آشنایی با موسیقی الکترونیک

صداهایی که در قطعات موسیقی الکترونیک شنیده میشوند با صداهای مورد استفاده موسیقی غیر الکترونیک (یعنی اکوستیک) متفاوت است.  تاریخ پیدایش این موسیقی به زمانی باز میگردد که الیشا گری مهندس الکترونیک امریکایی دستگاه Musical Telegraph را اختراع کرد (که با نام Harmonic Telegraph نیز شناخته می شود). دستگاه تلگراف پیشرفتهتری که قابلیت تولید فرکانسهای صوتی بیشتری را نسبت به نمونههای ساخته شده قبل از خود داشت.

در موسیقی الکترونیک اصیل هرگز از صداها و سازهای اکوستیکی به طور مرسوم استفاده نمیشود. صداها یا از پایه توسط مدارهای الکترونیکی مانند سینتی سایزر تولید میشود و یا در روشی دیگر با نمونه گیری از صدای سازهای اکوستیکی و یا آوای انسان توسط تکنولوژی صدای دیجیتال و پخش آنها توسط نرم افزارها در محدوده ای خارج از محدوده فرکانسی طبیعی و همچنین استفاده از افکتهای گوناگون روی سمپل ها، صدا هایی خلق میشوند که هرگز پیش از این شنیده نشدهاند.

کلاوس شولتز در قطعات موسیقی خود از صداهایی خارج از وسعت صدای خواننده و گیتار الکتریک استفاده می کند یا ملودی یکی از قطعات آهنگساز آمریکایی وندی کارلوس توسط صدایی اجرا می شود که در ابتدا شبیه صدای ابوا و بعد کم کم به صدای ویلنسل تبدیل می گردد.

کاملا” مشخص است که انجام چنین کاری با استفاده از سازهای اکوستیک امکان پذیر نیست و به عبارتی می توان گفت موسیقی الکترونیک ادامه جنبش آوانگارد در موسیقی می باشد. به همین دلیل آهنگسازان در قید و بند شناخته شده و ثابتی از نظر سبک و فرم و اکوستیک بودن موسیقی نیستند.

در موسیقی الکترونیک بیشتر از آنکه به معیارهای رایج موسیقی توجه شود، در حول محور هنر صدا و به خصوص صدای غیر موسیقایی توجه شده که به آن The art of noise می گویند. بسیاری از قطعات آهنگسازانی چون پیر شافر (Pierre Schaeffer) و کارل اشتوکهازن (Karlheinz Stockhausen) در این دسته از موسیقی الکترونیک جای می گیرند. یکی از نوآوری های آنها در آن زمان این بود که صدای پیانو ضبط شده روی نوار (Reel) را برعکس پخش می کردند.

سیر تحول ساز های الکترونیک

شاید بشود گفت اولین سازِ تاریخِ الکترونیک، حدود یک قرن پیش اختراع شد. سال ۱۹۱۹، لو سرگویچ ترمین به صورت اتفاقی سازِ  (Thermin)ترمین  اختراع شد.

 ترمین فیزیک‌دانی بود که برای وزارت دفاع روسیه کار می‌کرد و قصد داشت یک وسیله برای تشخیص امواج بسازد. ترمین به این صورت کار می‌کرد که نوازنده، بدون لمسِ هیچ کدوم از قسمت‌ها دستش رو تکان می‌داد و امواج و بارهای الکتریکی صدا تولید می‌کردند. این اختراع تحول بزرگی در سازهای اون دوره به وجود اورد و به عنوان موسیقی مدرن معرفی شد.

 نه سال بعد، ساز جدیدی به دنیای موسیقی وارد شد. اوندس مارتنات (ondes martenot) اختراع شد. اندس مارتنات چیزی بین پیانو و ترمین بود که ظاهر این ساز شبیه پیانویی بود که یکسری از سیم‌ها از درون اون رد شده بودن و با لمس شدنشون، صدایی ساطع می‌کردند.

نکته‌ی جالب در مورد اوندس مارتنات، استفاده‌ی دوباره‌ی آن در سبک‌های دیگر موسیقی است. برای مثال گروهِ هوی متال بلک سبث (Black Sabbath) در ترانه‌ی سیاره‌ی کاروان (Planet Carvan) از این ساز استفاده کرده است.

مطمئنا معروف‌ترین صدایی که که با ساز اودنس مارتنات ساخته شده، صدای مخصوص فیلم‌های علمی‌تخیلی دهه‌ی پنجاه تا به امروز است. صدایی که به عنوان نماد علمی‌تخیلی سالیان سال استفاده استفاده شده.   سال ۱۹۳۸ و ۱۹۳۹ هم دو ساز مشابه‌ با اوندس مارتنات طراحی شدن که هیچ‌وقت اقبال عمومی زیادی روبرو نبودند

این سازها هاموند اورگنِ (Hammond Organ) و نوواکورد (Novachord) بودند. مطمئنا خلاقیتی که در این دوتا ساز بود قابل تحسین است، ولی چندان تاثیری روی موسیقی نداشتند.

 سال‌های بعد، کشورها وارد جنگ‌جهانی دوم شدند و چند سالی دیگر به موسیقی چندان توجهی نمی‌شد. چند سال بعد از اتمام جنگ‌جهانی و در سال ۱۹۴۸، چمبرلین ۲۰۰ (Chamberlin ۲۰۰) اختراع شد. چمبرلین اولین سازِ “تقریبا” الکترونیکی بود که در خود سازهای مختلفی داشت.

طیف و کیفیت صداها به گستردگی ساز اصلی نبودند، ولی دست‌آورد خیلی بزرگی به حساب می‌آمد. این ساز چندان با اقبال عمومی مواجه نشد، ولی خلاقیتش باعث شد سازهای زیادی از روی آن الگو برداری کننند.

چمبرلین ۲۰۰، پدرِ سازهای مدرنی مثل کیبورد حساب می‌شود و تا اوایل دهه‌ی هفتاد میلادی، سازهای الکترونیکی چندان پیشرفتی نداشتند، تا اینکه مینی‌موگ (Minimoog) ساخته شد.

این ساز کاملا مشابه کیبورد بود و می‌شد با تغییر تنظیمات، صداهای مختلفی از آن ساخت. مینی‌موگ تا حدودی نسخه‌ی بهینه و پیشرفته‌تر چمبرلین ۲۰۰ بود. این ساز توی دهه‌ی بعدی تاثیر زیادی روی سبک دیسکو داشت.  

سال‌های بعد، سازهای زیادی ساخته شدند و این مورد باعث شد حق انتخاب نوازنده‌ها بیشتر باشد. از بین این سازها می‌شود  به یاماها سی-اس ۸۰ و فیرلایت سی-ام-آی اشاره کرد که همچنان طرفداهای خودشون رو دارند. انقلاب بعدی سازهای الکترونیک، به سالِ ۱۹۸۱ برمی‌گرده و دستگاهِ می‌دی (Midi) که شبیه پیانو روی صفحه‌ی کامپیوتر بود.

این ساز ایده‌ی کاملا جدیدی را مطرح کرد. ساختن موسیقی با وسیله‌ی کاملا الکترونیکی. می‌دی اولین سازی بود که یک وسیله‌ی کاملا الکترونیکی مثل کامپیوتر را به عنوان وسیله‌ی موسیقی می‌دید.  

از آن سال تا امروز، کامپیوترها تبدیل به اصلی‌ترین وسیله موسیقی الکترونیک شدند. نرم‌افزارهای مختلف باعث شدند که کلِ سازهای موسیقی در  یک لپ‌تاپ پونزده اینچی جمع شوند. تاریخِ موسیقی الکترونیک هم همراه این سازها پیش رفته و ساخته شده است.