مرحوم هاشمي‌رفسنجاني، علاوه بر انقلابي‌گري و سياستمداري، شخصي دست‌به قلم نيز بوده و كتاب‌ها و منشورات مختلفي را به رشته تحرير درآورده. نگاهي كوتاه و گذرا مي‌اندازيم به بخشي از اين آثار و منشورات سياستمداري كه حالا ديگر در ميان‌مان نيست.
- نام اثر:
- فرهنگ قرآن
از جمله آثاري كه هاشمي رفسنجاني مبدع و پيشنهاد‌دهنده آن بوده، مجموعه آثار فرهنگ قرآن، به‌عنوان يك معجم معنايي معارف و مفاهيم قرآن كريم است. اين معجم به‌صورت الفبايي -موضوعي شكل گرفته و هزاران موضوع قرآن را داخل خودش دارد. اين مجموعه علاوه بر راهنماي موضوعي، يك نوع تفسير موضوعي قرآن كريم هم محسوب مي‌شود. اين مجموعه به همت و قلم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و نيز كمك جمعي ديگر از پژوهشگران اين حوزه، به رشته تحرير درآمده و در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفته است. اين مجموعه آثار موضوعي قرآن كريم، تا جلد سي‌وسوم نيز توسعه پيدا كرده است.
- نام اثر:
- انقلاب يا بعثت جديد
يكي ديگر از كتاب‌هاي معروف آيت‌الله هاشمي رفسنجاني، كتاب «انقلاب يا بعثت جديد» است كه در سال61 منتشر شد. هاشمي در بخشي از اين كتاب، تمامي اتفاقات از لحظه آشنايي و همكاري خود با سازمان مجاهدين خلق تا مقطع جدا شدن از آنها را تشريح كرده است كه با مرور آن مي‌توان انحراف برخي روحانيون از شيوه صحيح مبارزه اسلامي را مشاهده كرد. او در بخشي از اين كتاب آورده: «ما در سال49 با دوستان همفكرمان تصميم گرفتيم كه يك حزب مخفي اسلامي تاسيس كنيم. براي توسعه مقدمات كار را انجام داديم و هسته مركزي را درست كرديم، كار شعبه‌ها و تشكيلات فرعي را داشتيم آغاز مي‌كرديم كه مبارزه مسلحانه عليه رژيم محمدرضا پهلوي آغاز شد....»
- نام اثر:
- سرگذشت فلسطين
اين اثر از نخستين نوشته‌هاي ترجمــه‌گــــونه آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در سال 42 بوده‌است. ازجمله كتاب‌هايي كه منشأ نگارش اين اثر شد، «القضيه الفلسطينيه» اكرم عيتر، سفير وقت اردن در ايران بود. كتاب سرگذشت فلسطين، سر و صداي بسياري به پا كرد. هاشمي‌رفسنجاني در مقدمه اين كتاب نوشته: «مقدمه را خودم نوشتم كه خيلي تند بود؛ چون آن موقع مسئله استعمار جزو مهم‌ترين مسئله مبارزين بود، براي مجوز دچار مشكلي نشد. هرچند در آن زمان گرفتن مجوز هم چندان رسم نبود و سخت نمي‌گرفتند».
- نام اثر:
- بي‌پرده با هاشمي رفسنجاني
كتاب «بي‌پرده با هاشمي رفسنجاني» حاصل 16ساعت گفت‌وگو با هاشمي رفسنجاني در سال 82 است كه در 14شماره از روزنامه كيهان به چاپ رسيده و در آخر به‌صورت كتاب چاپ شده است. قدرت‌الله رحماني نويسنده اين اثر بوده و حسين شريعتمداري، مدير مسئول روزنامه كيهان در مقدمه اين كتاب آورده است: «اعتراف مي‌كنيم هاشمي با روي گشاده و اعتمادبه‌نفس مثال‌زدني از اين چالش كه به رودررويي شباهت بيشتري داشت و گاه به مجادله نزديك بود، استقبال كرد و دربرابر پرسش‌هاي بعضا گزنده پرسشگران ما، خم به ابرو نياورد و ابهام‌زدايي كرد. هرچند، پاسخ برخي پرسش‌ها هنوز ناتمام است و با هاشمي درباره آنها به نقطه اتفاق نرسيديم...» خود انتشارات روزنامه كيهان اين كتاب را منتشر كرده است.
- نام اثر:
- جهان در عصر بعثت
اين كتاب در دهه60 منتشر شده، اما تا به حال چندين بار بازنشر شده است. محمودجواد باهنر و علي‌اكبر هاشمي رفسنجاني، با همكاري يكديگر اين كتاب را نگاشته‌اند. اين كتاب به نوعي، از سنخ كتاب‌هاي تاريخ تحليلي صدر اسلامي بوده است. نقل تاريخ بدون تحليل آن مي‌تواند باعث كاسته‌شدن از ارزش بسياري كارها و رفتارها شود. در دوره بعثت نيز، تا وقتي كه تاريخ تحليلي اين دوره را به خوبي نشناسيم، اهميت بعثت قابل درك نيست؛ رويكردي كه در اين كتاب توسط 2نفر از شخصيت‌هاي درجه يك انقلاب اسلامي، به خوبي درك و ارائه شده است. نتيجه اين كتاب، نياز بشر به نهضت‌هاي اسلامي در همه دوره‌ها دانسته شده است.
- نام اثر:
- آزادانديشي اسلامي و روشنفكري ديني
در تاريخ معاصر صحبت درباره روشنفكري ديني بسيار مرسوم بوده است و در اين باب، نخبگان بسياري سخن رانده و قلم زده‌اند. هاشمي‌رفسنجاني نيز طي دوران سياستمداري خويش جزو رجالي بوده كه درباره آزادانديشي اسلامي و روشنفكري ديني، بسيار سخن رانده و جزو سياستمداران علاقه‌مند به اين حوزه بوده است. كتاب «آزادانديشي اسلامي و روشنفكري ديني» به كمك فرزندش، ياسر هاشمي در نقش گردآورنده و توسط دفتر نشر معارف انقلاب نشر يافته است.
- نام اثر:
- تفسير راهنما
اين مجموعه آثار، شامل نگارش تفسير ترتيبي قرآن است كه براساس يادداشت‌هاي هاشمي‌رفسنجاني سر و سامان گرفته و پژوهشكده فرهنگ و معارف قرآن، آن را به نشر رسانده است. البته از مجموعه مجلدهاي پيش‌بيني شده، 3-2 نسخه‌اي هنوز نشر نيافته ولي باقي شماره‌ها به رشته تحرير در آمده است. در جمع‌آوري اين مجلدات، گروهي از پژوهشگران نيز همكاري داشته‌اند. در پاي هر آيه، چندين برداشت نيز درج شده و توضيحاتي نيز در تبيين نحوه برداشت و استفاده از آيه آمده است تا به‌صورت مستقل، هر آيه مورد بحث قرار گرفته باشد.
- نام اثر:
- روايتي از زندگي و زمانه آيت‌الله‌اكبر هاشمي‌رفسنجاني
اين كتاب به‌صورت دايرة‌المعارف و توسط جعفر شيرعلي‌نيا نگارش يافته و روايتي از زندگي پرفراز و نشيب اين چهره انقلابي است. كتاب، شامل بيوگرافي اين چهره از سال 1313تا 1394است كه البته ويرايش‌هاي بعدي آن، در سال 95 اتفاق افتاده است. اين كتاب، 3بخش را شامل مي‌شود: زندگي و زمانه امام راحل، زندگي و زمانه مقام‌معظم رهبري و زندگي و زمانه آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني. 1700تصوير موجود در اين كتاب، دايرة‌المعارفي بي‌بديل از اين اثر ساخته است. در بخشي از اين كتاب مي‌خوانيم:
«خودم را يك انسان روستايي مي‌دانم كه در روستا بزرگ شدم و به حوزه علميه رفتم، بعدها در مسئوليت‌هاي اجتماعي و سياسي هم خدمت كردم و هم خطا كردم، من يك انسان كاملا معمولي بودم».
نظر شما