بوریس تادیچ، رییسجمهور صربستان که بخشی از خاک کشورش را با استقلال کوزوو از دست دادهاست، گفت که کوزوو قلب صربستان است. اما نقشههای جغرافیایی نشان میدهد که کوزوو در قلب منطقه بالکان، در جنوب اروپا واقع شده و بالکان در بین اهل سیاست بیشتر به «موزاییک اقوام» مشهور است. جایی که اقوام اسلاو، صرب، کرووات، ترک، آلبانیایی و... در کنار مذاهب مسیحیت ارتودکس، کاتولیک، پروتستان و مسلمانان اهل سنت و فرقههای صوفی مانند بکتاشیه، قرار گرفتهاند.
درست بههمین دلیل است که با اینکه همه این اقوام سالها کنار هم زندگی کردهاند، دائم در جنگ و نفرت بودهاند و حتی با فشارهای کمونیستی دوران یوگسلاوی هم به یک ملت واحد تبدیل نشدند.
هنوز سه هفته از اعلام استقلال کوزوو نگذشتهاست که صربهای شمال این کشور داعیه استقلالشان را مطرح کردهاند. سه هفته پیش، در 17 فوریه پارلمان کوزوو- که پس از حمله صربستان به کوزوو در سال 2000 زیر نظر سازمان ملل اداره میشد– بهصورت یکجانبه اعلام استقلال کرد و در این 20 روز، 22 کشور جهان آنرا بهرسمیت شناختند. فشارهای داخلی در صربستان هم به حدی رسید که بالاخره پریروز، نخستوزیر صربستان، یوسلاو وشتونیتسا مجبور به کنارهگیری از قدرت شد.
این برای اولینبار در تاریخ جدید روابط بینالملل بود که مردم یک منطقه بهصورت یکجانبه، بدون آنکه رضایت کشور متبوع خود را داشتهباشند، یا مجوزی از یک نهاد تا توافقنامه بینالمللی کسب کردهباشند، اعلام استقلال کردند.اما استقلال کوزوو بدون پشتوانه سیاسی نبود. چنانکه وقتی مردم آلبانیاییتبار پرشتینا، برای شادی به خیابانها ریخته بودند با بلند کردن پرچم آمریکا حامی اصلی استقلالشان را معرفی کردند.
بزرگترین مخالف بینالمللی استقلال کوزوو هم روسیه است. رقابتهای جنگ سرد آمریکا و روسیه دوباره در بالکان زنده شدهاست. روسیه نگران این است که براساس مدل استقلال یکجانبه کوزوو، بخشهایی از این کشور پهناور– که 81 استان فدرال دارد– نیز ادعای استقلال کنند.
این دغدغه، برای کشورهای دیگر نیز وجود دارد و همین، دلیل کندی روند بهرسمیت شناختهشدن کوزوو از سوی دیگر کشورهاست. کوزوو جای کوچکی است ولی به یک مسئله بزرگ برای جهان تبدیل شدهاست. وابستگی کوزوو به آمریکا یعنی ورود یک بازیگر قدرتمند خارجی بهجایی که منطقه نفوذ سنتی روسیه بودهاست.
کوزوو یادآور بخشی از خاطرات جنگ سرد برای ما است.