به‌طوریکه بلافاصله پس از اظهارات شهردار- که کارشناسان آن را به مثابه گلی در دروازه خودی می‌دانند- طرح‌های ساختمانی جدیدی از سوی سناتور شهری به‌منظور حفظ وجهه جهانی برلین در دستور کار قرار گرفت. این مطلب شرح مختصری است درباره مناقشات موجود پیرامون شیوه بازسازی محوطه مرکزی شهر برلین که از نظر می‌گذرانیم.
نقطه شروع اختلافات کنونی بر سر سبک معماری محوطه‌های تاریخی برلین که در پی سخنان اخیر شهردار این شهر در چند روز گذشته به اوج خود رسیده است به بازسازی میدان الکساندر برلین باز می‌گردد.
سطح سنگی میدان الکساندر برلین که به تازگی با بیش از50هزار تخته سنگ از جنس گرانیت چینی بازسازی شده، در چند هفته گذشته انتقادات بسیاری را به‌ویژه از سوی صاحبان ساختمان‌های مجاور این میدان در پی داشته است. مدیر عامل گالری خرید «تالف» با انتقاد شدید از وضعیت کنونی این میدان ابراز داشت سطح سنگ فرش شده میدان الکساندر هم اکنون به محل تجمع میلیون‌ها آدامس جویده شده سیاه رنگ تبدیل شده است که در اثر لگدمال شدن‌های فراوان به سختی به سطح سنگ فرش میدان چسبیده است.
علاوه بر آن لکه‌های چربی و سس گوجه فرنگی روی سنگ فرش میدان نیز به خوبی قابل رویت است. وی که این روزها مجبور به شست‌وشوی روزانه ورودی ساختمان خود شده است از سناتور شهری تقاضا دارد که میدان الکساندر علاوه بر شست‌وشوی عادی، 5 تا 6 بار نیز مورد شست‌وشوی ویژه قرار بگیرد. این مدیر عامل معتقد است هر چند شست‌وشوی بیشتر میدان اختلافات دیگری را بر سر تقبل هزینه‌های ایجاد شده در پی خواهد داشت با این حال ما توانایی شست‌وشوی تمام میدان را نداریم. گفتنی است شست‌وشوی هر باره میدان الکساندر در برلین در حدود 10هزار یورو هزینه دارد.
این در حالی است که مسئول و هماهنگ‌کننده طرح بازسازی میدان الکساندر در سنا، با رد اظهارات این مدیر عامل ابراز داشت مشکل آدامس‌های چسبیده به سطح سنگی میدان که از سوی شهردار نیز عنوان شده است ارتباطی به گرانیت به کار رفته در آن ندارد چرا که بر سطوح بتونی معمولی هم آدامس به همان خوبی سطح گرانیت می‌چسبد با این تفاوت که روی گرانیت‌روشن، آدامس‌ها بیشتر به چشم می‌آیند. «الیور‌هانا» مدیر مرکز خرید الکسا در برلین بدون توجه به انتقادات موجود درباره رنگ آمیزی سرخ رنگ این فروشگاه می‌گوید: همه چیز طبق توافق قبلی با شهردار صورت گرفته است.وی با بی‌مفهوم خواندن واکنش اخیر شهردار در این باره افزود: ابراز شگفتی وی درباره آنچه خود اجازه انجام آن را داده است کار بسیار مضحکی است.
رئیس انجمن حمایتی قصر در برلین نیز با تایید طرح‌های بازسازی جدید ابراز داشت: محوطه تاریخی برلین جای ساختمان‌هایی با نمای شیشه‌ای نظیر گالری «لافایت» نیست. وی افزود: هم اکنون در سراسر جهان محوطه‌هایی وجود دارد که به‌دلیل سبک مدرنیسم به کار رفته در معماری آنها از تب و تاب افتاده است.این در حالی است که کارشناسان شیوه معماری یکی از هتل‌های میدان الکساندر را که طبق سبک خاص ساخت و ساز در برلین پنجره گذاری شده است مایه تسلی خاطر شهردار برلین می‌دانند. گفتنی است انتقاد شدید شهردار برلین به ساختمان‌های بتونی بدون پنجره در میدان الکساندر این شهر، منجر به تشدید اختلافات و درگیری‌های موجود در برلین شده است.
شهردار برلین در مقابل دروازه خودی!
کلاوس ورایت، شهردار برلین هفته گذشته تصمیم گرفت با استفاده از تعطیلات تابستانی خود به همراه سناتور شهری برلین گشتی در این شهر زده و نگاهی به روند ساخت و سازهای مرکز تاریخی برلین بیندازد. وی هنگام بازدید از میدان الکساندر برلین آشکارا عنوان کرد که آنچه در قلب تاریخی برلین در حال شکل گیری است به هیچ وجه با سلیقه وی تطابقی ندارد. وی هنگامی‌که به مقابل دیواره بتونی ساختمان‌های سر به فلک کشیده در دست بازسازی رسید اظهار داشت: این ساختمان چرا از سمت خیابان پنجره گذاری نشده است؟! شهردار برلین با «زشت» خواندن وضعیت کنونی میدان الکساندر ابراز داشت امیدوار است که در آینده، دیگر شاهد شیوه ساخت و سازهای این چنینی نباشد.
این در حالی است که واکنش اخیر شهردار برلین درباره ساخت‌و‌سازهای مرکز این شهر انتقادات بسیاری را به‌ویژه از سوی مسئولان گردشگری برلین به‌دنبال داشته است. کارشناسان گردشگری که اظهارات شهردار را به منزله گلی جانانه درون دروازه خودی می‌دانند با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی برلین معتقدند به‌طور معمول تلاش هر شهردار در جهت جذب هر چه بیشتر گردشگران است این در حالی است که شهردار ما با «گاف»های اخیر خود آشکارا منجر به گریز گردشگران خواهد شد. گفتنی است روزانه در حدود 300 هزار نفر از میدان الکساندر آلمان عبور می‌کنند. این میدان با وجود ازدحام و آلودگی صوتی فراوان آن طی سال‌های متمادی و نیز گرد و غبار بسیار و مسیر‌های مسدودشده آن به واسطه عملیات ساخت‌وساز یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های گردشگری برلین محسوب می‌شود. در سال 2004 پوستری از بوکسور مشهور جهان محمد علی کلی به‌عنوان بزرگترین پوستر ورزشی جهان بر نمای هتل «پارک این» در این میدان آویخته شد.
ارتقای فرهنگ ساخت و ساز
بلافاصله پس از سخنان جنجال‌برانگیز شهردار برلین، طرح‌های ساختمانی جدیدی از سوی سناتور این شهر به‌منظور جلوگیری از تشدید بحران موجود در دستور کار قرار گرفت. جزئیات طرح ساختاری برلین تا کنون اعلام نشده است چرا که این کار به گفته کارشناسان واکنش‌های دو گانه‌ای را اعم از تحسین و انتقاد به‌دنبال خواهد داشت. بدین معنی که عده‌ای، طرح ساختاری ارائه شده از سوی سناتور را نوعی سلیقه مداری روند ساخت و ساز‌ها تلقی می‌کنند در حالی‌که برخی دیگر طرح‌های جدید را ابزاری ضروری برای حفظ میراث فرهنگی برلین می‌دانند.
طبق اساسنامه ساختاری جدید ارائه شده در روزهای گذشته، هیچ گونه ساخت و ساز دیگری در میدان الکساندر برلین انجام نخواهد شد.به گفته سناتور برلین قوانین جدید شامل محوطه اطراف بازار، امتداد بلوار، میدان قصر و محوطه جزیره موزه‌ها می‌شود. طبق این طرح مسئولان عملیات ساختمانی از سال 2009 فقط برای احداث ساختمان‌هایی مجوز خواهند گرفت که معیارهای ساختاری آنها اعم از ارتفاع ساختمان، مواد به کار رفته در نمای بنا و رنگ آمیزی آن، شکل سقف و نیز نوع و میزان تبلیغات نصب شده بر ساختمان رعایت شده باشد.
«ایکه بکر» مهندس بازسازی مرکز خرید الکسا در برلین درخصوص اختلافات اخیر در این شهر اظهار داشت: جای تأسف است که دیگر مهندسی بهتر ملاک بهتر بودن یک بنا محسوب نمی‌شود بلکه تنها چیزی که مورد توجه قرار می‌گیرد آن است که آیا مثلا گوشه راست شیب سقف در یک بنا درست ساخته شده است یا خیر و یا اینکه چه نوع موادی در یک بنا به کار رفته است.
به گفته بکر چنین روندی نه تنها فرهنگ ساخت و ساز را ارتقا نمی‌دهد که حتی مانع از رشد صحیح آن می‌شود. این در حالی است که مهندس «بوندشو» با انتقاد از اساسنامه ساختاری جدید ابراز تأسف کرد که هم اکنون رکود، جایگزین پویایی و رفتار محافظه کارانه جایگزین ابتکار شده است.
وی در ادامه هشدار داد که روند کنونی برلین منجر به خدشه دار شدن تصویر مثبت این شهر در جهان خواهد شد. وی افزود: ما باید بدانیم که پایتخت آلمان به مثابه یک ویترین برای کل کشور آلمان است چراکه چشم مردم دنیا به مونیخ، هامبورگ و یا کلن نیست بلکه آنها برلین و البته معماری آن را می‌نگرند.
