به گزارش همشهری آنلاین، جمال عرف معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور که این روزها خود را برای انتخابات میاندورهای مجلس در ۲۱ شهریور آماده می‌کند از روزها و شب‌های پس از سهمیه بندی بنزین و روند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ سخن به میان آورد. مهمترین بخش های گفت‌وگوی فارس با جمال عرف معاون سیاسی وزیر کشور را در زیر بخوانید:
* بحث افزایش حامل‌های انرژی چندسالی مطرح بود. مستحضر هستید که طبق برنامه ششم توسعه به دولت اجازه داده شده بود که هر سال قیمت سوخت را درصدی افزایش دهد اما به دلایلی این اتفاق نیفتاد. یادم می‌آید که در سال ۹۷ هم این بحث مطرح شد، البته آن زمان من هنوز به وزارت کشور نیامده بودم اما در جلسات کارشناسی بحث شد که این افزایش یک تبعاتی خواهد داشت. ما حوادث فرانسه را یادمان هست که با افزایشی اندک در قیمت حامل های انرژی در واقع بیش از یک سال جنبشی تحت عنوان جلیقه زردها شکل گرفت و آن ها فضا را ملتهب کردند و درگیری‌ها و بحث هایی به وجود آمد.
* بنابراین ماهیت افزایش حامل‌های انرژی یک ماهیت امنیتی است. به دهه هفتاد که بر می‌گردیم یادم می‌آید که در آن زمان در افزایش قیمت گازوئیل، حادثه اسلامشهر شکل گرفت؛ بنابراین در جامعه ما و در هر جامعه‌ای در خصوص مسئله انرژی یک مقاومت هایی به وجود می‌آید که مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
* در سال ۹۸ یکی دو نوبت قرار بود این سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین صورت گیرد و آن هم به دلایلی که یک نوبت آن را حتماً مطلع هستید و مسئول ذیربط در نفت آن را اعلام کرد و صف‌های بسیار وسیع و طویلی در پمپ بنزین‌ها شکل گرفت که خود همین موضوع باعث شد به تعویق بیفتد.
* بحث شد که این موضوع یک ضرورت است و باید قیمت بنزین افزایش پیدا کند؛ خلاصه این که چه فرمولی برای این موضوع لحاظ کنیم بحث می‌شد. وزارت کشور یک فرمولی ارائه داد. آن کار گروهی که در دولت تشکیل شده بود به یک فرمول دیگر رسید و در نهایت قرار شد این کار صورت گیرد و به تبع شورای امنیت کشور مسئول امنیت داخلی است چون همه اعضای آن به یک معنا در شورای عالی امنیت ملی حضور دارند اما مصوبات عملیاتیِ آن اینجا (شورای امنیت کشور) دنبال و پیگیری می شود.
* بعد از آنکه این بحث مطرح شد و سران قوا آن را تایید کردند این کار ارجاع شد به شورای امنیت کشور تا آن را انجام دهد. آنجا هم تا آنجایی که در ذهنم هست سه جلسه فقط این موضوع در دستور کار بود و بحث شد.
* یک جلسه مانده به آخر، آقای وزیر کشور گفتند همه اعضا بروند و برآوردهای خودشان را آماده کنند و تدابیر و تمهیدات خود را لحاظ کنند و اینکه گفته می‌شود فی البداهه این تصمیم گرفته شده اصلاً چنین چیزی نبوده است.
* هفته بعد، جلسه‌ای که در واقع سه شنبه‌ای بود که قرار شد جمعه آن هفته این طرح اجرایی شود به همه اعلام شد و به اعضای شورا به علاوه عناصر اجرایی که می‌خواستند کار را انجام دهند اطلاع‌رسانی شد. مثلاً عوامل اجرایی؛ ببینید به این شکل بود که ما تصمیم می گیریم ولی آن کسی که می‌خواهد در پمپ بنزین عمل کند باید بداند چه کار کند؛ بنابراین یک جمعیت قابل توجهی از عوامل اجرایی در پمپ بنزین ها می دانستند که قرار است چنین اتفاقی بیفتد.
* موضوع به این شکل ساماندهی و صورتجلسات تنظیم شده به مراجع بالادستی اطلاع‌رسانی شد و این موضوع روشن است.
* اولین دقایق روز جمعه این تصمیم اجرایی شد و تا بعد از ظهر اتفاق خاصی نیفتاد. یک تعداد افرادی آمدند بنزین زدند رفتند اما از بعد از ظهر فراخوان ها آغاز و مخالفت‌ها شکل گرفت.
* اولین جایی که منجر به درگیری شد سیرجان بود و منجر به جان باختن آن فرد شد و عکس او به فضای مجازی رفت و از شب شنبه فضای مجازی و رسانه های بیگانه همه وارد این فضا شدند که التهاب ایجاد کنند.
* معترضین صبح شنبه قرار گذاشته بودند که به خیابان‌ها بیایند و ماشین‌های خود را خاموش کنند و راه بندان ایجاد کنند و اعتراضات بدین شکل آغاز شد. نکته‌ای در کشور هست که فاصله بین اعتراض و به خشونت کشیده شدن اعتراض‌ها کوتاه است که برمی گردد به روانشناسی و سطح تحمل مردم ما که همه ما باید آن را در نظر بگیریم.
* چیزی که توسط شورای امنیت کشور اعلام می شد خویشتن داری برای نیروهای کنترل کننده و هم اعمال نظم و انضباط اجتماعی بود؛ یعنی در عین اینکه باید نظم و امنیت را شکل می دادیم باید به افرادی که دست به خشونت هم می زدند برخورد قانونی می‌کردیم اما پس از ورود رهبر انقلاب به موضوع یعنی ساعت ۷ صبح روز یکشنبه آن هم در درس خارج فقهشان آن عباراتی که فرمودند خیلی از افرادی که تردید داشتند تردیدشان از بین رفت.
* روز شنبه پس از اجرای طرح سهمیه بندی بنزین روز «تردید» بود؛ یعنی حتی نیروهای خودی هم مردد بودند که آیا این تصمیم ملی است یا نه و چه کسی این تصمیم را گرفته است.
* بعد از اینکه مقام معظم رهبری وارد شدند همه فهمیدند که این تصمیم چارچوبی داشته است بنابراین بسیاری از تردیدها از بین رفت و از بعد از ظهر روز یکشنبه موضوع نزولی شد و عموم معترضین به این دلیل و نیز بیزاری از ناامنی خودشان را کنار کشیدند و از فردای آن روز، مردم برای مقابله با آشوبگران و بازگشت نظم و امنیت وارد میدان شدند و راه پیمایی های بزرگی را ترتیب دادند.
* متاسفانه در این حوادث تعدادی جان باختند که تعدادی از آنها نیروهای حافظ امنیت بودند که به شهادت رسیدند و تعدادی هم افرادی که اصلاً هیچ گونه علت خاصی برای حضورشان نبود و تنها در مسیر حرکت آنها این اتفاقات افتاده بود. در همین اتفاقات سال ۹۸ برخی از عناصر خشونت طلب دست به استفاده از سلاح‌های سرد و در برخی موارد گرم زدند؛ لذا تعدادی از افراد کشته شدند.
* از حیث کارشناسی جلسات مستمر برگزار شد و تقسیم کاری صورت گرفته بود قرار بر این بود که صدا و سیما جلساتی را برای توجیه افکار عمومی بگذارد و در واقع یک پیوست رسانه‌ای هم تهیه شده بود. همه این طرح را می‌دانستند، تمام اعضای شورای امنیت تا مقامات بالاتر این موضوع را می‌دانستند.
* این تصمیم بزرگ را همه می دانستند. زیرا تصمیمی در سطح امنیت ملی به کسی اجازه نمی‌دهد که بگوید من وزیرم امروز می خواهم این طرح را اجرا کنم. در جمهوری اسلامی سلسله مراتب تعریف شده وجود دارد. حال این سوال مطرح است که آیا می‌شد از این بهتر اجرا کرد؟ بله.
* {کرونا چه قدر در انتخابات مجلس مؤثر بود} اجازه می‌خواهم به اسفندماه برگردیم. ما در انتخابات اسفند ماه تمام تدابیر را اندیشیدیم و همه نظر سنجی ها در بسیج، صدا و سیما، واجا، ایسپا و ... حضور مردم در پای صندوق‌های رای را حدود ۵۰ درصد تخمین زده بودند. برخی بالاتر از این رقم بود و برخی کمتر از ۵۰ درصد بود اما میانگین حضور مردم پای صندوق‌های رای ۵۰ درصد تخمین زده شده بود. در واقع این تخمین ۴۹ الی ۵۰ درصد بود. صبح جمعه دوم اسفند نیز که انتخابات آغاز شده بود پس از این که رئیس جمهور در ستاد حضور پیدا کردند و بحث مشارکت مطرح شد من و آقای وزیر ۵۰ درصد را خدمت ایشان مطرح کردیم.
* آن چیزی که در معادلات ما گنجانده نشده بود به نظر بنده تاثیرگذار هم بود همین کرونا بود من نمی‌دانم عدد آن چقدر است بعضی می‌گویند ۵ درصد، برخی می‌گویند بیش از ۵ درصد است اما چون آن موقع محاسبات طبق فرمولی که داشتیم برای حضور مردم ۵۰% درصد بود برای ما این کاهش ۷ درصد بود. وقتی تمام متغیرها را دیده ایم اما یک متغیر وارد معادله می شود؛ متوجه می‌شویم که این متغیر روی انتخابات تأثیر گذاشته است.
* روز پنجشنبه قبل از برگزاری انتخابات، از تعدادی از استان‌ها به خصوص قم با من تماس گرفتند و خبر دادند که تعدادی از عوامل اجرایی اعلام کرده اند ما پای صندوق های رای نمی آییم، آقای سرمست استاندار استان قم با من تماس گرفت و این نگرانی را اعلام کرد. گفتم به شکل طبیعی از اعضای علی البدل استفاده کنید این اتفاق در تهران و برخی از استان‌های دیگر هم افتاد و همه پروتکل هایی که تا آن زمان با همکاری وزارت بهداشت در ستاد انتخابات کشور تنظیم شده بود، اجرا شد از جمله حذف استامپ.
* در قم یک موجی شکل گرفته بود و آقای سرمست به عنوان استاندار خیلی در این زمینه تلاش کرد. ببینید وقتی این موج را در نظر بگیریم قطعاً کسی که به عنوان هیات اجرایی دچار ترس شده است، رای دهندگان هم دچار ترس می شوند. تازه اعضای اجرایی موظف به حضور هستند اما رای دهندگان موظف به حضور نبودند.
* البته اگر اشتباه نکنم در استان قم بالای میانگین حضور پای صندوق‌های رای را شاهد بودیم. اما برخی از استان‌ها مثل تهران و البرز حضور زیر میانگین کشوری بود. به نظرم بخشی از عدم حضور به خاطر همین بود.
* ۲۱ شهریور هم ما در ۹ استان، ۱۱ حوزه انتخابیه و ۲۴ شهرستان انتخابات مرحله دوم داریم. ما دو سوال به ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا ارسال کردیم که اولا ما انتخابات را برگزار کنیم یا خیر؟ دوماً اگر برگزار کنیم پروتکل آن را به ما اعلام کنید. این موضوع در تیر ماه مطرح شد و در ستاد هم بررسی شد. اعلام کردند که انتخابات را برگزار کنید و پروتکل های آن را وزارت بهداشت موظف شد که تهیه کند.
* در مرحله اول انتخابات در ۲۴ شهرستان و ۱۱ حوزه انتخابیه یک میلیون و ششصد هزار نفر شرکت کردند؛ بنابراین مردم، دو نفر راه یافته به مرحله دوم را می‌شناسند. مهمترین بحثی که وزارت بهداشت داشت این بود که تجمعات نداشته باشیم. وزارت بهداشت صراحتاً به ما گفت ما در روز انتخابات مشکل نداریم چون مردم رای می‌دهند و می‌روند اما تجمعات قبل و بعد از انتخابات برای ما ممنوعیت دارد.
* ما هم به طور کل تجمعات را ممنوع کردیم و تبلیغات را منحصر به فضای مجازی کردیم و با همکاری سازمان صدا و سیما و موافقت شورای نگهبان از ظرفیت صدا و سیما در مراکز استان هایی که انتخابات مرحله دوم برگزار می شود استفاده می شود.
* لایحه جامع انتخابات بهمن ۹۷ به مجلس دهم داده شد اما پشت طرح مجلس رفت و گله‌ای هم که ما داشتیم این بود که مجلس دهم هیچگاه به این لایحه نپرداخت، الان اگر به قانون انتخابات نگاه کنید می بینید مثلا یک ماده خورده که اصلاح سال ۹۵؛ این نشان می‌دهد قانون انتخابات ترمیم شده است. آن یکپارچگی را قانون ندارد.
* برای انتخابات مجلس نیاز به کارشناسی ارشد است اما برای انتخابات ریاست جمهوری تنها سواد خواندن و نوشتن نیاز است! همین می‌شود که زمان ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری یکی با اسب، یکی با پرچم و افرادی که اصلا شناخته شده نیستند حاضر می‌شوند و ثبت نام می‌کنند این مورد هم برای کشور هزینه دارد و وهن جمهوری اسلامی است. حداقل این است که برای انتخابات ریاست جمهوری هم همین مقدار مدرک تحصیلی باید نیاز باشد.
* در همین انتخابات مجلس هم که نیاز به فوق لیسانس است ۱۶ هزار نفر ثبت نام می‌کنند. قطعاً برای انتخابات ریاست جمهوری هم تعداد قابل توجه می‌آیند. بنابر این قبل از اینکه در وزارت کشور بیایم این سوال برایم مطرح بود که چرا باید این همه برای ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری حضور یابند در حالی که اصلا رجال سیاسی نیستند. پس باید آن را قانونمند کنیم تا یک چارچوبی داشته باشد که مثلا اگر ۵ هزار نفر ثبت نام کردند و تنها ۵ نفر رجل سیاسی مورد تایید شد در دنیا به ما نگویند که ۴۹۹۵ را رد کرده‌اید.
* در بحث ساماندهی ورودی انتخابات همه اجماع نظر دارند و بحث فرآیند الکترونیکی هم موثر خواهد بود. ما نظرات خود را در این باره هفته پیش به مجلس ارسال کردیم و با کمیسیون شوراهای مجلس جناب آقای جوکار و حدادی ارتباط و تبادل نظر داریم تا بتوانیم قانون کارآمدی برای انتخابات ریاست جمهوری شکل گیرد.
* ما در سال ۱۴۰۰ یک انتخابات کاملاً ملی (ریاست جمهوری) و یک انتخابات منطقه‌ای (شوراهای شهر و روستا) را برگزار خواهیم کرد و دو میاندورهای مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی را هم خواهیم داشت. عملاً در چند حوزه بزرگ از جمله تهران در سال ۱۴۰۰ باید چهار انتخابات برگزار شود.
* ببینید اعلان شروع انتخابات هم برای ۱۴۰۰ متفاوت است؛ مثلاً برای انتخابات میاندورهای مجلس ۸ شهریور باید اطلاعیه دهیم چون نامزدها باید فرآیند استعفا را انجام دهند اما برای ریاست جمهوری تا اسفندماه هم وقت داریم. البته در اصلاحیه مجلس سه ماه قبل از شروع انتخابات بحث استعفای مقامات ذیربط را اضافه کرده اند. پس یک تفاوت‌هایی در زمانبندی در این انتخابات وجود دارد که حتی یکی از این موارد رعایت نشود اصل انتخابات زیر سؤال می‌رود.
نظر شما