تنور خاموش گردشگری ایلام

استان ایلام ظرفیت‌های بی‌نظیری در بخش گردشگری دارد، اما این ظرفیت‌ها مورد توجه کافی قرار ندارد. نبود امکانات و سرمایه‌گذار ۲ نقطه‌ضعف گردشگری ایلام هستند که باعث شده‌اند این استان به جایگاه مناسب و درخور خود در حوزه گردشگری دست پیدا نکند. ایلام در غرب ایران با جنگل‌های زیبا، کوه‌های بلند، دره‌های عمیق، غارهای شگفت‌انگیز، تنگه بسیار شگرف و... به نام عروس زاگرس در کشور شهرت گرفته است.

طبیعت، شاخص گردشگری ایلام است و در آن مناظر بکر و دیدنی زیادی وجود دارد که نمونه‌اش کمتر در مناطق دیگر کشور پیدا می‌شود. از تنها دریاچه دوقلوی کشور به نام سیاه‌گاو در آبدانان تا غار خفاش دهلران، تنگه ویژدرون، تنگه کافرین، تنگه رازیانه، دره ارغوان و... همه زیبایی‌های منحصر به‌ فرد این استان کوچک هستند. ناشناخته بودن زیبایی‌ها و آثار طبیعی ایلام از یک طرف و نبود ‌امکانات و کم‌توجهی به جذب سرمایه‌گذاری از طرف دیگر باعث شده‌اند گردشگری به خوبی در خدمت توسعه استان محروم ایلام نباشد در حالی ‌که با توسعه گردشگری می‌توان بخش زیادی از محرومیت‌های استان را رفع کرد.

• جای خالی سرمایه‌گذاری و امکانات گردشگری

یکی از کارشناسان حوزه گردشگری استان ایلام در این رابطه به خبرنگار همشهری می‌گوید: امروزه در همه دنیا گردشگری از اولویت‌های اصلی برای کسب درآمد به شمار می‌رود، اما متاسفانه بخش گردشگری استان ایلام با مشکلات زیادی مواجه است. «علیرضا پوراحمد» می‌افزاید: ظرفیت‌های زیادی در بخش گردشگری ایلام برای کسب درآمد و جذب گردشگر وجود دارد، ولی از بیشتر این ظرفیت‌ها استفاده نمی‌شود. وی بیان می‌کند: چشمه‌های آبگرم شهرستان دهلران از مهم‌ترین ظرفیت‌های گردشگری استان برای جذب توریست خارجی و داخلی در حوزه سلامت به شمار می‌روند، ولی هم‌اکنون کمترین استفاده از این ظرفیت خدادادی صورت می‌گیرد.

پوراحمد می‌گوید: تنگه کافرین در شهرستان بدره به یک اثر جهانی با جذب گردشگر خارجی تبدیل شده ولی از حداقل امکانات لازم برخوردار است. وی ادامه می‌دهد: در حالی که با استقرار امکانات و سرمایه‌گذاری می‌توان حداکثر استفاده را از چشمه‌های آبگرم و تنگه کافرین برد، متاسفانه این مهم در استان محقق نشده است. این کارشناس حوزه گردشگری می‌گوید: ناشناخته بودن آثار گردشگری ایلام از دیگر عوامل اصلی کم‌رونقی گردشگری در این استان است. گردشگران کشورمان و حتی تعداد زیادی از مردم ایلام با آثار گردشگری استان آشنایی ندارند و این وظیفه مسئولان و متولیان است که آنها را معرفی کنند.

• اجرای طرح‌های مهم برای توسعه گردشگری

در این زمینه اما مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و ایلام نظر دیگری دارد. «عبدالمالک شنبه‌زاده» در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اظهار می‌کند: برای توسعه گردشگری استان طی چند سال اخیر سرمایه‌گذاری‌های خوبی صورت گرفته و امکانات مناسبی هم در بخش زیرساخت‌های گردشگری ایجاد شده است.

وی می‌افزاید: در حال ‌حاضر ۲۵ طرح مختلف عمرانی و زیرساختی گردشگری در ۲۰ منطقه گردشگری استان در دست اجراست. ساخت هتل ۵ ستاره ایلام یکی از این طرح‌ها به شمار می‌رود که عملیات اجرایی آن با سرمایه‌گذاری ۸۰ میلیارد تومانی و اشتغال‌زایی برای ۵۰ نفر در حال انجام است. شنبه‌زاده می‌گوید: علاوه بر این، مجتمع فرهنگی - گردشگری شهر ایلام با سرمایه‌گذاری ۵۱ میلیارد تومانی و اشتغال‌زایی برای ۷۵ نفر در مرحله اجرا قرار دارد.

وی ادامه می‌دهد: از دیگر اقدامات میراث فرهنگی برای رونق گردشگری استان، تکمیل مجتمع‌های گردشگری و تفریحی سد کنگیر ایوان، سد سیمره و سد دویرج دهلران با سرمایه‌گذاری ۶ میلیارد تومانی و اشتغال‌زایی برای ۳۷ نفر است. این مسئول بیان می‌کند: همچنین ۲۰ طرح بوم‌گردی با سرمایه‌گذاری ۶ میلیارد تومانی و اشتغال‌زایی برای ۵۰ نفر در نقاط مختلف استان اجرا شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

• توسعه زیرساخت‌های گردشگری

شنبه‌زاده می‌گوید: امسال برای توسعه زیرساخت‌های مناطق گردشگری استان شامل راه دسترسی، برق، آب‌رسانی و... در واحدهایی نظیر غار زینگان و قلعه کنجانچم در شهرستان مهران، سد کنگیر ایوان، تنگه کافرین ایلام، راه دسترسی جاده لالار شهرستان بدره، مجتمع گردشگری سد دویرج، آبگرم دهلران و روستای هدف گردشگری زنجیره‌ علیا واقع در شهرستان چرداول ۱/۷ میلیارد تومان هزینه شده است.

وی می‌افزاید: همه این طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها رونق و استفاده از ظرفیت گردشگری به منظور رونق اشتغال و کسب درآمد برای مردم استان بوده است. این مسئول اظهار می‌کند: یکی از سیاست‌های عملی و کاربردی میراث فرهنگی استان، احیای خانه‌های بوم‌گردی در سراسر استان است. با تلاش میراث فرهنگی و مجموعه کارشناسان و هنرمندان بومی، اقدامات خوبی در استان در این زمینه انجام شده است. وی ادامه می‌دهد: یکی از برنامه‌های میراث فرهنگی استان، جذب گردشگران عراقی از طریق مرز مهران است.

• اراده‌ای برای رونق گردشگری ایلام وجود ندارد

صنعت گردشگری در دنیای امروز حرف اول را می‌زند، اما ایلام با وجود همه ظرفیت‌هایی که دارد، تاکنون نتوانسته است از این بخش بهره ببرد. ظرفیت‌های گردشگری استان ایلام فقط به وجود آثار طبیعی ختم نمی‌شود. وجود مرز مهران و تردد مسافران و گردشگران عراقی بهترین فرصت برای جذب گردشگران عراقی و رونق گردشگری استان است.

گردشگران عراقی در حالی از طریق مرز مهران وارد ایران می‌شوند که مقصد آنها اکثرا استان‌های شمالی کشور، مشهد، قم و... است در حالی که ایلام از زیبایی‌های قابل‌ توجهی در حوزه گردشگری برخوردار است. در حالی سالانه حدود ۲ میلیون زائر ایرانی و مسافر عراقی در ایلام تردد می‌کنند که امکان اقامت و اسکان مناسب در این استان ندارند و به همین دلیل اقامت آنها در شهرهای آن کوتاه‌مدت و گذری است.

درست است که مدیرکل میراث فرهنگی استان از در دست اجرا بودن طرح‌های مهم گردشگری سخن می‌گوید، اما روند کُند اجرای تنها یک طرح مانند هتل ایلام که سال‌ها از شروع ساخت آن می‌گذرد و مشخص نیست چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسد، نشان می‌دهد که در این استان اراده و عزم راسخی برای روشن کردن موتورهای ماشین گردشگری وجود ندارد و فاصله با نقطه مطلوب بسیار زیاد است.

• گردشگری ایلام، نیازمند تعریف مشوق‌های سرمایه‌گذاری

مدیرکل میراث فرهنگی ایلام به مشکلات موجود بر سر راه توسعه گردشگری ایلام اشاره می‌کند و می‌گوید: سرمایه‌گذاران برای اجرای طرح‌های گردشگری در استان به مشوق‌های لازم سرمایه‌گذاری نیاز دارند. «عبدالمالک شنبه‌زاده» می‌افزاید: گران بودن زمین و وجود معارضان محلی از عوامل اصلی نبود سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری استان است که باید زمین‌هایی با قیمت ارزان در اختیار سرمایه‌گذار قرار گیرد. وی بیان می‌کند: تسهیلات ارزان‌قیمت، ارائه آب و برق رایگان و... از دیگر مشوق‌های مورد نیاز برای جلب رضایت گردشگران در استان است.

شنبه‌زاده ادامه می‌دهد: عدم صدور به‌موقع مجوز و طولانی شدن بوروکراسی‌های اداری از دیگر عوامل تاثیرگذار در نبود سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری است. در این زمینه هرچند مجوزهای بی‌نام صادر شده است، اما همچنان برخی مشکلات بر سر راه سرمایه‌گذاران برای دریافت مجوز از اداراتی نظیر منابع طبیعی و جهاد کشاورزی وجود دارد. این مسئول می‌گوید: به طور مثال، ۱۴ منطقه نمونه گردشگری در استان ایلام وجود دارد که برای سرمایه‌گذاری روی هر یک از آنها باید موافقت‌های لازم از برخی دستگاه‌های مرتبط از جمله محیط‌ زیست و منابع طبیعی اخذ شود.

مدیرکل میراث فرهنگی ایلام به دیگر مشکلات حوزه گردشگری استان اشاره و اظهار می‌کند: توسعه زیرساخت‌های گردشگری استان به مشارکت دیگر دستگاه‌های اجرایی نیاز دارد چراکه در این زمینه اعتبارات میراث فرهنگی استان محدود است. شنبه‌زاده می‌افزاید: مثلا در پروژه‌های ساخت راه دسترسی به آثار طبیعی باید اداراتی نظیر راهداری و راه و شهرسازی با امکانات خود میراث فرهنگی را در این حوزه کمک کنند. وی می‌گوید: با وجود همه تلاش‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران، ایجاد زیرساخت‌ها و امکانات، هنوز بخش مهمی از ظرفیت‌های گردشگری استان دست‌نخورده باقی مانده است.