مهاجرت معکوس روستاییان با توسعه جاده‌ها

• اعتباردهی براساس اولویت

فرماندار شهرستان‌ زنجان درباره راه‌های روستایی این شهرستان با یادآوری این‌که شهرستان حدود ۱۳۰۰ کیلومتر راه ارتباطی دارد، می‌گوید: حدود ۸۰ درصد این‌ راه‌ها در ۴ دهه گذشته که غالبا راه‌های روستایی با بیش از ۵۰ خانوار است، آسفالت‌ریزی شده‌اند. برخی از راه‌ها بعد از گذشت زمان به اصلاح و بهسازی نیاز دارد که با طرح‌های مشترک وزارت راه ‌و ‌شهرسازی و اعتبار شهرستانی که اختصاص داده شد اقدام لازم را در این زمینه انجام داده‌ایم. افزون بر تامین اعتبار اصلاح و بهسازی، راه باید نگهداری شود (نصب تابلو، ترمیم روکش، تقویت علائم، بازگشایی زمستانی و مانند آن) که سالانه اعتباری نیز برای آن اختصاص داده می‌شود.

رضا عسگری ادامه می‌دهد: متناسب با نیازها درصدی از اعتبارها برای این حوزه پیش‌بینی می‌شود که با توجه به اولویت‌ها تخصیص می‌یابد. در طول ۴ دهه گذشته، نتواستیم مقدار اعتبار مورد نیاز نگهداری، اصلاح و بهسازی راه‌های روستایی را تامین کنیم، چراکه منابع کم بوده است بنابراین چاره‌ای جز اولویت‌بندی هزینه‌کرد اعتبارها نداشتیم. شهرستان زنجان ۳ بخش مرکزی، قره‌پشتلو و زنجانرود دارد که باید به تناسب جمعیت، مقدار بار ترافیکی و مانند آن برای راه‌های روستایی اعتبار اختصاص داد. برخی از راه‌های روستایی با عبور کامیون‌ معادن آسیب دیده‌اند، چراکه راه مختص عبور این خودروها ساخته نشده است و اکنون باید اصلاح شود.  

• اصلاح هندسی 

فرماندار شهرستان زنجان بیان می‌کند: همچنین به دلیل استفاده روستاییان از خودروهای پرسرعت این راه‌ها نیازمند اصلاح هندسی است که باید برای آن هم هزینه کرد تا حوادث کاهش یابد یا به حداقل برسد. در بخش قره‌پشتلو ۳ مسیر اصلی وجود دارد که باید حتما راهسازی شود و برای آن اعتبار اختصاص داده شده است. ۲ مسیر در مراحل اجرا قرار دارد و یک مسیر دیگر هم در دست بررسی و مطالعه است.

عسگری درباره وضعیت راه‌های بخش مرکزی شهرستان نیز می‌گوید: در بخش مرکزی بیشتر به ترمیم نیاز است و راهسازی نداریم (اجرای ساب‌بیس، بیس و آسفالت‌ریزی یا تعریض و اصلاح محور). در۳ بخش قره‌پشتلو، مرکزی و زنجانرود عبور کامیون‌های معادن آسیب جدی به وضعیت‌ها راه‌ها وارد کرده است و باید اصلاح مختصات فنی راه را اجرا کنیم. ‌

راه‌های روستایی مختص عبور کامیون معادن ساخته نشده است. وی می‌افزاید: یکی از اولویت‌های راهسازی در راه‌های روستایی شهرستان توجه به راه‌های روستایی است که ارتباط ۲ شهرستان را برقرار می‌کند مانند راه‌ محوری آق‌کند بین شهرستان زنجان و ایجرود که ۲ فرمانداری به صورت مشترک برای بهسازی راه اعتبار اختصاص داده‌اند (۵ تا ۶ کیلومتر) یا مسیر ارتباطی ماهنشان به زنجان و ایجرود و یا زنجان به طارم. با گشایش این محورها مختصات این راه‌ها به راه اصلی ارتقا می‌یابند.  

• مهاجرت از شهر به روستا

فرماندار زنجان با اشاره به این‌که اصلاح و بهسازی راه‌های روستایی در شهرستان موجب مهاجرت معکوس از شهر به روستا شده است، اظهار می‌کند: برخی از محورها یک بخش از شهرستان را به استانی دیگر متصل می‌کند مانند بخش قره‌پشتلو که محور ارتباطی به آذربایجان شرقی، اردبیل و مسیر سرچم است. اکنون روستا دیگر مانند گذشته بدون امکانات نیست و همه امکانات زندگی شهری را دارد و اکثریت اهالی به روستاها برگشته‌اند، چراکه موقعیت کار و زندگی در روستا برای آنها فراهم شده است و با راه‌های ارتباطی مناسب هم به راحتی می‌توانند از سایر خدمات در شهرها بهره‌مند شوند. در روستاهای ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری شهر زنجان شاهد بازگشت اهالی به روستا هستیم.

وی در پاسخ به این سوال همشهری که آیا دلیل این بازگشت گرانی غیرمنطقی مسکن در شهر و ناتوانی برخی شهروندان از خرید یا اجاره مسکن نیست، می‌گوید: اگر شهروندان نتوانند در شهر خانه بخرند یا اجاره کنند، به حواشی شهر می‌روند اما در شهرستان زنجان شاهدیم که وضعیت مطلوب زندگی در روستاهای ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری شهرستان موجب مهاجرت معکوس شده که یکی از دلایل مهم آن هم وجود راه مناسب است. اکنون در روستاها خدمات زیرساختی مانند گاز، آب شرب، برق، مخابرات و تلفن همراه، خانه بهداشت و امکانات دیگر وجود دارد و دیگر این موارد جاذبه‌ای ندارند که روستاییان به این دلیل به شهرها مهاجرت کنند یا در آنجا بمانند.  

• طرح ملی ابرار

معاون راهداری اداره کل راهداری استان زنجان بیان می‌کند: استان زنجان ۵۸۰۰ کیلومتر راه ارتباطی ‌دارد که حدود ۴۲۰۰ کیلومتر آن برای حدود ۹۷۰ روستاست. امسال طرح ملی ابرار (اقدام برای راه‌های اولویت‌دار روستایی) برای راه‌های روستایی در کشور در دست اجراست و در زنجان نیز اجرا می‌شود. براساس این طرح به تناسب وضعیت راه‌ و نیازی که راه روستایی دارد تامین اعتبار می‌شود. همه امکانات راهسازی را هم اداره کل راهداری از امکانات راهداری خود تامین می‌کند و امسال برای نخستین سال راهسازی روستایی نیز به راهداری واگذار شده است.  

جواد یوسفی می‌افزاید: حدود ۶۲ کیلومتر بهسازی راه روستایی در استان زنجان در حال اجراست. این بهسازی در شهرستان‌های زنجان، طارم، سلطانیه، ابهر، خدابنده، خرمرود، ایجرود و ماهنشان در مسیر روستاهایی مانند دالکی، اوچ‌تپه، مرصع، کج‌کلاه، گلستانه، پازوکی، سبز درق، سعیدآباد، حاجی قشلاق، دندی و غیره در حال اجراست. اولویت‌های تعیین‌شده دلیل انتخاب، اصلاح و بهسازی ‌این مسیرهاست.  

• اختصاص اعتبار برای آسفالت‌ریزی

معاون راهداری اداره کل راهداری استان زنجان با یادآوری‌ این‌که راه ‌روستایی راهی فرعی با عرض ۷ متر است که از این مسیر ۵/۵ متر آن آسفالته و بقیه شانه راه است، می‌گوید: جاده سبز درخت به قینرجه به طول ۵ کیلومتر راه ارتباطی زنجان به سلطانیه را فراهم می‌کند تا در فصل زمستان یا سایر مواقع مسیر دسترسی جدیدی برای هر دو شهرستان ایجاد شود. آسفالت‌ریزی این مسیرها به دلیل اصلاح برخی مختصات پرهزینه است و تا جایی‌ که امکان دارد از آسفالت‌ سرد (آسفالت ‌بازیافتی) برای اصلاح مسیر استفاده می‌کنیم و برای بقیه مسیر (ابتدای و انتهای مسیر) نیز آسفالت گرم به کار می‌بریم.

یوسفی درباره اعتبار اختصاص داده‌شده برای بهسازی و آسفالت‌ریزی محورهای روستایی در دست اقدام استان زنجان نیز توضیح می‌دهد: آماده به‌ کار نگه داشتن امکانات راهسازی اداره کل راهداری حداقل حدود ۳ تا ۴ میلیارد ‌تومان هزینه دارد. برای آسفالت و بیس هر کیلومتر از مسیر نیز ۸۰۰ تن آسفالت نیاز است که حداقل هزینه آن ۳۰۰ میلیون تومان است. یعنی برای حدود ۲۲ کیلومتر آسفالت‌ریزی محورهای روستایی ۶ تا ۷ میلیارد ‌تومان و برای انجام کل عملیات‌ عمرانی حدود ۱۵ میلیارد ‌تومان اعتبار نیاز است. اعتبارها نیز امانی است. پارسال حدود ۱۷ میلیارد ‌تومان هزینه‌کرد امانی داشتیم. امسال از ۱۳ میلیارد ‌تومان حدود ۲ میلیارد ‌تومان اختصاص دادند. ۵۹ میلیارد تومان سرجمع اعتبار ملی سال ۹۸ است که البته ۱۳ میلیارد ‌تومان نیز اعتبار استانی دارد.  

• آمار آسفالت راه‌های روستایی زنجان

معاون راهداری اداره کل راهداری استان زنجان در پاسخ به این سوال همشهری که چند درصد راه‌های روستایی استان زنجان آسفالت‌ریزی شده است، می‌گوید: از ۹۷۰ روستای استان زنجان ۶۲ درصد راه این روستاها (حدود ۳۳۰۰ کیلومتر) آسفالت‌ریزی شده است که از میانگین کشوری آن‌ که بین ۵۲ و ۵۳ درصد است بیشتر است. همه روستای‌های با بیش از ۲۰ خانوار حداقل راه دسترسی خاکی را دارند. برای کاهش حوادث در راه‌های روستایی نیز افزون بر اقدام فنی مانند اصلاح قوس‌ها و پیچ‌ها که انجام داده‌ایم، باید فرهنگ‌سازی شود تا اهالی که از خودروهای پرسرعت استفاده می‌کنند به تناسب مختصات راه رانندگی کنند. این وظیفه همه دستگاه‌های متولیِ فرهنگ‌سازی و به خصوص رسانه‌هاست.