این آثار شامل تالاب سوستان، ذخیره‌گاه سفید پلت صفرابسته، درخت نمدار کهنسال درفک معروف به کوف دار، آبشار ویسادار، غار چشمه باد، رویشگاه گل صدتومنی معروف به برزکوه، آبشار ورزان سوباتان، گل سوسن چلچراغ، آبشار خربو، قله شاه معلم ماسوله، گل لاله واژگون، درخت آزاد لفمجان، آبشار لاتون، روگا و تالاب کردمحله انزلی و کوه سماموس است.
ثبت ملی میراث طبیعی گیلان در ادامه ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی به مساحت ۳۰۰ کیلومتر در نوار شمالی کشور انجام شد. اگرچه ثبت آثار طبیعی استان به گفته متولیان گردشگری موجب توجه بیشتر دستگاه‌ها نسبت به حفظ و احیای این آثار و رونق گردشگری در گیلان می‌شود، اما تبعات زیست‌محیطی و تخریب به علت حضور بازدیدکنندگان از این آثار و احتمال نابودی در آینده را هم به دنبال دارد؛ موضوعی که از همین حالا موجب نگرانی فعالان محیط زیست شده است.
- الزام مسئولان بومی به ارائه خدمات زیرساختی
یک فعال محیط زیست می‌گوید: ثبت این آثار تاثیر مثبتی در حفاظتشان خواهد داشت و شناخته‌تر شدن، تلاش و پیگیری بیشتر مسئولان برای حفاظت و پاک‌سازی را می‌طلبد. «محمدحسن یاری» معتقد است؛ باید از ثبت ملی میراث طبیعی استان به عنوان یک اهرم فشار در برابر تهدید گردشگری انبوه استفاده کرد.
وی با اشاره به این‌که گردشگری انبوه، ناپایدار است و هیچ زیرساختی برای آن پیش‌بینی نشده است، ادامه می‌دهد: باید از لحاظ فرهنگی هم روی بازدیدکنندگان از این آثار کار کنیم. بازدیدکنندگان برای ورود به محوطه این آثار باید آموزش ببینند. مسئولان بومی و محلی نیز باید ملزم به ارائه خدمات زیرساختی در این مناطق بشوند. یاری به رها نکردن آثار طبیعی استان بعد از ثبت ملی تاکید می‌کند و می‌گوید: با توجه به افزایش مهاجرت و گردشگری در استان و تغییر کاربری‌ها و تخریب محیط زیست باید در این رابطه ضابطه‌مند عمل شود.
- بی‌توجهی گردشگران
«مهرداد نکویی» یکی دیگر از فعالان محیط زیست نیز با اشاره به این‌که ثبت میراث طبیعی استان تیغه دو پهلوست، بیان می‌کند: با این ثبت نظارت‌ها بر محیط طبیعی بیشتر می‌شود و نهادهای قانونی بهتر می‌توانند در زمینه حفاظت از آثار طبیعی ورود کنند. از سوی دیگر کنجکاوی افراد برای بازدید از این مناطق بیشتر می‌شود و چون زیرساختی برای حضور انبوه آنان پیش‌بینی نشده است، بیشتر از توان و ظرفیت، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال آبشار ویسادار در یک روز تعطیل متحمل انواع صدمات زیست‌محیطی از سوی گردشگران می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: ثبت ملی آثار طبیعی در صورت نبود برنامه، نوع تخریب در جامعه‌ای که شوق دیدن مکان‌های جدید را دارد، تغییر می‌دهد. نکویی به نبود آموزش و ضعف فرهنگی گردشگران اشاره می‌کند و می‌گوید: برای برخی افراد تابلوی منطقه حفاظت شده، تابلو و سیم خاردار مفهومی ندارد و بازهم وارد مناطق حفاظت شده می‌شوند و آتش می‌افروزند. این کار موجب تخریب بافت خاک خواهد شد. زمانی که خاک یک منطقه کوبیده می‌شود، شاهد رواناب خواهیم بود. برای ورود به جنگل و مراتع باید محدودیت ایجاد و نیروی حفاظتی بیشتری به کار گرفته شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به مناطق ییلاقی استان که از حالت بومی و محلی خود خارج شده‌اند، ادامه می‌دهد: معلوم نیست مجوز ساخت این ویلاها در مناطق ییلاقی و جنگلی چگونه صادر می‌شود؟ در سال‌های آینده با پدیده جنگل‌خواری و قاچاق بیشتری مواجه خواهیم بود. وی اظهار می‌کند: اگر نتوانیم بازدید از آثار میراث طبیعی ملی را کنترل شده و محدود کنیم، لطمات به منابع طبیعی و محیط زیست بیشتر می‌شود و به اهداف خود در ثبت آثار طبیعی نخواهیم رسید.
- اهمیت ثبت آثار طبیعی
در این باره نظر «محسن یوسف‌پور» مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان را نیز جویا شدیم. وی بیان می‌کند: ثبت آثار طبیعی موجب حفاظت بیشتر از آنها می‌شود و این امکان را فراهم می‌کند تا چنین آثاری برای نسل‌های دیگر باقی بماند. یوسف پور در پاسخ به این سوال که حضور بیشتر گردشگران در این مناطق با توجه به اقدامات آبخیزداری و جلوگیری از فرسایش خاک آیا منجر به تخریب منابع طبیعی و اراضی ملی می‌شود یا خیر می‌گوید: یک اثر طبیعی ملی نیازمند دیده شدن توسط مردم است، اما به زیرساخت مناسب در این مناطق هم نیاز دارد. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اظهار می‌کند: مردم باید امکان دسترسی مناسب به مناطق گردشگری را داشته باشند، اما چنین تقاضایی به این معنا نیست که برای ایجاد زیرساخت از داخل جنگل و مرتع تحت حفاظت منابع طبیعی، جاده‌کشی شود. خواستار توجه مسئولان گردشگری به این موضوع هستیم.
نظر شما