رهبران روسيه به اين نتيجه رسيدند كه منطقه خاورميانه و جمهوري‌هاي پيرامون روسيه بايد در سياست خارجي اين كشور جايگاه مهم‌تري داشته باشند. حضور ميليون‌ها مسلمان در جمهوري‌هاي جنوبي روسيه در حوزه درياي خزر، ارتباط با كشورهاي خاورميانه و غرب آسيا را بيش از پيش براي روسيه در اولويت قرار مي‌داد و از نخستين دهه پس از فروپاشي شوروي، اين روابط در مسير گسترش قرار گرفت. توسعه روابط با كشورهايي ازجمله ايران، عراق، سوريه و حتي كشورهاي عرب حاشيه خليج‌فارس كه به اردوگاه غرب تعلق داشتند، از همين دوران آغاز شد.
شوروي اگرچه از موافقان تشكيل اسرائيل بود اما در جريان جنگ سرد روابط چندان مناسبي با اين رژيم نداشت. پس از فروپاشي اتحاد شوروي و همزمان با گسترش روابط روس‌ها با كشورهاي خاورميانه، روابط ميان مسكو و تل‌آويو هم بهبود پيدا كرد و وارد فاز جديدي شد. ميليون‌ها نفر از روسيه و جمهوري‌هاي تازه استقلال‌يافته به اسرائيل مهاجرت كردند و حدود يك‌پنجم جمعيت اسرائيل از اين مهاجران تشكيل شد. براي رهبران روسيه، اسرائيل همواره دريچه‌اي به سمت تكنولوژي‌هاي روز غربي برآورد شده است. روس‌ها در طول بيش از 25سال گذشته تلاش كرده‌اند رفتار ماهرانه‌‌اي را در تنظيم روابطشان از يك سو با اسرائيل و از سوي ديگر با ايران داشته باشند تا منافع خود را تأمين كنند. مسكو با وجود روابط بسيار نزديك سياسي، امنيتي و نظامي با تهران، روابطش با تل‌آويو را هم ساماندهي كرده است.
در شرايط پسابرجام، اسرائيل نيز مانند برخي ديگر كشورهاي منطقه ازجمله عربستان، نگران احياي قدرت منطقه‌اي ايران بوده است. اسرائيل به همين دليل فعاليت خود عليه ايران را تشديد كرده است. رفت‌وآمدها و مذاكرات طولاني و پيگير بين مسكو و تل‌آويو در جريان بوده تا شايد اسرائيلي‌ها بتوانند مانع ايفاي نقش ايران در منطقه و به‌ويژه در سوريه شوند. رهبران اسرائيل با ادعاهاي تكراري و ايجاد نگراني در مورد حضور ايران در عراق، سوريه و لبنان تلاش مي‌كنند مسكو را متقاعد به محدودسازي روابط با ايران كنند. سفر اخير بنيامين نتانياهو به روسيه نيز با همين هدف انجام شد. تجربه روابط تهران با مسكو و مسكو با تل‌آويو در طول بيش از 2دهه گذشته نشان داده كه مسكو قادر به چشم‌پوشي از مزيت‌هاي منطقه‌اي ايران نيست و به هر شكل در پي حفظ روابط گسترده خود با تهران است اما از سوي ديگر مزاياي برآمده از رابطه با تل‌آويو و به تبع آن واشنگتن هم براي روسيه قابل چشم‌پوشي نيست. مسكو براي آنكه در منطقه دست بالا را داشته باشد، هر دو رابطه را همچنان پيش خواهد برد. رهبران روسيه بارها بر اين قاعده پافشاري كرده‌اند كه كشورها منافع دارند؛ نه دوست و دشمن دائمي.
نظر شما