فراموشی همدم ۶ساله قلندرموسیقی ایران | ساز غفلت مدیریت شهری کوک است

به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از مهر، اردیبهشت سال ۱۳۹۳ بود که استاد محمدرضا لطفی، قلندر موسیقی ایران، بر اثر بیماری رخت سفر بست و به دیار باقی شتافت و در نهایت پیکر این هنرمند در محله سبزه مشهد گرگان در دل بافت تاریخی گرگان به خاک سپرده شد.

در آن زمان، اولین انتظار جامعه فرهنگی و هنری، انتقال پیکر استاد به گرگان بود که با همراهی شورای شهر و شهرداری گرگان اتفاق افتاد.

مرحوم لطفی علاقه خاصی به زادگاهش داشت و امید بود که روزی مزار این مرد بزرگ به واسطه شاگردانش پر رفت و آمد باشد.

در ابتدا مسئولان وقت وعده ایجاد مرکز فرهنگی دادند و جامعه هنری هم بر این امر تاکید داشت، اما با مشکلاتی هم‌چون تملک زمین و عدم هماهنگی مسئولان بنا شد که باغ‌مزاری ساخته شود.

اکنون ۶ سال است که از خاموشی صدای ساز استاد لطفی می‌گذرد، به محله سبزه مشهد رفتیم و به در بسته خوردیم. مشاهدات نشان از غربت این موسیقیدان فاخر کشور دارد و نه تنها ما شاهد فضای فرهنگی در این مکان نیستیم بلکه مشاهده می‌شود که ساخت و سازها کنار این بنا هم شروع شده است.

همه این موارد سوالاتی را به ذهن متبادر می کند، متولی باغمزار چه کسی است؟ شهرداری، خانواده استاد یا دفتر احیا و بهسازی و غیره؟ برنامه‌های شهرداری برای این مکان فرهنگی چیست؟ آن عزم جزم که در ابتدا وجود داشت، چه شد؟ چرا کمتر کسی در گرگان آدرس باغمزار می‌داند؟ چه کسی غفلت کرده است؟ و غیره.

غفلت از فرهنگ

فعال اجتماعی گرگان در این زمینه گفت: در سنوات اخیر وعده مسئولان گلستان و گرگان توسعه با تأکید بر صنعت گردشگری بوده است لذا باید به باغمزار استاد لطفی توجه خاصی می‌شد نه این‌که آن را رها کنند.

رضا عباسی افزود: وقتی شاگردی با عشق استاد از جنوب رکاب زده و به گرگان می‌آید، جای تأسف است که این مکان حداقل‌های خود مانند سرویس بهداشتی و غیره را ندارد.

وی بیان کرد: در سال‌های اخیر پروژه‌های متعدد زیرگذر و روگذر در سطح شهر ساخته شده اما مقوله فرهنگ مغفول مانده است، امری که می‌توانست با همراهی مسئولان به مکانی برای تجمع فرهنگ دوستان شود.

عباسی تصریح کرد: تعبیه اتاق نگهبان و ساخت سرویس بهداشتی در محیط فعلی از کوچک ترین اقداماتی بود که می‌توانست توسط شهرداری و شورا دنبال شود.

اهمیت ندادن به مشاهیر

رئیس سابق شورای اسلامی شهر گرگان که در زمان درگذشت استاد مسئولیت مستقیم داشت، هم گفت: بعدازظهر جمعه ۱۲ اردیبهشت خبر فوت استاد دریافت و طی ۲۴ ساعت با مدیریت شورا و شهرداری فرآیند تبیین جایگاه ایشان انجام شد.

سیدمحمد قدس مفیدی افزود: زمانی که دزدی مشاهیر امری عادی در دنیاست حالا ما با مشاهیر خود چه می‌کنیم؟ آیا بعد از انقلاب برای موسیقی ارزشمند و فاخر خود کار خاصی انجام داده‌ایم؟

قدس مفیدی بیان کرد: ساخت باغمزار برای لطفی یک فرصت نیست بلکه لطفی برای ما یک فرصت است.

وی ادامه داد: مقبره لطفی برای احیای بافت تاریخی گرگان بوده و هست ولی تنها سالی که مبلغ ناچیز (۱۳۰ میلیون تومان) برای احیای آن در نظر گرفته شد، سال ۹۵ بود.

قدس مفیدی گفت: متولی سرانه فضای سبز شهری شهرداری‌ها هستند و باغ‌مزار یک مصوبه فضای سبز و فرهنگی داشته فلذا سازمان‌های فرهنگی و ورزشی که متولی فرهنگسراها هستند، برای نگهداری فضای سبز ردیف بودجه‌ای دارند.

وی تصریح کرد: به دلیل اینکه نگهداری باغ‌مزار مشکل حقوقی نداشته باشد برای آن مصوبه فضای سبز در نظر گرفته شد.

قدس مفیدی با اشاره به کمبود فضای سبز در گرگان و مخصوصاً در بافت تاریخی، گفت: پروژه‌های مختلفی در سطح شهر اجرا شده آیا نمی‌شد برای این منطقه که کانون توجه هم است، ردیف بودجه‌ای دیده شود؟

همکاری همه لازم است

مدیر دفتر بهسازی و احیاء بافت تاریخی گرگان هم که خود کار طراحی اولیه و تغییرات چندباره طرح باغ مزار را انجام داده در خصوص نحوی ورود راه و شهرسازی به مقوله باغ مزار استاد لطفی گفت: اگر از مردم بپرسید که برای ساخت باغ‌مزار یک موسیقیدان چه دستگاه‌های متولی هستند، آن‌ها مراکز فرهنگی مانند فرهنگ و ارشاد، کانون موسیقی، حوزه فرهنگی، شهرداری و غیره را نام برده و در مرحله آخر به راه و شهرسازی می‌رسند.

حسین کتونی افزود: با توجه به اینکه شخصیت استاد، شخصیت کشوری بود بنابراین ساماندهی مکان، تنها وظیفه شهر گرگان نیست و مسئولان استانی هم در این زمینه مسئولیت دارند.

وی توضیح داد که فوت مرحوم لطفی مصادف با ایده بازآفرینی شهری بود و کسانی که نظریه‌پرداز بودند به دنبال نقاط ثقل می‌گشتند تا توسعه و بازآفرینی حول آن اتفاق بیفتد بنابراین باغ‌مزار لطفی در گرگان کانون توجه شد.

کتولی گفت: طرح اولیه ارائه شد ولی به خاطر مشکلات وقفی زمین‌های همجوار باغ، بخش عمده‌ای از طرح را از دست دادیم.

وی با اشاره به مشکلات در اجرای طرح، اضافه کرد: برای سه پلاک همجوار باغ‌مزار سه بار در سال های ۹۵ و ۹۶ و ۹۷ با حضور کارشناس دادگستری قرارداد امضاء شده و حتی دو تا از املاک به امضای قطعی هم رسید ولی مالکان راضی نشدند که ملک خود را در قبال اسناد خزانه ای واگذار کنند و همچنان خانه‌ها را نفروخته و بلاتکلیف هستند.

کتولی افزود: راه و شهرسازی تنها در سال ۹۳ هزینه مطالعه طرح اولیه را پرداخت کرد. بزرگترین مشکل ما این است که کار جهادی و هیئتی بلد بوده اما کار نهادسازی را نمی‌توانیم انجام دهیم.

وی ادامه داد: می‌توان امکانات اولیه آماده و نگهداری آن را به فعالان فرهنگی سپرد، اگر استاندار به وزیر نامه زده و خواستار توجه ویژه به فرایند بهسازی باغ‌مزار شود، مطمئناً انتقال بودجه‌ای هم اتفاق خواهد افتاد.

ردیف بودجه ای نداریم

سرپرست حوزه معاونت زیربنائی، حمل ونقل و ترافیک شهرداری گرگان هم در توضیح توقف طرح، گفت: طرح اولیه برای سایت نشان از آن داشت که این مکان بعد از تحویل زمین به یک مرکز فرهنگی تبدیل می‌شود.

مرتضی فاضلی‌عارف افزود: اما مشکلی که ایجاد شده آن است که در آن موقع تعیین تکلیف نشد که متولی آن مکان چه کسی است؟ به همین دلیل است که این فضا رها شده است.

فاضلی‌عارف بیان کرد: در فاز اول، زمین‌های اطراف باغ مزار تملک و سردرب طراحی و اجرا و ۴۵۰ متر کف‌سازی انجام شد.

وی اضافه کرد: نگهداری مکان از حوزه اختیارات شهرداری خارج است، وظایفی که بر عهده شهرداری نهاده شده بود، انجام شد اما سایر دستگاه‌های خدمات رسان که در ابتدا قول همکاری داده بودند، وظایف خود را فراموش کردند.

فاضلی‌عارف گفت: همیشه شهرداری در نوک پیکان انتقادات است، شهرداری در این زمینه تنها بوده و سایر دستگاه‌ها هم باید پاسخگو باشند.

وی عنوان کرد که در بودجه امسال ردیف خاصی عمرانی برای این مکان دیده نشده است بنابراین عملاً هیچ تغییری در این مکان اتفاق نخواهد افتاد.

فاضلی‌عارف تصریح کرد: ابتدا باید مشخص شود که متولی کیست تا سهم وظیفه هر بخش مشخص شود و شهرداری هم بتواند ردیف بودجه‌ای خاصی برای آن بگذارد.

وی گفت: باید از مکانی که هم اکنون ایجاد شده، نگهداری کنیم، گماردن نگهبانی که اجرای قانون برای وی تعریف شده باشد باید در دستور کار باشد زیرا شاهد برخی دستبردها به سنگفرش، چراغ‌ها و حتی درختان باغ‌مزار هستیم.

در شرایطی که همه به مفاخر خود احترام گذاشته و تلاش می‌کنند با ایجاد محیط فرهنگی و ارائه خدمات علاوه بر شناساندن میراث خود، در جذب گردشگر هم موفق باشند اما ظرفیت بالقوه باغ‌مزار لطفی در گرگان مورد بی‌مهری مسئولان قرار گرفته است.

مکان فرهنگی که روزی به نظر می‌رسید می‌تواند مرکزی برای تجمع و همگرایی هنرمندان استان و کشور باشد هم اکنون بلاتکلیف رها شده و تاریکی و فراموشی سنگ مزار قلندر موسیقی ایران شده است.

باغ‌مزار لطفی یکی از بهترین شاخص برای ارتقاء فرهنگی شهر گرگان محسوب می‌شود لذا باید از سرمایه‌های عظیم نهفته به درستی بهره‌برداری کنیم و برای این امر یک اراده همگانی نیاز است.