همشهری آنلاین - اشکان جهان‌آرای: عشایر سمنان در شرایطی به استقبال کوچ پاییزه و تغییر محل اسکان خود در مناطق پایین‌دست می‌روند که این روزها با ۲ چالش مهم تأمین خوراک دام و عرضه محصولات تولیدی خود به‌ویژه گوشت قرمز مواجه هستند. کمبود بارندگی‌ها و کاهش تولید علوفه طبیعی در مراتع ارتفاعات سمنان سبب شد نیاز دامداران به نهاده‌های دامی افزایش یابد.
با اینکه نهاده‌های دامی از ابتدای سال‌جاری تاکنون درمیان دامداران توزیع شده‌است، اما همچنان فعالان این حوزه با مشکل تأمین خوراک دام مواجه هستند. این درحالی‌است که نیمه دوم سال تازه فرا رسیده است و طبق روال، نیاز به نهاده‌های دامی در نیمه دوم سال افزایش می‌یابد. «محمد متولی» از عشایر سمنان است که در حوزه دامداری فعالیت می‌کند.
او دراین باره به خبرنگارهمشهری می‌گوید: فصل‌های بهار و تابستان که معمولا با مشکل کم‌تری برای تأمین علوفه و خوراک دام مواجه هستیم را امسال به سختی گذراندیم. بارندگی‌های کمی داشتیم و وضعیت مراتع مناسب نبود. بخشی از بارندگی‌ها نیز سیلابی بود و کار ما را در ارتفاعات سخت‌تر کرد. به هر شکلی بود، نیمه نخست سال‌جاری را پشت‌سر گذاشتیم، اما از حالا نگران فصل های پاییز و زمستان هستیم که در شرایط معمولی هم علوفه کم داشتیم.
کمبود نهاده‌های دامی
چالش تأمین علوفه و خوراک دام برای عشایر سمنان طی ماه‌های اخیر بارها ازسوی آنان و برخی مسئولان این استان مطرح شده‌است و به‌نظر می‌رسد با فرا رسیدن فصل سرما، این معضل برای عشایر سمنان برجسته‌تر شود. سرپرست معاونت امور زیربنایی اداره‌کل امورعشایری سمنان نیز خشکسالی و کاهش بارندگی‌ها را دلیل اصلی بروز مشکل برای عشایر این استان بیان می‌کند.
«حسین اصغری» دراین زمینه می‌گوید: در سالی خشک و کم‌آب قرار داریم. با کمبود نزولات آسمانی وضعیت مراتع هم نسبت به سال‌گذشته بدتر شده‌است و با کاهش تولید علوفه مرتعی مواجه هستیم. با این‌حال از ابتدای سال‌جاری پیگیری‌هایی انجام شد تا خوراک‌دام موردنیاز دامداران و عشایر سمنان تأمین شود.
وی می‌افزاید: تاکنون ۱۰هزارتن نهاده دامی را به‌صورت خام در اختیار اتحادیه عشایری قرار داده‌ایم که از طریق اتحادیه‌ها برای توزیع میان دامداران در اختیار تعاونی‌های عشایری قرارگرفته‌است. ۶هزارتن کنسانتره دامی نیز ازسوی اتحادیه عشایری تولید و درمیان دامداران توزیع شده‌است.
اصغری درباره علوفه موردنیاز دامداران در نیمه دوم سال‌جاری نیز اظهار می‌کند: مکاتبه‌هایی از طریق سازمان امورعشایری کشور داشته‌ایم تا بتوانیم نهاده‌های موردنیاز دام‌های عشایر را تأمین کنیم. برآوردهای انجام شده نشان می‌دهد به‌ازای هر ماه، حدود ۵هزارتن علوفه دامی نیاز است.
این مسئول اضافه می‌کند: یعنی در نیمه دوم سال‌جاری ۳۰هزارتن علوفه دامی نیاز داریم. با توجه به این موضوع مکاتبه‌های اولیه را انجام داده‌ایم و امیدواریم بتوانیم ازطریق بخش پشتیبانی امور دام این میزان نهاده دامی را برای دامداران و عشایر استان سمنان تأمین کنیم.
البته اواخیر تیرماه «محمد سعیدی» مدیرکل امور عشایری سمنان، نیاز عشایر این استان به نهاده‌های دامی را برای زمستان‌گذرانی در سال‌جاری بیش‌از ۸۰هزارتن اعلام کرده بود که فاصله زیادی با نیاز ۳۰هزارتنی اعلام شده دارد و درصورت درست بودن این رقم، عشایر سمنان در زمستان امسال با دردسرهای زیادی دراین زمینه مواجه خواهند شد. سعیدی این موضوع را نیز بیان کرده بود که سال‌گذشته ۱۳هزارتن نهاده دامی درمیان عشایر استان توزیع شد که ازنظر توان تأمین نهاده‌های دامی نیز فاصله زیادی با همان ۳۰هزارتن برآورد شده دارد.
محدودیت کشتار و معضل فروش گوشت
اما صرف‌نظر از این موضوع، دامداران عشایر سمنان این روزها با مشکل قیمت‌گذاری و فروش دام نیز مواجه هستند. «رحیم صمدی» یکی از عشایر سنگسر دراین باره می‌گوید: درحال‌حاضر یکی از مشکلات مهم ما، فروش گوشت قرمز است. نه‌تنها گوشت را با قیمتی بسیار کم از ما می‌خرند، بلکه گاهی برای فروش با همان قیمت هم مشکل داریم. فروش گوشت مهم‌ترین بخش درآمدی دامداران و عشایر محسوب می‌شود و وقتی دراین بخش با چالش مواجه شوند، عملا همه برنامه‌ریزی‌های اقتصادی‌شان، به‌ویژه برای تأمین نهاده‌های دامی با مشکل مواجه می‌شود.
سرپرست معاونت امور زیربنایی اداره‌کل امورعشایری استان سمنان دلیل بروز این وضعیت را پایین بودن ظرفیت کشتارگاه‌های سمنان برای کشتار دام بیان می‌کند.
اصغری می‌افزاید: با پیگیری‌های انجام شده ازسوی سازمان امور عشایر از طریق وزارت جهاد کشاورزی و شرکت پشتیبانی امور دام، دستورالعمل خرید تضمینی دام از خردادماه ابلاغ و از تیرماه نیز اجرا شده‌است. اتفاقا شرکت پشتیبانی امور دام گوشت را با قیمت بیشتری نسبت به بازار از دامداران خریداری می‌کند. وی ادامه می‌دهد: تاکنون ۶هزارو۵۰۰رأس دام عشایر خریداری شده و این روند ادامه دارد، اما مشکل اینجاست که استان سمنان ظرفیت کشتارگاهی محدودی دارد. دامی که ازسوی عشایر عرضه می‌شود، به‌دلیل این محدودیت ظرفیت، با سرعت کم‌تری نسبت به عرضه کشتار می‌شود و همین سبب گلایه دامداران شده‌است.
اختلاف وزن دام در مبدأ و مقصد
اصغری به یک مشکل دیگر دراین زمینه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: برای رفع این مشکل، قراردادهایی از طریق شرکت پشتیبانی اموردام با کشتارگاه‌هایی در تهران منعقد شد و حدود هزار رأس دام به تهران فرستادیم، اما اخیرا نامه‌ای ازاین شرکت به استان‌ها ابلاغ شد مبنی بر اینکه هزینه حمل دام را برعهده می‌گیرد، اما افت وزن دام در مقصد نسبت به مبدأ را دامداران باید تقبل کنند. یعنی برای محاسبه قیمت دام، وزن دام در مقصد ملاک است. این موضوع نیز سبب شد وقفه‌ای در کشتار دام و خرید ایجاد شود.
نظر شما