همشهری آنلاین: شب چله، دور هم نشینی و جشن شبانه همراه بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید در اولین روز زمستان است. لازمه آن جمع شدن تمام فامیل و خانواده در منزل بزرگ ترها و ریش سفیدان به عنوان نماد کهنسالی خورشید در پایان پاییز، نشستن در زیر کرسی و همچنین خوراکیهای فراوان برای بیداری دراز مدت همچون هندوانه، انار، انگورهای بسته با نخ به سقف خانههای چوبی، کشمش، بادام، گردو، سنجد، گندم برشته، شاهدانه و کشک و تنقلاتی است که مادر بزرگها از تابستان فراهم کرده و بر روی سفره شب چله و بیشتر بر روی کرسی چوبی قرار میدهند.
گرفتن فال حافظ یکی از رسوم شب چله است که بزرگ تر فامیل برای تک تک افراد خانواده انجام میدهد و با قرائت و تعبیر این فال، سبب شادی آنها میشود. کسانی که شاهنامه، مثنوی و دیوان حافظ را از حفظ هستند یا توان شاهنامه خوانی، مثنوی خوانی و حافظ خوانی دارند، آن را برای دیگران میخوانند.
پختن نانی قطور به نام گرده که در میان آن مهرهای آبی قرار میدهند از دیگر آیینهاست، سپس این نان را بین افراد خانواده تقسیم کرده و فردی که مهره آبی در تکه نانش به عنوان فرد خوششانس معرفی میکنند.
یکی دیگر از رسمهای جالب چهارمحال و بختیاری در شب یلدا، آب پز کردن کدوتنبل است. بختیاریها در این شب کدو تنبلهای بزرگی که نماد خورشید را برای آنها دارد، آبپز میکنند و میخورند.
همچنین در استان چهار محال و بختیاری در شب یلدا آشکشک درست میکنند، یکی از مواد تشکیل دهنده این آش، همان کدو تنبل آب پز شده است؛ بدین صورت که بعد از آب پز کردن کدو تنبل، آن را ریز کرده و در داخل آشکشک میریزند.
برپا کردن کرسی با آتش زغال و چوب افرا، پختن آشکشک و بو دادن گندم و برنج و شاهدانه که این کار را بیشتر زنان خانه برعهده دارند؛ از جمله ایین های شب یلدار در این استان است ...
در حال حاضر «شب چله» در استان چهارمحال و بختیاری، بدون کرسیهای چوبی قدیم برگزار میشود و بسیاری از این آیینها، رو به فراموشی رفته است.
این مراسم و سنتهای زیبا که بخش زیادی از آن با تغییر سبک زندگی، رو به تغییر گذاشته است، علاوه بر ایجاد صفا و صمیمیت و انجام سنت حسنه صله ارحام، سبب رفع کدورتها و دلخوریهای فامیلی و خانوادگی از یکدیگر نیز میشود.
بختیاریها در قدیم برای برپایی شب چله، بخشی از محصولات خود مانند بادام و گندم را بو داده و در شب یلدا میخوردند و بخشی از این محصولات تفت داده شده هم به عنوان هدیه به تازه عروس و داماد تقدیم میشد.
علاوه بر این هدایا، شامی که معمولا برنج با مرغ است را به همراه شیرینی و میوه برای نو عروس و داماد آماده میکنند.
بختیاریها اعتقاد دارند خوردن ماست، شیر، پنیر، کنجد، کدو و نان جو در شب یلدا موجب فراوانی نعمت تا پایان سال میشود و سبب میشود که وجود این نعمتها تا سال بعد را تصمین کند.
از دیگر سنتهای شب یلدا در استان چهار محال و بختیاری قرائت قرآن و بیداری تا سحرگاه و نیایش برای سلامتی حاضران و آرزوی این است که این شب آغازگر زمستانی پر برف و باران برای رونق مزارع و کشتزارها و پر بار شدن تابستان باشد.
نظر شما