بازار سکه آتی مرداد ۹۷ تعطیل شد. آن زمان فعالان بازار سنتی معترضانه عنوان می‌کردند که عملکرد سکه آتی باعث شده قیمت سکه بالا رود. در نتیجه بازار بورس آتی سکه بسته شد.

ارز و سكه

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق،  بازار سکه آتی مرداد ۹۷ تعطیل شد. آن زمان فعالان بازار سنتی معترضانه عنوان می‌کردند که عملکرد سکه آتی باعث شده قیمت سکه بالا رود. در نتیجه بازار بورس آتی سکه بسته شد. اما از سال ۹۷ تا حالا نه‌تنها قیمت سکه ثابت نمانده و اصلاح نشده بلکه با شتاب بیشتری هم افزایش یافته است. آن زمان که بازار سکه آتی وجود داشت، قیمت سکه سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بود اما الان به هفت میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسیده است؛ یعنی بیشتر از چهار میلیون تومان افزایش قیمت در کمتر از دو سال!

به عقیده کارشناسان از اساس دلیلی برای بستن این بازار با هدف جلوگیری از افزایش قیمت‌ها وجود نداشته است. برخی معتقدند تصمیم‌گیرندگان قصد داشتند از این طریق صورت‌مسئله را حذف کنند تا قیمت‌ها در مصاحبه‌ها تعیین شود نه براساس عرضه‌وتقاضا بر روی تابلوی معاملات و برخی دیگر علت اصلی تعطیلی این بازار را با توجه به امکان رصد قیمت‌های ارز در آینده در بازار آتی توسط تحلیلگران، ناتوانی بانک مرکزی در کنترل بازار ارز در سال ۹۷ می‌دانند. به‌هرحال درحال‌حاضر بعضا در یک روز افزایش قیمت یا کاهش قیمت چند صدهزارتومانی را در بازار شاهد هستیم. درحالی‌که هرروز سؤالات بی‌پاسخ زیادی دراین‌باره وجود دارد؛ مثل اینکه چه حجمی امروز معامله شد که منجر به این تغییر قیمت شد؟ چه کسانی خریدند؟ چه کسانی فروختند؟ و صدها سؤال بی‌جوابی که پاسخ آنها در بازارهای متشکل مانند بورس از ابتدایی‌ترین اطلاعات محسوب می‌شوند و امروز بازار و اساسا نظام اقتصادی از پاسخ آنها بی‌بهره است. یکی از کارشناسان بازار سکه در گفت‌وگو با «شرق» پیشنهاد می‌دهد بار دیگر بازار آتی سکه بازگشایی شود. او می‌گوید: بانک مرکزی می‌تواند در جایگاه مدیریت بازار آتی سکه ورود پیدا کند؛ حتی در مقطعی دست به پیش‌فروش سکه بزند و از این طریق هم بازار ارز را کنترل کند هم بخشی از کسری بودجه را جبران کند. اما کارشناس دیگری عنوان می‌کند: اگر مقامات تصمیم‌گیر و نظارتی بخواهند مانند قبل عمل کنند، من با بازگشایی مجددا این بازار موافق نیستم؛ زیرا نه‌تنها دستاوردی نخواهیم داشت بلکه با توجه به حضور خیل سرمایه‌گذاران جدید به بازار سرمایه و افزایش توجه عموم مردم به این بخش تصمیمات غیرکارشناسی از روی مصلحت می‌تواند خدشه بسیار جبران‌ناپذیری را به اعتماد عمومی وارد کند که جبران آن به سال‌ها زمان نیاز دارد.

  • ناتوانی در کنترل بازار ارز؛ علت تعطیلی بازار آتی سکه

علیرضا سلیمانی، کارشناس بازار ارز و سکه، درباره تعطیلی بازار آتی سکه می‌گوید: با توجه به شناخت کاملی که از بازار سکه دارم، باید واقع‌بینانه بگویم که علت تعطیلی بازار انتقاد فعالان بازار سنتی از افزایش قیمت سکه توسط این بازار نبود بلکه بازار آتی تقریبا آینده قیمت ارز را به‌طور شفاف نشان می‌داد و ما می‌توانستیم آینده ارز را به شکل تأییدشده در معاملات ببینیم. تحلیل‌ها و برآوردهای ما با اعدادی که در سکه آتی می‌دیدیم، هم‌خوانی داشت و بازار آتی تنها بازاری بود که شفافیتی نسبت به آینده در اختیار ما قرار می‌داد. این را هم بگویم که همه این را نمی‌دانستند و فقط تحلیلگران حرفه‌ای و فعالان بازار از آن اطلاع داشتند. اما افرادی که سنتی‌تر به این بازار نگاه می‌کردند و معتقد بودند بازار آتی در حال جهت‌دهی است؛ درحالی‌که این بازار با مکانیسمی که داشت فقط قیمت‌های آینده ارز را شفاف می‌کرد. متأسفانه بخش اعظمی از قیمت در بازار سکه ما متأثر از قیمت ارز است و قیمت جهانی اونس اگرچه در قیمت آن تأثیرگذار است، اما تأثیر سه به یک اونس به ارز در محاسبه قیمت سکه فقط در فرمول خودش را نشان می‌دهد و در واقعیت این ماجرا برعکس است و تأثیر نرخ ارز بر بازار سکه بسیار بیشتر است. او در توضیح نقش بازار سنتی در تعطیلی بازار آتی عنوان می‌کند: من معتقدم بحث انحصار بازار سنتی نبوده چراکه بازار سنتی در بسته‌شدن بازار آتی دخالتی نداشت و این عمل بیشتر از سوی مدیران دولتی و مدیران اقتصادی مطرح شد؛ زیرا امکان کنترل بازار ارز را نداشتند. سال ۹۷ با توجه به اینکه مشکلاتی در تأمین ارز داشتیم، ارز غیرقابل‌کنترل شد و نتوانستند بازار ارز را کنترل کنند؛ بنابراین چون نمی‌توانستند کنترل بازار ارز را در دست بگیرند، ایده تعطیل‌کردن بازار آتی سکه را مطرح کردند. خود بازار آتی سکه مشکلی نداشت، مسئله اصلی ناتوانی در مهار بازار ارز بود.

این کارشناس پیشنهاد می‌دهد: از نگاه من بانک مرکزی با سیاست‌هایی که اتخاذ کرده است و مدیریتی که روی تقاضای ارز اعمال کرده توانسته تقاضای سفته‌بازی را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد. تقاضای واقعی هم تا حدود زیادی بهتر شده است. می‌شود گفت که بانک مرکزی الان اگر منابعی را در حد مشخص داشته باشد، می‌تواند بازار ارز را کنترل کند و نگرانی از معاملات بازار آتی سکه نداشته باشد. حتی خود بانک ‌مرکزی می‌تواند به‌عنوان بازارگردان به بازار آتی سکه ورود کند. به نظر می‌رسد بانک مرکزی می‌تواند در جایگاه مدیریت بازار آتی سکه ورود پیدا کند؛ حتی در مقطعی سکه پیش‌فروش کند اما با اعداد بالا و در بازار آتی. پیش‌تر هم پیشنهاد ما برای فروش آتی سکه این بود که سکه را در اعداد بالا در خود بازار آتی عرضه کنند اما پیش‌فروش سکه را خارج از بازار آتی انجام دادند و همین موجب شد قیمت‌ها بالا برود و معادلات به هم بریزد. به نظر می‌رسد از دید کارشناسی با موقعیت فعلی این مسئله انجام‌شدنی باشد و امکان عملی‌کردن حضور بازار آتی به‌عنوان حلقه وصل معاملات سکه وجود دارد چون هم می‌تواند شفافیت ایجاد کند، هم چون مدیریت آن با بانک مرکزی است، بازار ارز را هم هم‌زمان مدیریت می‌کند. پیشنهاد همه ما بازگشایی مجدد این بازار است و اینکه اجازه دهیم بازار به‌صورت متعادل فعالیت‌های خودش را انجام دهد و درعین‌حال اگر قیمت‌ها هم قرار است تغییری داشته باشد، در آنجا بانک مرکزی می‌تواند با حجم کلان پیش‌فروش انجام دهد. حتی از این طریق می‌تواند بخشی از کسری بودجه دولت را جبران کند؛ همان‌طور که اکنون بخشی از آن را از طریق بورس تأمین می‌کند اما باید پیش‌فروش با قیمت‌های مناسب‌تری انجام بگیرد.

  • تعیین قیمت در مصاحبه‌ها به‌جای تابلوی معاملات

آرش مرشدسلوک، کارشناس بازار سرمایه، درباره تعطیلی بازار آتی در سال ۹۷ می‌گوید: بحث قراردادهای آتی سکه و بسته‌شدن آن در سال ۹۷ یکی از اتفاقات ناخوشایند بازار سرمایه شاید در آن سال محسوب شود. آن زمان تصور می‌شد که قراردادهای آتی سکه بر روی قیمت نقدی سکه طلا اثرگذار بوده و سبب افزایش قیمت سکه طلا شده است. این در حالی بود که در ماه‌های آخر که منجر به توقف این معاملات شد، عملا بورس کالای ایران انجام این معاملات را به حداقل حجم و جذابیت برای فعالان بازار رسانده بود و این معاملات به شکل کاریکاتورگونه‌ای کوچک و بی‌اثر شده بود اما متأسفانه این قطار در نهایت در این ایستگاه توقف کرد و حرکت مجدد آن با توجه به خدشه‌ای که به اعتماد عمومی سرمایه‌گذاران وارد کرد، انرژی زیادی می‌طلبد. باید توجه داشته باشیم که قراردادهای آتی خصوصا درخصوص دارایی‌های سرمایه‌ای از جمله سکه طلا صرفا از نرخ بهره، قیمت نقد و زمان سررسید اثر می‌پذیرند. تعداد فعالان بازار نیز در اوج جذابیت در سال ۹۷ کمتر از دو هزار مشتری در هر سررسید تحویل در یک‌روز بوده است که با حجم سرمایه‌گذاران این دارایی سرمایه‌ای که به‌صورت سنتی همواره گزینه‌ای امن برای سرمایه‌گذاران ایرانی محسوب می‌شود و شاید میلیون‌ها نفر در ایران سکه طلا را به‌عنوان مأمنی برای سرمایه‌های خود می‌دانند، به‌طورکل غیرقابل‌مقایسه است. بازار قراردادهای آتی در ابتدای مسیر حرکت خود بود و هنوز به بلوغ اولیه و دوران رشد خود نیز نزدیک هم نشده بود که متوقف شد. این بحث که قراردادهای آتی سکه باعث افزایش قیمت نقدی سکه در آن دوران شده است، از اساس با منطق این بازار و اندازه آن هم‌خوانی ندارد.

او ادامه می‌دهد: قیمت قرارداد آتی سکه طلا با توجه به دارایی پایه آن قاعدتا همواره از قیمت نقدی آن بالاتر است و این فاصله قیمتی نیز به شکل منطقی در سررسیدهای تحویل در حال نوسان بود. این امر به معنای افزایش قیمت سکه در بازار آتی نیست. ذات قراردادهای آتی و نحوه ارزش‌گذاری آن به گونه‌ای است که درخصوص دارایی‌هایی که عواید نقدی ندارند و هزینه‌های نگهداری آنها نسبت به ارزش آنها اندک است، همواره بیشتر از قیمت نقدی است. این فاصله قیمتی ربطی به کاهش یا افزایش قیمت‌ها ندارد همان‌گونه که این فاصله قیمتی را در بازار قراردادهای آتی سکه در طول عمر این قراردادها چه در بازارهای صعودی و چه در بازارهای نزولی شاهد بودیم و حتی به دلیل هزینه‌های فرایند تحویل در برخی مواقع قیمت قراردادهای آتی با سررسید نزدیک و کمتر از یک ماه از قیمت نقدی کمتر بوده است. بنابراین من از اساس دلیلی برای بستن این بازار با هدف جلوگیری از افزایش قیمت‌ها ندیدم و تصور می‌کنم تصمیم‌گیرندگان قصد داشتند صورت‌مسئله را حذف کنند تا قیمت‌ها در مصاحبه‌ها تعیین شود نه بر اساس عرضه‌وتقاضا بر روی تابلوی معاملات.

او درباره بازگشایی مجدد بازار آتی سکه بیان می‌کند: اگر مقامات تصمیم‌گیر و نظارتی بخواهند مانند قبل عمل کنند، من با بازگشایی مجدد این بازار موافق نیستم. زیرا نه‌تنها دستاوردی نخواهیم داشت بلکه با توجه به حضور خیل سرمایه‌گذاران جدید به بازار سرمایه و افزایش توجه عموم مردم به این بخش تصمیمات غیرکارشناسی از روی مصلحت می‌تواند خدشه بسیار جبران‌ناپذیری را به اعتماد عمومی وارد کند که جبران آن به سال‌ها زمان نیاز دارد.

کد خبر 516443

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار بيمه و بانك

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 4
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • ترسو IR ۰۷:۵۴ - ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
    1 1
    پیشنهاد :بانک فروش سکه را آزاد کند و هر کس ه چند تا سکه خواست بخرد بدین ترتیب بازار اشباع می شود سپس شبانه به آدرس خانه خریداران رفته سکه ها را پس بگیرید !!!
  • 00000000000000000000000 IR ۱۰:۱۰ - ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
    0 0
    سلام عرض ادب احترام واقعا قیمت سکه به کجا رسیده است در سال 94 سکه بوده با قیمتی 850 هزار تومان و درسال 96 قیمت سکه حدود 1100 هزار تومان و الان به کجا رسیده اشکال کجاست
  • ali IR ۱۰:۳۱ - ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
    0 0
    هیچی گرون نشده اینا تمام سیاهنمایی سیاهنمایی!!!!
  • بنده خدا IR ۱۱:۱۲ - ۱۳۹۹/۰۳/۱۱
    0 1
    تبدیل شمش طلای خزانه مملکتی به سکه اشتباه است و تورم ایجا میکنه. آن پیشتوانه پول ملی است. بجای ضرب سکه ، اسکناسی تحت عنوان اشرفی چاب کنید که ارزشش معادل یک سکه باشد. در بورس سهامی تحت عنوان سکه های یک گرمی عرضه کنید. بزارید بجای سکه طلا ، اسکناس آن و سهامش خرید فروش بشه. به راحتی با عرضه زیاد آن بازار اشباح میشه و سکه ارزان میشه.