می‌شود؛ به این ترتیب که آن را داخل ترک‌های عمیق قرار می‌دهند و بتونه می‌‌کنند. برای پوشاندن دهانه شکاف‌های بسیار بزرگ مانند شیارهای عمودی و دریچه‌های اتاق زیرشیروانی، از عایق‌های اسفنجی سفت استفاده و  سوراخ‌های بزرگ را می‌توان با عایق پشم‌شیشه درزبندی کرد. برای آنکه نتیجه بهتری به دست‌آید، می‌توان آن را در کیسه‌های پلاستیکی قرار داد تا هوا از میان آن قسمت از پشم‌شیشه که بدون حفاظ مانده‌است، نشت نکند. پلاستیک را در محل‌هایی که درجه حرارت زیاد است به کار نبرید.

مناسب‌سازی درها و پنجره‌ها
حدود یک سوم کل گرمای منزل از راه درها و پنجره‌ها از بین می‌رود. در خانه‌‌ها تعداد پنجره‌ها از درها بیشتر است، بنابراین باید توجه بیشتری به آنها نشان داد. برای کاهش میزان اتلاف گرما، می‌توانید پنجره‌های موجود را درزبندی کرده یا انواع موثرتری جایگزین آنها کنید. انتخاب هر یک از این راه‌ها به عوامل زیادی بستگی دارد.

اگر چوب‌های پنجره‌های فعلی پوسیده‌است، شیشه‌های آنها ترک دارد، قسمت‌هایی از بتونه اطراف شیشه کنده است، چارچوب‌های آن به‌خوبی محکم نیست یا قفل آنها خراب است، بهتر است که آنها را عوض کنید.

اگر پنجره‌های فعلی وضعیت خوبی دارند، راه‌حل بهتر، نواربندی پنجره‌ها در مقابل هواست. درها را از یاد نبرید. درست مثل پنجره‌ها، سعی کنید که آنها وضعیت خوبی داشته‌باشند. اطراف آنها را به گونه‌ای ببندید که هوا از آنها نفوذ نکند. اگر زیر درها باز است، زیردری نصب کنید.