به گزارش همشهری آنلاین به نقل از مهر، ایام هفته پژوهش در ایران فرصتی مناسبی برای بررسی وضعیت تامین منابع مکتوب پژوهشی توسط مراکز علمی و پژوهشی کشور به شمار می‌رود. موضوعی که دغدغه بسیاری از ناشران تخصصی و عمومی در سال‌های اخیر بوده است و گلایه‌های بسیاری را از نوع نگاه به این اتفاق در ایران بیان می‌کنند.
احدرضایی مدیر موسسه ویژه نشر که از ناشران مهم تامین کننده آثار اروژینال به زبان انگلیسی در حوزه‌های علوم انسانی در کشور به شمار می‌رود در گفت و گوی درباره وضعیت ورود و استفاده آثار اورژینال به زبان‌های غیر فارسی به کشور می‌گوید: متولی واردات و خرید این دست کتابها و رساندن آنها به دست پژوهشگران و دانشگاهیان تنها وزارت ارشاد نیست. فاجعه این است که وزارت علوم، دانشگاه آزاد و دانشگاه‌های دولتی به طور تقریبا کامل خود را از چرخه خرید این آثار کنار کشیده‌اند. بهانه‌شان هم این است که دانشگاه‌ها هیات امنایی اداره می‌شود و آنها باید برای تامین منابع تصمیم بگیرند و البته در این تصمیم‌گیری‌ها هرگز بودجه‌ای برای تامین منابع پژوهشی دیده نمی‌شود.
وی در ادامه می‌گوید: من نه به عنوان ناشر که به عنوان فعال حوزه کتاب‌های اورژینال تعجب می‌کنم که با این نگاه، موسسات فوق چطور منابع پژوهشی و آموزشی خود را تامین می‌کنند. ظاهرا برخی مانند دانشگاه تهران رو به سمت ژورنال‌های علمی آورده‌اند و برخی نیز عطای تهیه منابع دست اول را به لقایش بخشیده‌اند. دانشگاه‌های بزرگ دولتی وطراز اول ایران که چند سال پیش از این بخش وسیعی از منابع علمی مورد نیاز خود را از بازار کتاب‌های اوژینال در داخل تامین می‌کردند، چند سالی هست که دیگر پایشان را از این بازار بیرون کشیده‌اند و البته دیگر در برنامه‌های درسی و پژوهشی‌شان هم نشانی از منابع به روز و درجه یک نیست.
رضایی در همین زمینه به بازار تقریبا به حالت تعلیق درآمده کتاب‌های اورژینال در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: افزایش بی‌سابقه نرخ ارز، قدرت خرید کتاب‌های انگلیسی را به شدت کاهش داده است و بودجه خرید کتاب‌های اورژینال کتابخانه‌ها و دانشگاه‌ها کمتر از ۱۰ درصد بودجه سابق شده است. در کنار آن مقررات گمرکی نیز می‌گوید برای واردات کتاب باید ثبت سفارش انجام داد که بسیاری از ناشران واردکننده امکانش را ندارند و کالای خاصی مانند کتاب هم باید از این قاعده مستثنی شود.
مدیر موسسه ویژه نشر همچنین به موضوع تحریم‌ها اشاره کرده و بیان می‌کند که بسیاری از کشورها و ناشران غیرایرانی دیگر حاضر به مبادله تجاری کتاب‌هایشان با ایرانی‌ها نیستند. این مساله حتی ناشرانی که نمایندگی موسسات خارجی در ایران را دارا هستند را نیز شامل می‌شود.
وی همچنین به پروسه صدور مجوز این دست آثار نیز در کشور اشاره‌ای داشته و می‌گوید: تمامی کتاب‌های اورژینال بسته به موضوعشان توسط دو نهاد وزات بهداشت و ارشاد بررسی و مجوز فروش دریافت می‌کنند و همین هم مساله اندک بازار باقی مانده در فروش این دست آثار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
رضایی در پاسخ به این سوال که فکر نمی‌کند مساله اصلی در رکود بازار این دست آثار فضای مجازی وتوسعه آن و امکان تامین منابع از آن باشد نیز می‌گوید: من در سفرهای اخیرم به برخی کشورها شاهد بودم که ناشران بزرگ دنیا در حال بازگشت به سمت تولید کاغذی کتاب هستند و حتی تولید نسخه‌های الکترونیک هم کارشان را کساد نکرده‌است. جریانی در جهان شکل گرفته که کتاب کاغذی بار دیگر دارای اهمیت و اعتبار شده است. در ایران هم کمابیش می‌شود این مساله را حس کرد. خانواده‌ها هنوز با وجود همه مشکلات اقتصادی برای خرید کتاب پول خرج می‌کنند و خواندن متن برایشان اهمیت دارد. البته وضعیت مانند پنج سال پیش نیست اما کاملا نابود شده هم نیست. در نتیجه حس می‌کنم که نباید ناامید بود اما باید فکری برای حل مساله موجود کرد.
نظر شما