چه به‌عنوان کشوری که مجهز به تسلیحات هسته‌ای است و چه به‌عنوان متحد آمریکا در دکترین نظامی و یکجانبه جنگ علیه تروریسم.
پاکستان را باید کشوری مهم در آسیای جنوب شرقی در نظر گرفت. امروز پاکستان صحنه هیجانات ناشی از انتخابات ریاست جمهوری است.
به همین انگیزه جواد حمیدی از همکاران گروه بین‌الملل با استیفن کوهن عضو سابق اداره سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا که تحلیلگر ارشد مؤسسه مطالعاتی بروکینگر در آمریکاست، در زمینه معمای پاکستان گفت و گو کرده است.
- به‌عنوان سئوال نخست دریافت شما از اوضاع کنونی در پاکستان چیست؟
پاکستان در آستانه انتخابات پارلمانی قرار دارد و اوضاع داخلی این کشور صحنه رقابت انتخاباتی بین هواداران ژنرال مشرف، بی‌نظیر بوتو و نواز شریف است.
اگرچه هنوز حضور بوتو در این انتخابات قطعی نشده است اما به‌نظر می‌رسد طی روزهای آینده با حضور بوتو در انتخابات رقابت‌ها چهره‌ای جدید و جدی‌تر به خود بگیرد.
- گزینه‌های پیش روی مشرف برای شرکت در این انتخابات چیست؟
مشرف با 2گزینه نامطلوب روبه‌روست. 2گزینه‌ای که هیچ‌کدام پیروزی قطعی را برای وی تضمین نمی‌کند. نخست این‌که وی بار دیگر تبعات حکومتی اقتدارگرا را به جان بخرد و یا این‌که تن به مبارزات انتخاباتی دهد و در انتظار بنشیند تا سرنوشت رئیس جمهوری آینده را انتخابات تعیین کند.
- ممکن است بیشتر توضیح دهید. منظور از اقتدارگرایی و روند انتخاباتی چیست؟
همان‌گونه که می‌دانید رئیس جمهوری پاکستان رهبری ارتش این کشور را برعهده دارد و اقتدارگرایی برای مشرف به‌معنی حضور در انتخابات به‌عنوان یک نظامی است.
اما اگر وی به‌عنوان شهروندی عادی و نه به‌عنوان فرمانده ارتش در انتخابات شرکت کند، آنگاه شاهد انتخاباتی عادی خواهیم بود.
- گزینه محتمل‌تر برای مشرف؟
در خبرها آمده بود که مشرف در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری در اکتبر از سمت فرماندهی ارتش پاکستان کناره‌گیری خواهد کرد.
اگرچه این موضع می‌تواند موضع خانم بوتو را در انتخابات تقویت کند، اما به‌عقیده من مشرف به این نتیجه رسیده است که انتخاب این روند می‌تواند شانس وی را برای پیروزی در انتخابات پارلمانی تقویت کند.
- و این عقب‌نشینی مشرف معلول چه تحولاتی بوده است؟
دولت مشرف با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کند. مشکلاتی داخلی و خارجی که به‌طور خلاصه کشور را از برآورده شدن اهداف خود بازنگاه‌داشته است.
مشکلاتی اقتصادی، تحقق نیافتن وعده‌ها، عدم رضایت داخلی، مشکل وجهه و تهدیدهای امنیتی همگی دست به دست هم داد تا درنهایت در ماه می پاکستان شاهد آغاز درگیری‌های شدید داخلی باشد.
درگیری‌هایی که بر اثر یکی از آنها در کراچی 41 نفر کشته شدند. این تعداد کشته با فاجعه مسجد سرخ در پاکستان به 280 تن رسید تا همگان از آینده اوضاع داخلی پاکستان ابراز نگرانی کنند.
این وقایع در کنار موج گسترده‌ای از ناآرامی‌ها و بمب‌گذاری‌های انتحاری در این کشور مشرف را برآن داشت تا رویکردی جدید را برای شرکت در انتخابات اکتبر درپیش‌گیرد تا دست‌کم به کسب اکثریت آرا در پارلمان و انتخابات مجدد به‌عنوان رئیس‌جمهور امیدوار باشد.
- به مشکلات اقتصادی اشاره کردید. آیا تلاش‌های تیم مشرف با هدف رونق اقتصادی در پاکستان مفید فایده بوده است؟
مشرف تلاش‌های زیادی را برای توسعه اقتصادی انجام داده است، اما متأسفانه پاکستان افزایش بی‌کاری و فقر را تجربه می‌کند و این بدان دلیل است که رونق اقتصادی در پاکستان رابطه تنگاتنگی با همسایگان این کشور به‌ویژه هند دارد و مشکلات سیاسی – امنیتی موانع بسیار جدی را بر سر راه این تعاملات ایجاد کرده است.
باید توجه داشت که طی سال‌های اخیر زندگی در پاکستان برای شهروندان بسیار هزینه‌بر شده و هزینه‌های زندگی در شهرهای بزرگ این کشور به معضلی بزرگ برای اسلام‌آباد مبدل شده است.
- برخی معتقدند برای حل بحران امنیتی بین هند و پاکستان نیاز به مداخله طرف سومی همچون ایالات متحده است. شما تا چه اندازه با این دیدگاه موافقید.
احمقانه بودن مداخله واشنگتن در این بحران بر کسی پوشیده نیست. ما مشکلات بسیار بزرگتری در مناطق دیگر جهان داریم و اساسا دلیلی برای مداخله در منطقه‌ای که البته از ما استقبالی نیز نمی‌شود وجود ندارد.
درواقع هیچ کشوری از جانب پاکستان و هند به‌عنوان میانجی پذیرفته نمی‌شود. شاید بهتر باشد پیشنهادی داده شود و سپس مسیر راهبردی اجرایی شدن آن‌را هموار کرد.
