روح‌الله کریمی-همشهری آنلاین:
طبیعت‌گردهای حرفه‌ای «پلنگ‌دره» قم را خوب می‌شناسند؛ ۵۰کیلومتر که از قم خارج شوید، بعد از «سلفچگان» به کوه‌های سربه‌فلک کشیده‌ای می‌رسید که غنی‌ترین زیستگاه جانوری و پوشش گیاهی استان قم محسوب می‌شود.
چشمه‌ها و رودهای متعدد، به این منطقه ییلاقی، زیبایی ویژه‌ای بخشیده است. بارش نزولات آسمانی دراین منطقه موجب رویش انواع گونه‌های گیاهی و ایجاد جاذبه‌های ویژه برای زیست گونه‌های جانوری شده است. اینها در حالی است که طبیعت بکر پلنگ‌دره این روزها به‌دلیل طمع سودجویان زخمی است و مسئولان مربوط در استان باید در این زمینه چاره‌ای اساسی بیندیشند.
چرا پلنگ‌دره؟
منطقه پلنگ‌دره با اینکه به نام بزرگ جثه‌ترین گربه‌سان نام گرفته، اما دست‌کم در ۱۸سال گذشته هیچ گونه‌ای از این حیوان وحشی دراین منطقه مشاهده نشده است. آخرین بار در سال۸۲ یک قلاده پلنگ ۳ساله از دست شکارچیان غیرقانونی توقیف و پس از تاکسیدرمی، به موزه تاریخ طبیعی استان قم تحویل داده شد. البته کارشناسان می‌گویند تنها در صورتی می‌توان از انقراض یک گونه جانوری سخن گفت که ۶۰سال از آخرین مشاهده وجود آن گونه در یک منطقه گذشته باشد.
پلنگ‌دره جمعیت جانوری مناسبی را در خود جا داده‌است و در حال‌حاضر نزدیک به ۱۰۰ گونه مختلف از حیوانات در این منطقه در کنار هم همزیستی دارند. کل و بز، قوچ و میش، گرگ، گربه وحشی، شغال، گراز و خرگوش از جمله حیوانات این منطقه هستند. بر اساس مطالعات انجام شده، تاکنون بیش از ۴۰۰ گونه گیاهی در منطقه پلنگ‌دره شناسایی شده است که تیره‌های شب بو، نعناعیان و گون‌ها از فراوانی بیشتری برخوردارند.
خطر کاهش آب و علوفه
کاهش بارندگی و خشکسالی شدید امسال، حیات وحش را از زیستگاه‌هایشان آواره کرده است و حیوانات در عطش آب و گرسنگی علوفه، به آغوش مرگ پناه می‌برند. در پلنگ‌دره اگرچه هنوز منابع آبی و علوفه‌ای به مرحله بحرانی نرسیده است، اما فرمانده پاسگاه محیط بانی این منطقه می‌گوید: در هفته‌های گذشته، تعدادی از حیوانات از زیستگاه خودشان فاصله گرفته‌اند و به نزدیکی جاده آمده‌اند.
«احمد بحری» می‌افزاید: در سال‌های گذشته وضعیت پلنگ‌دره به‌دلیل وجود چشمه‌ها و منابع سرشار آبی، بسیار خوب بود و حیات‌وحش در زیستگاه می‌ماندند، اما امسال منابع آبی این منطقه با چالش‌ها و کمبودهایی مواجه است.
وی با اشاره به ساخت آبشخورها و مخازن آب از سوی گروه‌های خودجوش محیط زیستی در سال‌گذشته، عنوان می‌کند: پیش‌بینی می‌کنیم کمبود آب در یک ماه آینده جدی‌تر شود. بنابراین امسال به ساخت آبشخورهای جدید نیاز نداریم و باید چشمه‌ها و آبشخورها را لایه‌روبی کنیم تا آب‌ها حفظ شود.
بحری درباره تأمین علوفه برای حیوانات این منطقه نیز می‌گوید: درحال‌حاضر نیازی به علوفه دستی نیست، اما احتمال دارد پایان تابستان در بعضی نقاط امن این کار را انجام دهیم.
وی وضعیت زاد و ولد گونه‌های جانوری را رو به بهبود ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: هرسال عملیات سرشماری حیات‌وحش به‌صورت پیمایشی و مشاهده مستقیم انجام و آمار دقیق پستانداران احصاء می‌شود. با توجه به اینکه در ۲سال اخیر از منطقه پلنگ‌دره به‌خوبی حفاظت شده، آمار گونه‌های حمایت شده دراین منطقه درحال افزایش است.
زخم سودجویان بر پیکر پلنگ‌دره
منطقه حفاظت شده پلنگ‌دره به همان اندازه که زیبایی‌های ویژه خود را دارد، از طمع سودجویان هم در امان نمانده است. حضور گردشگران در فصل بهار، که فصل زایمان حیوانات است، چرای بی‌رویه دام و شکار غیرقانونی از مهم‌ترین تهدیدهای این منطقه به‌شمار می‌رود.
فرمانده پاسگاه محیط بانی پلنگ‌دره، چرای بی‌رویه دام دراین منطقه را از چالش‌های جدی می‌داند و می‌گوید: اداره‌کل منابع‌طبیعی استان اعلام کرده که برای چرای حدود ۳هزار رأس دام مجوز داده است. ما از این اداره‌کل درخواست کردیم مجوز چرای دام در منطقه امن پلنگ‌دره باطل شود، اما تاکنون اقدام ویژه‌ای دراین زمینه انجام نشده است.
بحری ادامه می‌دهد: وضعیت چرای دام‌های استان مرکزی در پلنگ‌دره، به‌مراتب بدتر است. هم تعداد دام‌های دامداران استان مرکزی بیشتر است و هم اداره‌کل منابع طبیعی این استان همکاری مناسبی با ما ندارد، حتی تعداد مجوزها را به ما اعلام نمی‌کنند.
وی شکار غیرمجاز را یکی دیگر از چالش‌های مهم این منطقه اعلام می‌کند و می‌گوید: شکارچیان استان‌های همجوار و برخی استان‌های دیگر برای شکار حیوانات به منطقه پلنگ‌دره می‌آیند که محیط بانان ما با آنها برخورد می‌کنند. چندی پیش یکی از شکارچیان سابقه‌دار را دستگیر و به مراجع قضایی معرفی کردیم که به ۳سال حبس و پرداخت ۱۰۰میلیون‌تومان جریمه نقدی محکوم شد. البته شکارچیان بومی هم به این منطقه مراجعه می‌کنند و سعی می‌کنیم از طریق گفت‌وگو و تعامل با آنها، به‌گونه‌ای فرهنگ‌سازی کنیم که از ظرفیت آنها برای حفاظت از منطقه استفاده شود.
نظر شما