ظرف 6ماه گذشته بورس تهران تحت تأثير اوضاع نابسامان صنعت بانكداري با سكون و سقوط شاخص و ساير مولفه‌هاي عملكردي مواجه شده است. آمارها نشان مي‌دهد فقط در 10روز گذشته بر اثر بحران صنعت بانكداري 10هزار ميليارد تومان از سرمايه سهامداران در بورس تهران دود شده و به هوا رفته است.
- افشاي پشت‌پرده زيان بانك‌ها
شاپور محمدي، رئيس سازمان بورس بر لزوم تسويه مطالبات بانك‌ها و شركت‌ها از دولت تأكيد كرد و گفت: فعاليت و عملكرد بانك‌ها بايد في‌نفسه سودآور باشد؛ اينكه دولت يك‌سري تسهيلات تكليفي را برگردن بانك‌ها بگذارد و آنها را دچار زيان كند، رويه قابل دوامي نيست.
اگر عمليات بانكي يا عمليات اعتباري بانك‌ها سودآور نيست، بايد مراجع ذيربط مانند بانك مركزي و سازمان بورس و حتي دولت و مجلس جمع شوند و موضوع را حل و بررسي كنند. سخنگوي سازمان بورس تأكيد كرد: اينكه بانك‌ها با نرخ‌هاي سود خيلي بالا، سپرده جذب كنند و با نرخ بسيار پايين و «به فرموده» تسهيلات تكليفي به برخي‌ها ارائه دهند و به‌دنبال آن زيان شناسايي كنند، راه درست بانكداري نيست.
رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اينكه بخش بزرگي از سهام بانك‌ها متعلق به سهام عدالتي‌هاست، اعلام كرد: بارها گفته‌ام و از تكرار آن هم ابايي ندارم، هزار بار ديگر هم مي‌گويم؛ هيچ‌كس نمي‌تواند بگويد من به نفع و ضرر سهامداران كاري ندارم؛ اين‌جا ديگر با 50ميليون دارنده سهام عدالت مواجهيم. هيچ‌كس مجاز نيست از جيب سهامدار به عده‌اي سود علي‌الحساب بيست و چند درصدي بپردازد.
- انتقاد از نرخ سودهاي بي‌حساب
رئيس سازمان بورس با انتقاد از اختلاف بين نرخ سود بانكي تسهيلات با نرخ تورم 9درصدي گفت: براي بازپرداخت اين تسهيلات توليدكننده آن را از كجا تأمين كند. متأسفانه نرخ سود بانكي هم‌اكنون رقيب بازار سهام شده و در عين حال سودآوري بانك‌ها نيز دچار خسران شده است و حال آنكه توليدكننده در وضع كنوني دچار بحران است. او ادامه داد: بانك‌ها نبايد از جيب سهامدار به پرسنل و مديران خود دستمزدهاي بي‌حساب و بالا بپردازند؛ اينكه بانك‌ها زيان انباشته يا نرخ بازده كسب نشده دارند و در عين حال به سپرده‌گذار سود و به‌عبارت دقيق‌تر پول اضافه مي‌پردازند، نه عقلي، نه اصولي، نه شرعي و نه عرفي است.
سخنگوي سازمان بورس با طرح اين پرسش كه بانك داراي زيان انباشته براساس كدام منطق اقتصادي، سود بيش از 20درصدي مي‌دهد؟ تأكيد كرد: سود بالاي بانكي در 3مرحله به اقتصاد ايران آسيب زده است؛ اول اينكه سپرده بانكي را به رقيب بازار سهام، بازار سرمايه و ساير بازارهاي مولد تبديل كرده؛ دوم اينكه سود شركت‌ها و بنگاه‌ها را كاهش داده و سوم اينكه بانك‌ها را وارد گرداب بحران كرده است.
- تذكر به رئيس‌كل بانك مركزي
رئيس سازمان بورس با اشاره به وضعيت عملكردي و سودآوري بانك‌هاي بورسي گفت: اولويت بانك‌ها بايد همواره با سودآوري همراه باشد. بانكداري نمي‌تواند با وام‌هاي تكليفي كاري از پيش ببرد. اگر عمليات اعتباري يا بانكي اين مؤسسات سودآور نيست بايد فكري به حال اين مشكل كرد؛ اينكه تسهيلات به فرموده يا به‌عنوان تكليف از سوي بانك‌ها ارائه و به‌تبع آن زيان‌هاي بزرگي را شناسايي كنند، راه‌حل آنها نيست.
وي افزود: اگر نرخ سربار در بانك‌ها افزايش يافته و يا با افزايش هزينه‌هاي پرسنلي مواجه شده‌اند قدر مسلم نبايد از جيب سهامدار اقدام به اعطاي حقوق‌هاي بالا كنند. از سوي ديگر براي نرخ بازدهي‌اي كه هنوز كسب نشده نبايد زيان بانك‌ها را از جيب سهامدار جبران كرد و سپس اقدام به سود علي‌الحساب به سپرده‌گذاران بانكي كرد.
انتقاد به بانك‌ها تنها مختص به سهامداران خرد نيست؛ چرا كه سهام عدالت 50ميليون نفري نيز در هيأت‌مديره بانك‌ها حضور دارند. محمدي با بيان اينكه انداختن همه مشكلات صنعت بانكداري بر دوش بازار سرمايه صحيح نيست، تأكيد كرد: سازمان بورس تنها به حرف زدن اكتفا نمي‌كند، به رئيس‌كل بانك مركزي هم تأكيد كرده‌ام كه نمي‌توانند در وضعيت كنوني صنعت بانكداري بگويند كه به سهامداران بانك‌ها كاري نداريم.
- معرفي مديران متخلف به سهامداران
رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار با تأكيد بر اينكه شركت‌هاي غيرشفافي كه نمادشان در بورس متوقف شده، براي بازگشت به تالار مبادلات سهام ابتدا بايد اطلاعات لازم را ارائه كنند، گفت: تا زماني كه اين شركت‌ها اطلاعات خود را ارائه نكنند، امكان بازگشايي نماد آنها وجود نخواهد داشت. او ادامه داد: به تمام مديران شركت‌هاي فعال در بورس و فرابورس اعلام شده كه درصورت بروز تخلف در عملكرد مالي، به‌طور حتم بايد پاسخگو باشند.
محمدي با اشاره به رويه سازمان بورس در برخورد با مديران متخلف اعلام كرد: طبق روال ابتدا به شركت‌هايي كه اطلاعات ارائه نمي‌كنند، تذكر داده مي‌شود و در كميته تخلفات به دلايل گزارش ندادن‌ها و همچنين گزارش‌هاي مخدوش شركت‌ها با دقت رسيدگي مي‌شود. به گفته شاپور محمدي، سازمان بورس به برخي شركت‌ها كه اطلاعات و گزارش‌هاي مالي خود را به‌طور منظم به بازار ارائه نمي‌داده‌اند، همواره تذكر داده و پس از 6 مرحله نامه‌نگاري تأكيد كرده در صورت ادامه اين رفتار، اعضاي هيأت مديره و حسابرسان شركت‌هاي متخلف و غيرشفاف را به مردم و سهامداران و سرمايه‌گذاران معرفي خواهد كرد.
- جداسازي بازار اوراق بدهي
رئيس سازمان بورس از جدا شدن تابلوي بازار بدهي از بازار سهام در سامانه‌هاي گزارش‌دهي بازار سرمايه خبر داد و با اشاره به انتقادهاي مطرح شده درباره عرضه اسناد خزانه و توسعه بازار اوراق بدهي در بورس گفت: به اعضاي كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي اعلام كرده‌ايم كه سازمان بورس و اوراق بهادار با افزايش حجم عرضه اوراق بدهي، خارج از ظرفيت بازار سرمايه، موافق نيست. بايد براي تصحيح برخي رويه‌ها با سياستگذاران و قانونگذاران كشور از جمله در مجلس صحبت كرد تا به بازار سرمايه اين اختيار داده شود كه هر كجا به نفع بازار اين اوراق امكان انتشار دارد، استفاده شود.
بايد از ابزارهاي بدهي براي توسعه كشور و زيرساخت‌ها استفاده كرد نه اينكه براي كسري بودجه دولت از اين اوراق استفاده شود. او افزود: براين اساس تمام تلاش ما اين است كه تا پايان سال هيچ برگه بهادار ديگري به‌جز اوراق 3هزار ميليارد توماني سلامت و آموزش و پرورش در بازارسرمايه منتشر نشود. رئيس سازمان بورس افزود: فلسفه تاسيس بازار اوراق بدهي اين است كه اهرم مالي ايجاد شود و كيك سود را بزرگ‌تر كند نه اينكه با آن كسري بودجه دولت‌ها پوشش داده شود.
نظر شما