به گزارش همشهری آنلاین، در خصوص وضعیت ابتلای به به ویروس کرونا در ایران اظهار نظرهای مختلفی می‌شود. گروهی در این نظر هستند که آنچه بیان می‌شود راست و درست است. گروهی معتقدند که این آمار نارراست و نادرست است اما بخشی از متخصصان این حوزه معقتدند آمارهای ارائه شده ناراست نیست اما نادرست است.
یکی از این استدلال‌ها در سایت تخصصی "صدای پزشکان" منتشر شده که در اینجا با کمی تلخیص بازنشر می‌شود. نویسنده این مطلب، امیرافزاز فلاح است.
در یکی دو هفته گذشته، تاکید وزارت بهداشت در ایران، بر جدایی هر چه بیشتر مردم از یکدیگر بوده است. محدودیت سفرها، بستن اماکن متبرکه، لغو نمازهای جماعت، تعطیلی مدارس و دانشگاهها همه و همه سیاست هایی در این راستا بوده اند. اخیرا اعلام شد تعطیلی فروشگاهها تا ۱۵ فروردین هم به این موارد اضافه شده است. در هر حال تا اینجای کار به نظر می رسد استراتژی اصلی ایران در مبارزه با بیماری کرونا Social distancing بوده است که کج دار و مریز و کم و بیش اجرا شده است.
اما هفته گذشته در چندین نوبت، دبیر کل سازمان بهداشت جهانی در کنفرانس‌های خود بر موردی دیگر تاکید کرد و آن هم تست گرفتن و تشخیص هر چه بیشتر بیماران و ایزوله کردن آنها (حتی بیماران خوشحال) بود. تدرس بارها تاکید کرد که استراتژی Social distancing باید با تست بیشتر و بیماریابی گسترده تر همراه شود تا نتیحه بخش باشد. از آن سو در ایران هم در چندین نوبت تاکید شد که کیت به اندازه کافی در دسترس است و تست گرفتن به میزان کافی در حال انجام. در این نوشته می‌کوشیم تا با مروری بر اطلاعات منتشر شده توسط ایران، کیفیت اجرای استراتژِی بیماریابی و ایزوله کردن بیماران را که مورد تاکید سازمان بهداشت جهانی است، بررسی کنیم. برای این کار از آمارها و نمودارهای موجود در وبسایت worldometer.info استفاده کردیم .
نگاهی به اطلاعات منتشر شده نشان میدهد که تقریبا از روز ۲۰ اسفند تعداد بیمار جدید اعلامی روزانه ایران، کم و بیش ثابت بوده است و ترسیم نمودار آمار تجمعی بیماران در ایران یک رشد خطی را نشان می دهد. حال آنکه در مرحله ابتدایی بیماری و با تکیه بر الگوی کشورهای دیگر مانند چین، ایتالیا، اسپانیا و آلمان انتظار می‌رفت که رشد آمار تجمعی بیماران بصورت نمایی (رشد لگاریتمی) باشد. به عبارت دیگر در کشورهای دیگر، هر روز تعداد بیماران تشخیص داده شده جدید، نسبت به روز قبل افزایش می‌یابد. این افزایش معمول در کشورهای دیگر احتمالا از یک سو به ذات گسترش اپیدمی در مرحله پرشتاب اولیه آن بر میگردد و از سوی دیگر مربوط به افزایش سرعت تست گیری و بیماریابی کشورها است. دلیل تفاوت این روند در ایران چیست؟
با وجود ثابت بودن تقریبی تعداد موارد جدید تشخیص داده در ایران، مرگ و میر بیماری مرتبا افزایش یافته است و الگوی نمایی (رشد لگاریتمی) که در مرحله ابتدایی اپیدمی مد نظر است، در اینجا رویت می‌شود. به زبان ساده‌تر رفتار بیماری در مورد میزان مرگ و میر در ایران شبیه به سایر کشورها بوده است اما در تعداد موارد جدید تشخیصی، کاملا متفاوت بوده‌ایم.
نهایتا با مرور موارد بالا و با پذیرفتن این پیش فرض که رفتار یک بیماری در جمعیت ایران تفاوت معناداری با کشورهای شرق و غرب آن ندارد، می‌توان چند نتیجه گرفت:
نخست اینکه روند تغییر آمار مرگ و میر کرونا در ایران تقریبا صحیح است. اگر اعداد هم دقیق نباشند، روند پیشرفت آنها نمایی است و با مرحله‌ای از اپیدمی که در آن به سر می‌بریم همخوانی دارد.
مورد بعدی اینکه تعداد موارد جدید بیمار که روزانه بوسیله مسئولین وزارت بهداشت اعلام می‌شود، غیردقیق است. ثابت ماندن آن در روزهای متوالی و خطی بودن رشد آمار تجمعی نشان میدهد که این آمار صحیح نیست. این یافته اما مساله تازه‌ای نیست. حتی نماینده WHO نیز اعلام کرد که احتمالا بدلیل آنکه ایران تنها از بیماران نیازمند بستری و بدحال تست می‌گیرد، آمار واقعی ایران حتی می تواند تا ۵ برابر آمار اعلامی باشد.
نکته مهم اما جای دیگری است. حتی اگر ایران تنها از بیماران بدحال نیز تست می‌گرفت (مساله‌ای که در مورد بعضی کشورهای اروپایی نیز مطرح است) باز باید آمار تجمعی ایران، تصویری نمایی از خود نشان میداد و به عبارت دیگر حتی اگر این استراتژی اجرا شده بود، با توجه به افزایش تعداد بیماران بدحال که طبیعتا با همان شتاب افزایش تعداد کل بیماران رخ میدهد، باز دلیلی وجود نداشت که تعداد بیمار جدید روزانه ایران برای ۱۰ روز، عددی کم و بیش مشابه باشد. مرور این نمودارها و اعداد نشان میدهد که احتمالا نمی‌توان این ثبات آمار را تنها به نمونه گرفتن از بیماران بدحال، نسبت داد. موضوع آن است که احتمالا وزارت بهداشت ایران، تعداد مشخصی کیت را آن هم تنها برای بیماران نیازمند بستری مورد استفاده قرار میدهد و از این تعداد ثابت، نسبت مشخصی مثبت می‌شوند که عدد ثابتی به ما میدهد و اینگونه است که تعداد بیمار جدید ایران برای ۱۰ روز ثابت می‌ماند.
بیایید به زبان ساده سخن بگوییم: ایران برنامه‌ای برای گسترش برنامه بیماریابی خود نداشته است. از همه بیماران علامت دار تست نمی‌گیرد و تست گرفتن را محدود به افراد بدحال و نیازمند بستری کرده است. در میان همین جمعیت نیز تعداد ثابتی کیت را بیتوجه به افزایش تعداد بیماران نیازمند به کار برده است.
باید گفت حداقل تا روز ۲۹ اسفندماه، وزارت بهداشت نسبت به توصیه مکرر سازمان بهداشت جهانی برای “تست و تست و تست” بیتوجه بوده است و تقریبا هیچ افزایشی در تعداد کیت مورد استفاده خود نداده است.
نظر شما