نظرسنجی تلفنی از مردم تهران درباره عینک آفتابی

مدیر طرح: فریده درفشی
همکاران: شبنم چهره،‌ مصطفی کوچکی، زهرا ادریس آبادی، میترا زاغی، سمیه گایگانی                                    

پیشگفتار

عینک آفتابی به عینکی اطلاق می‌شود که  زیادی نور خورشید را جذب نماید و میزان مناسبی از نور را به چشم برساند و اشعه مضر نور خورشید و به ویژه اشعه فرابنفش (UV) را به طور کامل جذب کند.
با توجه به شدت اشعه آفتاب در کشور ما و گزارش‌های متعددی که در مورد زیان اشعه فرابنفش منتشر شده، استفاده از عینک‌های آفتابی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است، ولی همیشه یک تصور غلط در بعضی از افراد وجود دارد که گمان می‌ کنند، استفاده از عینک آفتابی برای زیبایی و احتمالاً جلب توجه کردن است، در حالی که پزشکان معتقدند چشم انسان مانند دیگر اعضاء بدن در برابر نور خورشید می‌ سوزد و استفاده از عینک آفتابی از آن محافظت می‌ کند.
 بر همین اساس است که متخصصان می‌ گویند: در صورت قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد باید از چشمانمان مراقبت کنیم انتخاب عینک‌های آفتابی اغلب بر مبنای در دسترس بودن، وضعیت ظاهری  و زیبایی عینک و قیمت آن، بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های فنی و ...صورت می‌گیرد.
"انجمن بیماری‌ های چشمی آمریکا به ‌تازگی اعلام کرده است قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید می‌ تواند سبب بروز بسیاری از بیماری های چشمی همچون تغییرات مخرب قرنیه و آب مروارید شود. این بیماری‌ ها می ‌توانند سبب تاری دید، دردناک شدن و قرمزی چشم، ریزش اشک، اختلال موقت دید و در برخی موارد منجر به نابینایی شود."  (سایت ایران صدا)

 بنابراین چشم‌ها نیز در برابر نور خورشید نیاز به محافظت دارند. محافظت از چشم‌ها می ‌تواند از راههای ساده، ایمن و ارزان صورت گیرد. استفاده از کلاه لبه ‌دار و یا عینک‌ های آفتابی با قابلیت محافظت از چشم در برابر نور خورشید می تواند محافظ چشم‌ها باشد.
 کودکان و نوجوانان بیشتر از سایرین در معرض آسیب‌های چشمی نور خورشید قرار دارند، چرا که مدت زمان بیشتری را نسبت به بزرگسالان درخارج از منزل سپری می کنند و عدسی چشم آنها نازک‌تر است. این بدان معنی است که اشعه مضر نور خورشید راحت‌تر وارد شبکیه چشم آنها می‌ شود.و بیشترین آسیب را به آنها می رساند.
 بهترین رنگ برای شیشه عینک آفتابی خاکستری می باشد. این رنگ تمام طیف نور را بطور یکسان جذب می نماید. چشم پزشکان عقیده دارند که تمام انسانها باید از عینک آفتابی استفاده کنند. علائم آب مروارید حتی در نوجوانان نیز دیده می شود.
چه کسانی بیشتر به عینک آفتابی نیاز دارند؟
" 1- کسانی که تحت عمل کاتاراکت بدون کارگذاری لنز داخل چشمی و یا با کارگذاری انواع غیرجاذب UV قرار گرفته‌اند.
2- بیماران مبتلا به آب مروارید برای جلوگیری از پخش نور
3- کسانی که از داروهای حساس‌کننده به نور استفاده می‌نمایند. 
4- کسانی که به تناسب شغل در معرض نور UV قرار دارند مانند جوشکاران، متخصصان  لکترونیک، گرافیک و محققان در زمینه‌های مربوط.
5- کسانی که مدت زیادی از روز را در آفتاب می‌گذرانند.
6- مبتلایان به ناخنک و دژنرسانس ماکولا (بیماری سنی شبکیه)
7- کسانی که فعالیت‌هایی مانند اسکی روی برف،‌ حمام آفتاب گرفتن و کوهنوردی در  رتفاعات بسیار بالا و برفگیر دارند.
8- کسانی که از لامپ‌های آفتابی استفاده می‌نمایند.
9- کودکانی که ساعت‌های متمادی در محیط‌های آفتابی مشغول بازی می‌شوند. " (وبلاگ عینک بلگ اسپوت)

به طور کلی نیز استفاده از عینک‌های آفتابی در تابستان و در موارد نور شدید آفتاب برای همه اشخاص مفید است.

میزان اشعه UV در ساعات وسط روز، بین 10 صبح تا 4 بعداز ظهر، از مواقع دیگر بیشتر است و کسانی که در این ساعات از روز در فضای آزاد به سر می‌برند بیشتر نیاز به استفاده از عینک آفتابی دارند.
مشخصات کلی یک عینک آفتابی خوب را می توان به صورت زیر خلاصه نمود:
"1- تیرگی عینک آفتابی باید به حدی باشد که شخص در نور آفتاب با آن راحت باشد و دچار حالت خیرگی نشود. یک دستور ساده برای فهمیدن مناسب تیرگی عینک این است که زمانی که در یک اتاق با نور معمولی با عینک به آینه نگاه می‌کنیم، چشم‌های خود را نبینیم.
2- وقتی عینک‌های آفتابی را در مقابل یک صفحه طرح‌دار تکان می‌دهیم نباید صفحه موج‌دار، تار و کج و معوج دیده شود.
3- عینک‌های آفتابی نباید تشخیص رنگ‌های اشیا و چراغ‌های راهنمایی را مختل کند. رنگ خاکستری شیشه عینک از این نظر ارجح است.
4- شیشه‌ها باید نسبت به ضربه مقاوم باشند.
 5- لازم است شیشه‌های عینک، جاذب اشعه UV باشند.
6- قاب عینک‌های آفتابی باید بزرگ باشد تا محافظت کافی صورت گیرد. محافظ جانبی عینک نباید به نحوی باشد که دید کناری را مختل کند. "  (وبلاگ عینک بلگ اسپوت)
 

مسأله تحقیق:

با توجه به شدت اشعه آفتاب در کشور ما و گزارش‌های متعددی که در مورد زیان اشعه فرابنفش منتشر شده، استفاده از عینک‌های آفتابی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
انتخاب عینک‌های آفتابی اغلب بر مبنای در دسترس بودن، وضعیت ظاهری عینک و گرانی قیمت آن، بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های فنی و نحوه ساخت و نیاز موارد خاص انجام می‌گیرد. تداوم این روند و عدم توجه به ویژگی‌های ضروری عینک و نیز عدم استفاده از عینک‌های آفتابی به علت فرهنگهای مختلف، می‌تواند تبعاتی از قبیل خیرگی چشم، کاهش حدت بینایی، کاهش حساسیت به کنتراست و احتمالاً ایجاد کاتاراکت و بیماری سنی شبکیه را به دنبال داشته باشد.

ضرورت واهمیت تحقیق:

یک تصور غلط در برخی از ما وجود دارد که گمان می‌کنیم استفاده از عینک آفتابی برای زیبایی و احتمالا جلب توجه کردن است، در حالی که پزشکان متخصص چشم بر این باورند چشم انسان هم مانند دیگر بخش‌های بدن در برابر آفتاب می‌سوزد و استفاده از عینک آفتابی از آن محافظت می‌کند. بر همین اساس است که متخصصان می‌گویند: در صورت قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد باید از چشمانمان مراقبت کنیم.
"دکترپرویز زرین بخش جراح و متخصص چشم در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا می گوید: یکی از مشخصه‌های مهم عینک آفتابی جلوگیری از ورود اشعه یو.وی به داخل چشم است. وی با بیان اینکه اشعه یو.وی و سایر اشعه‌های موجود در نور خورشید به پوست لطیف اطراف چشم صدمه می‌زند گفت: یک عینک آفتابی که مانع ورود اشعه یو.وی نشود نه تنها مفید نیست بلکه خطرناک نیز می‌باشد. دکتر زرین بخش اظهار داشت: عینک‌های آفتابی به علت کم کردن شدت نور وارده به چشم باعث باز شدن مردمک چشم می‌شود و باز شدن مردمک چشم باعث ورود حجم بیشتری از نور یو وی به چشم می‌شود.
به گفته این جراح و متخصص چشم، عینک آفتابی باید به گونه‌ای باشد که مانع عبور نور خورشید به داخل چشم شود ولی بیشتر عینک‌های آفتابی که بصورت غیر استاندارد ساخته می‌شوند تیرگی آنها فقط باعث می‌شود مردمک چشم بازتر شود و در نتیجه نور بیشتری به داخل چشم فرستاده می‌شود." (سایت خبری آفتاب)

محافظت از چشم‌ها می‌تواند از راه‌های ساده، ایمن و ارزان صورت گیرد. استفاده از کلاه لبه‌دار و یا عینک‌های آفتابی با قابلیت محافظت از چشم در برابر نور خورشید می تواند محافظ چشم‌ها باشد.
کودکان و نوجوانان بیشتر از سایرین در معرض آسیب‌های چشمی نور خورشید قرار دارند، چرا که مدت زمان بیشتری را نسبت به بزرگسالان در خارج از منزل سپری کرده و عدسی چشم آنها نازک‌تر است. این بدان معنی است که اشعه مضر نور خورشید راحت‌تر وارد شبکیه چشم آنها می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد: ۴۰ درصد افراد به هنگام خرید عینک‌های آفتابی به قابلیت آنها در محافظت از چشم چندان توجه نمی‌کنند.
با توجه به مراتب فوق به نظر می‌رسد ارایه یک تحقیق در مورد اصول و نحوه انتخاب و استفاده از عینک‌های آفتابی ضرورت داشته باشد .

سوالات اصلی تحقیق:

مهمترین دلیل استفاده از عینک آفتابی از نظر مردم تهران چیست؟
مزایای عینک های آفتابی چیست؟
معایب عینک های آفتابی غیر استانداردچیست؟

کلیات تحقیق

در این گزارش با به کارگیری نظرسنجی تلفنی و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به نظر پاسخگویان در مورد سلامتی چشم و استفاده از عینک آفتابی در بین شهروندان تهرانی دست یافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1177نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهیه شده توسط واحد نظرسنجی تلفنی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای موسسه همشهری است. این افراد به صورت تصادفی و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الی 88999999) انتخاب شدند. در این گزارش نظر کسانی که تمایل به پاسخگویی به تمام پرسش های تحقیق را داشته اند، منعکس شده است.

اهداف تحقیق

بررسی اهمیت سلامتی چشم در بین مردم تهران  به منظور جلوگیری از آسیبهای جدی چشم و بررسی میزان آشنایی مردم تهران با مزایا و معایب عینک های آفتابی از اهداف این تحقیق می باشد.

روش نظرسنجی

در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفنی (نظرسنجی تلفنی) به روش پیمایشی و نمونه‌گیری تصادفی استفاده شده است .عددهای داخل جدول گرد شده است.
جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل 1177 نفر از مردم تهران است. از این تعداد 39 درصد مرد و 61 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی

1. این نظرسنجی از تاریخ 5 تا 8  مرداد ماه 1387 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای روزنامه همشهری انجام شده است.

پرسش‌نامه نظرسنجی

1-جنس ؟
2- سن ؟
3- تحصیلات ؟ 
4- سلامتی چشم چقدر برای شما اهمیت دارد؟
5- آیا از عینک آفتابی استفاده می کنید؟
6- چرا خیر؟ 
7- به نظر شما مهمترین فایده استفاده از عینک آفتابی چیست؟
8- به نظر شما استفاده نکردن از عینک آفتابی مشکلاتی را برای چشم به وجود می آورد؟
9- بیشتر از چه رنگ عینک آفتابی استفاده می کنید؟
10- آیا می دانید رنگ استاندارد عینک آفتابی چه رنگی است؟ 
11- اگر بله چه رنگی است؟
12- معمولا عینک آفتابی را از کجا می خرید؟
13- بیشترین پولی که تا به حال برای عینک آفتابی پرداختید چقدر بوده است؟
14- اگر بخواهید  عینک آفتابی بخرید  بیشتر به چه چیزی توجه می کنید؟
15- فکر میکنید خانم ها بیشتر از عینک آفتابی استفاده می کنند یا آفایون؟

چکیده:

طرح نظرسنجی حاضر، ‌به منظور دست یافتن به نظر پاسخگویان درباره  سلامتی چشم و استفاده از عینک آفتابی به اجرا درآمده است. یافته‌های این طرح به قرار زیر است:
- 62 درصد از پاسخگویان زن و 38 درصد مرد هستند.
- 31درصد پاسخگویان در گروه سنی 30-21 سال قرار دارند.
- 41 درصد از پاسخگویان دارای مدرک تحصیلی دیپلم هستند.
- 89 درصد از پاسخگویان  به سلامتی چشمشان زیاد اهمیت می‌دهند.
- 57 درصد از پاسخگویان از عینک آفتابی استفاده می کنند.
- 31 درصد از پاسخگویان دلیل استفاده نکردن از عینک آفتابی را  استفاده از عینک طبی می دانند.
- 51 درصد از پاسخگویان فایده استفاده از عینک آفتابی را جلوگیری از اشعه های مضر(یووی و مادون قرمز)به چشم می‌دانند.
- 76 درصد از پاسخگویان از مشکلات استفاده نکردن از عینک آفتابی با خبرند.
- 49 درصد از پاسخگویان از عینک آفتابی شیشه مشکی استفاده می کنند.
- 61 در صد از پاسخگویان از رنگ استاندارد عینک آفتابی اطلاع ندارند.
- 44 درصد از پاسخگویانی که از رنگ استاندارد عینک آفتابی باخبرند، رنگ  استاندارد عینک آفتابی را قهوه ای می‌دانند.
- 82 درصد از پاسخگویان عینک آفتابی خود را از عینک فروشی های معتبر می خرند.
- 46 درصد از پاسخگویان بیشترین پولی که برای عینک آفتابی پرداختند، بین 1 تا 30 هزار تومان بوده است.
- 32 درصد از پاسخگویان در موقع خرید عینک آفتابی به استاندارد بودن عینک آفتابی توجه می‌کنند.
- 67 درصد از پاسخگویان معتقدند خانم ها بیشتر از عینک آفتابی استفاده می کنند.

جنس پاسخگویان  

بر اساس جدول شماره 1، از میان 1177 نفر پاسخگو، 62 درصد زن و 38 درصد مرد هستند.

جدول شماره 1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس

نمودار شماره 1-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس جنس

سن پاسخگویان

جدول شماره 2، نشان دهنده توزیع جامعه آماری این تحقیق است. همان طور که مشاهده می‌شود بزرگ‌ترین گروه سنی در 1177 نفر پاسخگوی این تحقیق را گروه سنی 21 تا 30 سال (31 درصد) و کوچک ترین گروه سنی را 71 سال به بالا (3در صد ) تشکیل می‌دهند.

جدول شماره 2- توزیع پاسخگویان بر اساس سن

نمودار شماره 2- پراکندگی پاسخگویان بر اساس سن

سطح تحصیلات پاسخگویان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 3، از میان 1177 نفر پاسخگو، 41 درصد دیپلم و1 درصد دکترا و بالاتر هستند.

جدول شماره 3- توزیع پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

نمودار شماره 3- پراکندگی پاسخگویان بر اساس میزان تحصیلات

اهمیت سلامتی چشم از نظر پاسخگویان

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره4، از میان 1177 نفر پاسخگو، 89 درصد به سلامتی چشمشان زیاد، 9 درصد تا حدی و 2 درصد به سلامتی چشمشان کم اهمیت می دهند.

   جدول شماره 4- توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره  اهمیت سلامتی چشم

نمودار شماره 4-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس اهمیت سلامتی چشم

آیا پاسخگویان از عینک آفتابی استفاده می کنند؟
بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 5، از میان 1177نفر پاسخگو، 57 درصداز پاسخگویان از عینک آفتابی استفاده نمی کنند و 43 درصد از عینک آفتابی استفاده می کنند.

جدول شماره 5- توزیع پاسخگویان بر اساس  استفاده از عینک آفتابی

        نمودار شماره 5- پراکندگی پاسخگویان بر اساس استفاده از عینک آفتابی

دلایل استفاده نکردن از عینک آفتابی؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره6، از میان 1177 نفر پاسخگو، 31 درصد دلیل استفاده نکردن از عینک آفتابی را استفاده از عینک طبی و 2 درصد تنبلی را  از دلایل عدم استفاده از عینک آفتابی می دانند.

جدول شماره 6 – توزیع پاسخگویان بر اساس علل استفاده نکردن از عینک آفتابی

نمودار شماره 6- پراکندگی پاسخگویان بر اساس علل استفاده نکردن از عینک آفتابی
 
 

فواید استفاده از عینک آفتابی

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 7، از میان 1177 نفر پاسخگو، 51 درصد ،فایده استفاده از عینک آفتابی را جلوگیری از ورود اشعه های مضر به چشم  و 5 درصد نمی دانستند فواید استفاده از عینک آفتابی چیست.

جدول شماره 7 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره  فواید استفاده از عینک آفتابی

   نمودار شماره 7 – پراکندگی پاسخگویان بر اساس فواید استفاده از عینک آفتابی
 

اطلاع پاسخگویان در مورد مشکلات استفاده نکردن از عینک آفتابی

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 8، از میان 1177 نفر پاسخگو، 76 درصد پاسخگویان از مشکلات استفاده نکردن از عینک آفتابی باخبرند و 24 درصد معتقدند استفاده نکردن از عینک آفتابی مشکلی برای چشم به وجود نمی آورد.

جدول شماره 8 – توزیع پاسخگویان بر اساس آگاهی آنها در مورد استفاده نکردن از عینک آفتابی

نمودار شماره 8 -پراکندگی پاسخگویان بر اساس آگاهی آنها در مورد استفاده نکردن از عینک آفتابی
 

پاسخگویان از چه رنگ عینک آفتابی استفاده می کنند؟

 بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 9، از میان 505 نفر پاسخگویی که از عینک آفتابی استفاده می کنند، 49 درصد رنگ مشکی، 37 درصد رنگ قهوه ای، 8 درصد رنگ طوسی، 4 درصد رنگ سبز  و 2 درصد از سایر رنگها مثل بنفش-آبی-زرد و قرمز در عینک های آفتابی استفاده می کنند. 

      جدول شماره 9 – توزیع پاسخگویان بر اساس استفاده از رنگ عینک آفتابی

     نمودار شماره 9–  پراکندگی پاسخگویان بر اساس  استفاده از رنگ عینک آفتابی 
      

اطلاع پاسخگویان از رنگ استاندارد عینک آفتابی 

 بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 10، از میان 505 نفر پاسخگویی که از عینک آفتابی استفاده می کنند،61 درصد رنگ استاندارد عینک آفتابی را نمی دانند و 39 درصد می دانند رنگ استاندارد عینک آفتابی چه رنگی است.

   جدول شماره 10 – توزیع پاسخگویان بر اساس اطلاع از رنگ استاندارد عینک آفتابی

نمودار شماره 10-  پراکندگی پاسخگویان بر اساس اطلاع از رنگ استاندارد عینک آفتابی

رنگ استاندارد عینک آفتابی از نظر پاسخگویان

 بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 11، از میان 197 نفر پاسخگویی که رنگ عینک آفتابی را می دانند، 44 درصد رنگ قهوه ای و 8 درصد رنگ سبز را رنگ استاندارد عینک آفتابی می دانند.

جدول شماره 11 – توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنها درباره  رنگ استاندارد عینک آفتابی

نمودار شماره 11- پراکندگی پاسخگویان بر اساس رنگ استاندارد عینک آفتابی

پاسخگویان عینک آفتابی را از کجا می خرند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 12، از میان 505 نفر پاسخگویی که از عینک آفتابی استفاده می کنند، 82 درصد عینک آفتابی را از عینک فروشی های معتبر،8 درصد از دستفروش و 1 درصد عینک آفتابی خود را هدیه می گیرند.

جدول شماره 12- توزیع پاسخگویان بر اساس مکان خرید عینک آفتابی

بیشترین پولی که پاسخگویان برای خرید عینک آفتابی پرداختند چقدر بوده است؟ 

 بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 13، از میان 505 نفر پاسخگویی که از عینک آفتابی استفاده می کنند 46 درصد بین 1 تا 30 هزار تومان برای خرید عینک آفتابی پول پرداختند و 1 درصد عینک آفتابی مورد استفاده خود را هدیه گرفتند.

جدول شماره 13- توزیع پاسخگویان بر اساس صرف هزینه برای خرید عینک آفتابی

نمودار شماره 13- پراکندگی پاسخگویان بر اساس صرف هزینه برای خرید عینک آفتابی

 
پاسخگویان برای خرید عینک آفتابی بیشتر به چه چیزی توجه می کنند؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 14، از میان505 نفر پاسخگویی که عینک آ؛فتابی استفاده می کنند،32 درصد موقع خرید به استاندارد بودن و 1 درصد به ارزان بودن آن موقع خرید توجه می کنند.

جدول شماره 14-توزیع پاسخگویان بر اساس معیار اصلی در خرید عینک آفتابی

نمودار شماره 14- پراکندگی پاسخگویان بر اساس معیار اصلی در خرید عینک آفتابی 

به نظر پاسخگویان خانم ها بیشتر از عینک آفتابی استفاده می کنند یا آقایون؟

بر اساس آمار مندرج در جدول شماره 15، از میان1177 نفر پاسخگو، 67 درصد معتقدند خانم ها بیشتر و 4 درصد نمی دانند خانم ها یا آقایان کدام یک بیشتر از عینک آفتابی استفاده می کنند.

جدول شماره 15- توزیع پاسخگویان براساس نظر آنها درباره  تاثیر جنسیت در استفاده از عینک آفتابی