همشهری‌آنلاین - زهرا کریمی: بزرگراه اشرفی‌اصفهانی تقاطع بلوار میرزابابایی در منطقه ۵ یکی از چند تقاطع شلوغ و پرمخاطره شهر است که تعداد موتورسیکلت‌هایش نسبت به خودروها پیشی گرفته است. مأموران راهنمایی و رانندگی برای کنترل و پیشگیری از حوادث درحال رصد معابر، راکبان موتور و رانندگان هستند، اما انگار اعمال قانون و تذکرات هم کفایت نمی‌کند. فرهنگ تخلف چنان در ذهن برخی موتورسواران نفوذ کرده که طی سال‌های گذشته هرچه تلاش شده تا آنها از راه‌های بیراه به راه اصلی بیایند، فایده‌ای نداشته است. پلیس با توقیف هزاران موتور و انتقال آنها با کفی‌ها به پارکینگ‌ها هم نتوانسته موتورسواران را به رعایت حق‌تقدم و قوانین ملزم کند. با این شرایط، تنها راه فرهنگ‌سازی است؛ چراکه موتورسواران اول از همه خودشان باید با پوست و استخوان درک کنند که رعایت قانون یعنی حفظ جان خودشان. بسیاری از آنها برای کسب رزق و روزی، راهی معابر می‌شوند و خانواده‌های‌شان در خانه چشم‌انتظارشان هستند.
در این بین، مدتی است که به‌منظور کاهش تخلفات و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی از سوی رانندگان، راکبان و عابران پیاده کمپینی با رویکرد فرهنگ‌سازی و با عنوان «موتورسوار خوب» با همکاری شهرداری تهران و پلیس راهور در حال اجراست. فاز نخست این کمپین از دی‌ماه سال ۱۳۹۸ آغاز شده و اکنون فاز دومش با برنامه‌های نمایشی در قالب آموزش از ۲۸ اردیبهشت آغاز شده و به‌مدت ۱۲ روز در تقاطع‌های پرتردد و مهم در حال برگزاری است. اینطور که مجتبی دانشور، مدیرکل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران می‌گوید، اجراهای نمایشی در ۳ بخش «مرگ و زندگی»، «کادر درمان» و «فوتبالیست‌ها» با هدف حفظ شأن اجتماعی موتورسوار، احترام به این شغل و هویتش، الگوسازی و فرهنگ‌سازی با جامعه هدف موتورسواران در حال اجراست. اجرای برنامه نمایشی در قالب آموزش برای نخستین‌بار در شهر اتفاق افتاده است و همین موجب شده تا شهروندان بازخوردهای مختلفی نسبت به آن داشته باشند و در این میان درخواست شهروندان برای کاهش سوانح رانندگی و رعایت نکات ایمنی ضامن تداوم برگزاری چنین اجراهای آموزشی در شهر است.
رعایت قوانین برای حفظ جان
در یکی از تقاطع‌های اصلی شهر که کمپین درحال اجراست، حاضر می‌شویم. آدم‌های عروسکی با چهره‌های فوتبالی مثل رونالدو، مسی، کولینا داور مشهور بازنشسته و چند چهره دیگر در تقاطع به متخلفان به شکل جالبی تذکر می دهند. همین که چراغ تقاطع قرمز می‌شود، خیل عظیم موتورسواران می‌ایستند و با سبز شدن چراغ انگار که پیست مسابقه است برای پیشی گرفتن از هم شروع به حرکت می‌کنند. ایمان فدایی، یکی از چند موتورسواری است که کلاه کاسکت بر سر دارد و دستکش پوشیده است. وقتی از او درباره تجهیزات می‌پرسیم در یک جمله قانعمان می‌کند و می‌گوید: «حفظ جانم.» در ادامه می‌گوید: «حدود ۱۰ ماه پیش تصادف بدی داشتم و با ضربه بدی که به بدنم وارد شد از چند ناحیه دچار شکستگی شدم و به همین دلیل تا مدتی خانه‌نشین شدم و نتوانستم در این اوضاع اقتصادی درآمدی کسب کنم و با کمک خانواده پدری‌ام مشکلات را پشت‌سر گذاشتم.» او درباره برگزاری اجراهای نمایشی در خیابان‌های شهر می‌گوید: «این اجراها به ظاهر شاید ساده باشد، اما هر یک پیامی که این شخصیت‌های کارتونی نمایش می‌دهند یا هشدارهایی که به رانندگان برای بستن کمربند ایمنی یا رعایت حق عابران پیاده می‌دهند به‌طور حتم تأثیرگذار است. امیدوارم بقیه مثل من بعد از حادثه تصمیم به رعایت نکات ایمنی نگیرند و با همین پیام‌ها و برگزاری کمپین‌ها قوانین را جدی بگیرند.»
تهدید ثانیه‌ای جان موتورسواران
مهدی مهرآرا، یکی از رانندگان میدان پونک است که به‌دلیل علاقه به موتورسواری حرفهای کراس حرفهای زیادی برای گفتن دارد. او با عکس سلفی از شخصیت‌های فوتبالی استقبالش را نشان می‌دهد و می‌گوید: «متأسفانه بیشتر راکبان متوجه خطرات این وسیله حمل‌ونقل در تهران نیستند و با ویراژ دادن و نادیده گرفتن نکات ایمنی جان خودشان و سایر شهروندان شهر را به خطر می‌اندازند.» او اشاره به چند خلاف در رانندگی می‌کند و می‌گوید: «تردد در خیابان‌های شهر بدون توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی هر ثانیه‌اش تهدید جانمان است. تردد در این شهر شلوغ مستلزم رانندگی با تجهیزات است؛ زانوبند، لباس مخصوص، کلاه ایمنی استاندارد و دستکش از ملزومات آن است. رانندگانی که شغلشان با موتور است، حتما باید این موارد را رعایت کنند؛ چون جانشان را کف دستشان گذاشته‌اند و هر لحظه در خطر بروز حادثه هستند. برای کسب‌وکارها موتوری باید موتورهای برقی تعریف شود؛ موتورهایی که سرعتی حدود ۶۰ کیلومتر در ساعت در شهر دارند؛ چون بیشتر موتورسواران جوانان هستند و دلشان می‌خواهد با سرعت بالا حرکت کنند و این جز دردسر عواقب دیگری برایشان ندارد.» مهرآرا از خاطره تصادف چندماه پیشش در همین تقاطع می‌گوید: «ساعت ۱۰ شب یک موتورسوار ۴ ترک با خانواده‌اش در حال حرکت خلاف جهت به طرف بالای بزرگراه بودند و چون شب بود و دید کافی نداشتم، با خودرویم به‌شدت به آنها خوردم و تصادف شد. متأسفانه این آقا حدود ۳ماه به بیمارستان رسول اکرم رفت‌وآمد داشت و این بدترین خاطره‌ام در طول سال‌ها کار در تهران بود.»
سعی می‌کنم در زندگی خلافی مرتکب نشوم
بین همه موتورسواران یکی از آنها با عینک آفتابی نارنجی و همرنگ با بدنه موتور وسپایش پشت چراغ قرمز توقف می‌کند و محو تماشای کارت قرمزی می‌شود که کولینا، داور ایتالیایی معروف فوتبال به او می‌دهد و سرش را پایین می‌آورد و با لبخند می‌گوید: «چرا؟!» در همین لحظه مأمور راهنمایی و رانندگی نکات ایمنی را گوشزد می‌کند. او در پاسخ این که چرا نکات ایمنی را رعایت نمی‌کند، می‌گوید: «با کلاه بدتیپ می‌شوم و الان با دوستانم قرار دارم. اما این اجراهای فکاهی را دوست داشتم؛ مخصوصا کارت قرمزی که از داور فوتبال گرفتم؛ چون همیشه سعی می‌کنم در زندگی خلافی مرتکب نشوم.»
بازخورد شهروندان از اجرای پرفورمنس‌های هنری در شهر
گروه نمایشی عروسکی با چهره‌های رونالدو، مسی، کولینا و بقیه بعد از هر بار سبز شدن چراغ از روی خط عابرپیاده به حاشیه خیابان می‌آیند و کلاه‌های سنگینی را که بر سر دارند برمی‌دارند و استراحت کوتاهی می‌کنند. یکی از آنها به نمایندگی از بقیه شخصیت‌ها می‌گوید: «در هفته‌ای که گذشت برای راکبان موتور و رانندگان نمایش‌های آموزشی را در قالب هشدار و تشویق اجرا کرده‌ایم. طی این مدت بازخوردهای خوب بیشتر از بازخوردهای منفی بود و تعداد زیادی از موتورسواران برای کوتاهی در قبال قانون معذرت‌خواهی می‌کردند یا همان موقع کلاه ایمنی را به سر می‌گذاشتند و بعضی دیگر به‌دلیل مشغله کاری که دارند توجهی به نکات ایمنی نداشتند. اما آنچه مهم است و باید مسئولان آن‌را جدی بگیرند، احساس عدم امنیتی است که عابران‌پیاده از تردد موتورسواران در پیاده‌رو دارند یا برخی دیگر از رانندگان خودرو به‌دلیل تغییر مسیر بدون چراغ راهنما گلایه دارند و درخواستشان تداوم در اجرای این برنامه‌های آموزشی مستقیم در شهر است.»
فرهنگ‌سازی با نمایش مثل شهرهای بزرگ دنیا
امیرحسین شفیعی، طراح و ایده‌پرداز پرفورمنس‌های نمایشی موتورسوار خوب: تهران در این روزها با خیل عظیم جمعیتی مواجه است که هر یک از این افراد برای جابه‌جایی در شهر از یکی از وسایل حمل‌ونقل استفاده می‌کنند تا بتوانند در کمترین زمان به مقصد برسند. در این دوران که ترافیک در شهر بی‌داد می‌کند، موتورسیکلت تنها وسیله‌ای است که شهروندان از آن برای استفاده استقبال می‌کنند. البته این مخصوص شهر تهران نیست و در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر دیده شده است؛ بنابراین این وسیله نقلیه مانند هر وسیله نقلیه دیگر آداب و اصول خودش را می‌طلبد و اگر این آداب و اصول رعایت نشود، با همین وضعیتی که الان با آن مواجه هستیم، روبه‌رو می‌شویم. اما با آموزش می‌توان اقدامات خوبی در این حوزه انجام داد. امروزه شهرهای بزرگ دنیا برای آموزش و فرهنگ‌سازی از هنرهای تجسمی، موسیقی و نمایشی بهره برده‌اند که ثمره آن را در رعایت فرهنگ و شهر آرام می‌بینیم. ما هم ۴ سال پیش در تهران کمپین «از خودمان شروع کنیم» را با تجربه‌ای کم و حدود ۲۰ پرفورمنس هنری یک دقیقه‌ای و چند ثانیه‌ای در تقاطع‌های شلوغ آغاز کرده‌ایم که خوشبختانه طی یک هفته با استقبال شهروندان مواجه شدیم. امسال هم برنامه‌ای در همین قالب اجرایی برای موتورسواران انجام داده‌ایم تا بلکه موتورسواران استفاده درست از کلاه‌کاسکت را رعایت کنند.
موتورسوار قهرمان خانواده‌اش است
مجتبی دانشور، مدیرکل اداره شهروندی شهرداری تهران: طرح کمپین «موتورسوار خوب» به‌منظور کاهش تخلفات و تصادفات با مشارکت پلیس راهنمایی و رانندگی و استارت‌آپ‌ها برای حمایت از موتورسواران و شهروندان با هدف الگوسازی و فرهنگ‌سازی در خیابان‌های شهر در حال اجراست. آموزش در این پرفورمنس با ۲ کارت زرد و آبی توسط ۲ بازیکن مشهور به نام‌های رونالدو و مسی به متخلفان داده می‌شود. کسانی که کارت زرد را به‌عنوان تذکر دریافت می‌کنند، مطالب کارت زردشان شامل حمل بار زیاد حادثه‌آفرین است، موتورسوار خوب الگوی بچه‌هاست، موتورسوار خوب، قهرمان خانواده‌اش است و موتورسوار خوب به قانون احترام می‌گذارد، است و موتورسوارانی که کارت قرمز می‌گیرند به‌دلیل عدم‌استفاده از کلاه ایمنی، عبور از خط عابرپیاده و عبور از خط ویژه است.
نظر شما