اين دانشگاه اعلام كرد: داروهای تزریقی باید فقط در موارد خاصی استفاده شوند و در غیر از این موارد توجیهی برای مصرف آن‌ها وجود ندارد بنابراین هرگز نباید برای دریافت داروهای تزریقی و سرم به پزشک خود اصرار کرد بلکه برعکس افراد باید تمایل خود را برای همکاری در مصرف داروهای خوراکی و موضعی به پزشک معالج ابراز کنند.
- راه‌های مصرف اشکال دارویی
*خوراکی: قرص، کپسول، شربت
*تزریقی: محلول‌های تزریقی، آمپول‌ها
*موضعی: پمادها، کرم‌ها
*سایر مانند واژینال، رکتال، چشمی، گوشی و استنشاقی .
- معایب و مزاياي اشکال دارویی تزریقی
ورود دارو به بدن از طریق یک سوزن که در عمق مشخصی از بدن وارد می‌شود، تزریق گفته می‌شود.
- معایب داروهای تزریقی
*خطر ابتلا به عفونت‌هایی مانند هپاتیت در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی
*خطر بروز واکنش‌های حساسیتی شدید
*هزینه بالاتر نسبت به سایر اشکال دارویی
*در صورت بروز اشتباه دارویی امکان حذف دارو و بهبودی وجود ندارد.
- مزایای داروهای تزریقی
*فراهم کردن دارو و تغذیه برای افرادی که توان مصرف انواع خوراکی را ندارند.
*مناسب برای داروهایی که جذب گوارشی کمی داشته یا تحت تاثیر آنزیم‌های گوارشی تخریب می‌شوند.
*مناسب برای زمانی که شروع اثر سریع و غلظت بالایی از دارو در زمان بسیار کمی مورد نیاز است.
- رایج‌ترین انواع تزریق
تزریق عضلانی، زیرجلدی و وریدی به عنوان رایج‌ترین انواع تزریق شناخته شده اند. در تزریق داخل وریدی، تزریق دارو به طور مستقیم به جریان خون سیاهرگی است. همه داروها قابلیت تزریق داخل وریدی را ندارند و باید شرایط و ویژگی‌های خاصی از نظر استریل بودن و اندازه ذرات داشته باشند. سرم‌ها از این طریق تزریق می‌شوند.
تزریق عضلانی نیز معمولا در عضلات بازو، ران و باسن انجام می‌شود. ماده تزریقی می‌تواند محلول یا سوسپانسیون باشد.
سرعت اثر نسبت به فرم خوراکی بیشتر اما نسبت به تزریق داخل وریدی کمتر است. طول مدت اثر نیز بسته به نوع دارو می‌تواند کوتاه یا بسیار طولانی باشد.اغلب واکسن‌ها به صورت عضلانی تزریق می‌شوند.
تزریق زیرجلدی نیز به تزریق دارو به لایه زیر اپیدرم پوست (مزیت آن نسبت به دو روش قبلی این است که امکان تزریق توسط خود فرد وجود دارد) اطلاق می‌شود.
- داروهای تزریقی در چه مواردی باید استفاده شوند؟
داروهای تزریقی، در موارد زير استفاده مي‌شود.
*زمانی که اثر درمانی بسیار سریع برای بیمار ضروری است.
*زمانی که بیمار قادر به مصرف داروهای خوراکی نیست.
*زمانی که دارو در اثر مصرف از راه خوراکی از بین رفته و بی اثر می‌شود یا از دستگاه گوارش قابل جذب نیست.
به جز در این موارد هیچ یافته علمی قطعی مبنی بر ارجحیت روش تزریقی بر مصرف خوراکی داروها وجود ندارد.
- داروی تزریقی چه زمانی تجویز می‌شود؟
پزشک بر اساس سن بیمار، شدت بیماری، وضعیت بیمار ( وضعیت هوشیاری و گوارشی)، قدرت اثر دارو، شروع اثر و طول مدت اثر مورد نیاز و در نهایت جلب رضایت بیمار اقدام به انتخاب و تجویز یک شکل دارویی از جمله تزریق می‌کند.
- باورهای غلط در مورد داروهای تزریقی
باورهای قوی‌تر، اثربخش تر و کم عارضه‌تر بودن داروهای تزریقی از داروهای خوراکی اشتباه است اما برخی افراد متاسفانه فکر می‌کنند که پزشکی که داروی تزریقی تجویز می‌کند مهارت و علم بیشتری نسبت به پزشکی که به دیگر راه‌های تجویز بسنده می‌کند، دارد.
برخی افراد نیز به اشتباه فکر می‌کنند که برای رفع ضعف و بی‌حالی و بهبودی سریع تر باید سرم تجویز شود و بسیاری از افراد براساس همین باورهای غلط تمایل بیشتری به دریافت داروهای تزریقی به خصوص سرم‌ها دارند، از طرف دیگر برخی از پزشکان نیز برای جلب رضایت بیماران خود اقدام به تجویز داروی تزریقی در موارد غیرضروری می‌کنند.
*دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني تهران
نظر شما