امروزه کاربری‌های فرهنگی نقش عمده‌ای در توسعه و ایجاد روابط و تعاملات انسانی و گسترش فضای نشاط و سلامتی جامعه شهری ایفا می‌کنند؛ همچنین این کاربری‌ها می‌توانند در راستای تقویت هویت فرهنگی، قومی، زبانی و مذهبی ساکنان شهری و ایجاد حس تعلق خاطر آنان و نیز جلب مشارکت شهروندان در اداره امور شهر مؤثر واقع شوند.
بانه از جمله شهرهای فرهنگی کردستان است که به‌رغم کمبود مراکز فرهنگی و محدودیت‌های زیرساختی، به‌واسطه ظرفیت‌های بالای انسانی و گرایش جالب توجه شهروندان به سمت فعالیت‌های هنری، ادبی و علمی از جایگاه برجسته‌ای در فعالیت‌های فرهنگی برخوردار است. به طوری که از آن به عنوان شهر سینما، پایتخت هه‌لپه‌رکی و شهر داستان یاد می‌کنند و بزرگانی همچون ابراهیم یونسی، عطا نهایی، برادران کریمی و ذبیحی و ده‌ها شاعر، رمان‌نویس، فیلم‌ساز، بازیگر، عکاس و... را به جامعه فرهنگی تحویل داده است.
بر اساس برآوردهای مهندسان مشاور در سال ۱۳۸۵ کل مساحت کاربری‌های فرهنگی بانه ۱۳ هزار و ۱۴۹ متر مربع بوده است که سرانه‌ای در حدود ۲۳ /۰ متر مربع را نشان می‌دهد و با استاندارد رایج این کاربری که حدود ۷۵ /۰ متر مربع است، فاصله زیادی دارد. در طرح تفصیلی جدید بانه، مشاور رقم کاربری فرهنگی شهر را ۱۲۵ هزار و ۵۹۴ متر مربع برای افق سال ۹۵ پیشنهاد داده است که با نگاهی به نقشه پیشنهادی و مشاهدات میدانی متوجه می‌شویم نه‌تنها این رقم تحقق پیدا نکرده است بلکه در کمال ناباوری مسئولان شهری به مانند سابق درصدد تغییر کاربری فرهنگی برآمده‌اند که نمونه آن تغییر کاربری سالن تئاتر بانه به کتابخانه است.
بدون شک کتاب و کتاب‌خوانی در صدر نیازهای روحی بشر قرار دارد و جزو فعالیت‌های فرهنگی ضروری محسوب می‌شود، اما همگان نیک می‌دانند امروزه با پیشرفت فناوری اطلاعات و IT و فراهم شدن زمینه مطالعه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی از تیراژ کتاب‌ها، روزنامه‌ها و مجلات و به تبع آن از تعداد و مساحت مراکزی همچون کتابخانه‌های عمومی کاسته شده بر تعداد کتابخانه‌ها و مجلات اینترنتی و مجازی افزوده شده است و در عوض این فضاهای عمومی را به سایر فعالیت‌های فرهنگی اختصاص می‌دهند.
نکته دیگری که نباید فراموش کرد این است که در طرح تفصیلی بانه دو لکه بزرگ فرهنگی (آزادگان و مرزبانان) و مجتمع چندمنظوره فرهنگی – تجاری - تفریحی پاساژ بهشت پیش‌بینی شده است که هیچ‌کدام تاکنون محقق نشده‌اند. پروژه موزه بانه هم به لحاظ مکان‌یابی پروژه و هم میزان پیشرفت آن نیاز به تحلیلی مستقل دارد. در مجموع بر اساس مطالعات طرح قبلی بانه از بین ۱۶ محله بزرگ بانه فقط محلات ۱، ۶، ۷ و ۱۰ مراکز فرهنگی دارند و سایر محلات شهر به هیچ‌گونه فضای فرهنگی‌ای دسترسی ندارند که این برای یک شهر فرهنگی شایسته نیست.
در نهایت بر این نکته تاکید می‌شود که نظر به توزیع نابرابر و ناموزون کاربری‌های فرهنگی در بین محلات مختلف شهر، باید توزیع عادلانه خدمات شهری بر مبنای نیازهای شهروندان و نیز اصول شهرسازی همچون شعاع عملکرد کاربری‌ها انجام شود؛ همچنین ایجاد ساختار و سازمان مناسب مدیریتی در وضعیت نابسامان کنونی، موجب تحقق برنامه‌های هر دستگاه و در مجموع برنامه طرح‌های فرهنگی در بانه خواهد بود.
در ادامه مناسب است طرح‌هایی که برای نواحی مختلف شهر در زمینه کاربری‌های فرهنگی تهیه می‌شوند و نیز عملیات عمرانی‌ای که شهرداری بانه انجام می‌دهد، حاوی نظر مردم نیز باشد؛ زیرا عناصر و اجرای پیکره شهر، تجسمی از بنیان‌های زندگی اجتماعی و هنری ساکنان شهر هستند؛ لذا هرگونه تفکر برنامه‌ریزی، طراحی و اجرا می‌باید با همفکری و مساعدت مردم به خصوص اهالی فرهنگ و انجمن‌های فرهنگی مردم‌نهاد صورت پذیرد.
نظر شما