برخی از سویه‌های جدید جهش‌هایی دارند که آنها در سرایت میان انسان‌ها یا گریز از حفاظت واکسن‌ها قوی‌تر کرده است.
دانشمندان اکنون بیش از همه بر سویه دلتای کروناویروس متمرکز هستند که به ویروس غالب در همه‌گیری در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است، اما سایر سویه‌ها را که ممکن است زمانی جای سویه دلتا را بگیرند، از نظر دور نداشته‌اند.
سویه دلتای هنوز می‌تازد
سویه دلتا که برای نخستین بار در هند شناسایی شد، هنوز نگران‌کننده باقی می‌مانند. این سویه‌ی ویروس جمعیت‌های واکسینه‌نشده در بسیاری از کشورها تاخت‌وتاز می‌کند و ثابت کرده است که نسبت به سویه‌های قبلی حتی توانایی ایجاد میزان بالاتر عفونت در افراد واکسینه‌شده را هم دارد.
سازمان جهانی بهداشت دلتا جزء «سویه‌های مایه نگرانی» (VOC) رده‌بندی می‌کند، زیرا معلوم شده است که این سویه توانایی واگیری بیشتر، ایجاد بیماری شدیدتر و کاهش اثربخشی واکسن‌ها ودرمان‌ها را دارد.
سویه‌ی دلتا به خصوص واگیری بسیار بالایی دارد. پژوهشگران چینی دریافته‌اند که در افراد دچار عفونت با سویه‌ی دلتا در مقایسه با افراد دچار عفونت با سویه‌ی اصلی کروناویروس میزان ویروس یا به اصطلاح «بار ویروسی» در بینی ۱۲۶۰ برابر بیشتر است.
برخی از پژوهش‌ها در آمریکا نشان می‌دهند که «بار ویروسی» در افراد واکسینه‌شده‌ای که دچار عفونت با سویه‌ی دلتا شده‌اند، مشابه با بار ویروسی در افراد واکسینه‌نشده دچار عفونت است، البته پژوهش بیشتری در این باره باید انجام شود.
در حالیکه در عفونت با کروناویروس اصلی تا هفت روز طول می‌کشید تا علایم ظاهر شوند، در سویه‌ی دلتا می‌تواند باعث شود علائم بیماری دو تا سه روز زودتر ظاهر شود و دستگاه ایمنی زمان کمتری برای پاسخ دادن به ویروس و دفاع در برابر آن دارد. به نظر می‌رسد که سویه‌ی دلتا در حال جهش یافتن بیشتر هم هست و گزارش‌های از ظهور سویه‌ی «دلتا پلاس» داده شده است. «دلتا پلاس» زیرتباری از سویه‌ی دلتا است که دارای جهش‌های اضافی است که ظاهرا به گریز از حفاظت ایمنی کمک می‌کنند.
هند «دلتا پلاس» را در ماه ژوئن (خرداد) در رده سویه‌های مایه نگرانی قرار داد، اما سازمان جهانی بهداشت و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا(CDC) هنوز چنین کاری نکرده‌اند.
سویه‌ی دلتا پلاس اکنون در دست کم ۳۲ کشور شناسای شده است، اما هنوز روشن نیست که آیا خطرناکتر از سویه‌ی دلتا است یا نه.
سویه لامبدا، در حال افول
یک سویه‌ی دیگر کروناویروس که توجه‌ها را به عنوان یک تهدید جدید بالقوه جلب کرده است، سویه‌ی لامبدا است. اما کارشناسان می‌گویند این گونه‌ی کروناویروس برای نخستین بار در ماه دسامبر (دی ۱۳۹۹) در پرو شناسایی شد، ممکن است در حال افول باشد.
سازمان جهانی بهداشت لامبدا را در رده «سویه‌های مورد توجه» (VOI) قرار می‌دهد به این معنا که این سویه جهش‌های دارد که گمان می‌رود باعث افزایش واگیری ویروس یا ایجاد بیماری شدیدتر شود، اما این موضوع هنوز تحت بررسی است. بررسی‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهند لامبدا دارای جهش‌هایی است که باعث مقاومت در برابر آنتی‌بادی‌های ایجاد شده بوسیله واکسن‌ها می‌شوند.
اما درصد موارد جدید عفونت با لامبدا که در GISAID، یک پایگاه داده‌ها که سویه‌های کروناویروس را پیگیری می‌کند، در حالت کاهش است و این نشانه‌ای از افول احتمالی این سویه‌ی ویروس است.
کارشناسان در یک نشست اخیر CDC هم گفتند به نظر می‌رسد لامبدا باعث افزایش واگیری ویروس نمی‌شود و واکسن‌ها به خوبی در مقابل آن محافظت ایجاد ایجاد می‌کند.
B.1.621 سویه‌ای که باید مراقب آن بود
سویه B.1.621 برای نخستین بار در ماه ژانویه (بهمن) در جریان یک شیوع عمده کرونا شناسایی شد و هنوز یک حرف الفبای یونانی بر اساس رده‌بندی سازمان جهانی بهداشت به آن اختصاص داده نشده است.
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های اروپا این سویه جدید را یک «سویه مورد توجه» و سازمان بهداشت عمومی انگلستان آن را «سویه تحت بررسی» خوانده است. B.1.621 دارای چند جهش کلیدی است، از جمله E484K، N501Y و D614G که همه آنها با افزایش واگیری و کاهش حفاظت ایمنی مربوط شده‌اند. تا به حال ۳۷ مورد احتمالی و ثابت‌شده عفونت با این سویه در بریتانیا گزارش شده و همچنین این سویه‌ی در شماری از بیماران در ایالت فلوریدای آمریکا شناسایی شده است.
سویه‌های جدیدی که در راه‌اند
دکتر آنتونی فاوچی، مشاور ارشد پزشکی رئیس‌جمهور آمریکا اخیرا هشدار داده است که این کشور تا زمانی که شمار بیشتری از افراد واکسینه شوند، همچنان دچار مشکل باقی خواهند ماند، چرا که وجود شمار زیادی از افراد واکسینه‌نشده به ویروس فرصت بیشتری برای گسترش و جهش پیدا کردن بیشتر و ایجاد و سویه‌های جدید می‌دهند.
طرفداران توزیع بیشتر بین‌المللی دوزهای موجود واکسن در اختیار کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیرتر می‌گویند پدیده مشاهبهی ممکن است در سطح جهان رخ دهد، یعنی سویه‌های جدید ویروس در میان جمعیت‌های کشورهای فقیر که شمار بسیار اندکی از آنها واکسینه شده‌آند، ظهور خواهند کرد.
یک نکته مهم این است که واکسن‌های فعالی گرچه مانع بیماری شدید می‌شوند، اما ازعفونت جلوگیری نمی‌کنند. علت این است که ویروس حتی در افراد واکسینه‌شده هنوز توانایی تکثیر در بینی را دارد و از طریق ذرات ریز شناور در هوا (آئروسل) که حتی موقع تنفس عادی از بینی خارج می‌شوند بیماری به دیگران منتقل می‌شود.
برای شکست دادن کروناویروس جدید یا سارس-کوو-۲ نسل جدیدی از واکسن‌ها لازم است تا از انتقال ویروس هم جلوگیری کند. اما تا آن هنگام جهان همچنان در مقابل ظهور سویه‌های جدید کروناویروس آسیب‌پذیر باقی خواهد ماند.
منبع: رویترز
بیشتر بخوانید:
نظر شما