بسياري از اين تكنولوژي‌ها كه با نام آپشن به خودروها افزوده شده‌اند، سال‌هاست كه در صنعت خودرو مورد استفاده هستند و در بسياري از خودروها وجود دارند. آنها را اغلب با علامت‌هاي اختصاري و حروف نخست عنوانشان در زبان انگليسي مي‌شناسند و در دفترچه‌هاي راهنماي خودروها هم توضيح اضافه‌اي در موردشان داده نشده است. در مورد بسياري از آنها هم كه مثل ABS معروف‌تر هستند، يك شناخت اندك و سطحي وجود دارد و اغلب راننده‌ها درست نمي‌دانند كه اين سامانه در چه موقعيتي به دادشان خواهد رسيد! خودروها دارند هوشمند مي‌شوند و هرچقدر آن علامت‌هاي اختصاري كه در دفترچه راهنماي يك خودرو ديده مي‌شود، بيشتر باشد، احتمالا خودرو هوشمندتر است. در اين مطلب به آن دسته از علامت‌هاي اختصاري كه بيشتر تكرار مي‌شوند و به‌عبارتي رايج‌تر هستند، نگاهي انداخته‌ايم و معنا و مفهوم آنها را با كمك «امير قاضي‌ميرسعيد» كار‌شناس خودرو بررسي كرده‌ايم.
ABS وEBD
سامانه‌هاي ترمزي
با خودرويي كه توان چنداني ندارد و در سرعت و شتاب از باقي خودروها جا مي‌ماند مي‌توان كنار آمد اما با خودرويي كه در سيستم ترمزش اشكال وجود دارد، هرگز نمي‌توان مدارا كرد. ترمز خودرو، از اساسي‌ترين بخش‌هاي آن است كه قطعا نياز به بازديدهاي دوره‌اي دارد و شوخي سرش نمي‌شود. بر اين اساس بخش قابل‌توجهي از ويژگي‌هاي خاص يا آپشن‌هايي كه در خودروهاي جديد مورد استفاده قرار مي‌گيرد، به سيستم ترمز خودرو مربوط است؛ مثل ABSكه از همه رايج‌تر و فراگير‌تر است و آن را سيستم ترمز ضد‌قفل هم مي‌نامند. اين سامانه كمك مي‌كند كه در زمان ترمزهاي ناگهاني و خطرناك، خصوصا روي سطح‌هاي لغزنده، خودرو از كنترل خارج نشود و اين كار را با فعال و غيرفعال كردن پياپي ترمز‌ها انجام مي‌دهد. علاوه بر اين، با محاسبه سرعت دوراني هر چرخ، نيرويي متناسب با آن به چرخ‌ها وارد مي‌كند تا از انحراف خودرو جلوگيري شود. سامانه جديدتري كه به كمك ABS آمده و قدرت ترمز خودروها را تقويت كرده است، EBD ناميده مي‌شود كه در فارسي آن را توزيع الكترونيكي نيروي ترمز ترجمه كرده‌اند و كارش اين است كه فشاري را كه به چرخ‌ها وارد مي‌شود، با توجه به وزن خودرو و شرايط جاده محاسبه و يك نيروي ترمز منطقي را به آنها وارد كند تا كنترل خودرو از دست نرود. اگر در دفترچه راهنماي خودرويي با اصطلاح EBA مواجه شديد، بدانيد كه اين خودرو سامانه ترمز اضطراري دارد و اگر راننده اين خودرو حوصله فشردن پدال ترمز را تا انتها نداشته باشد، خودرو با كمك اين سيستم و با توجه به سرعت فشرده شدن پدال، تشخيص مي‌دهد كه موقعيت اضطراري است و حتي اگر پدال تا انتها فشرده نشده باشد، خودش خودرو را متوقف مي‌كند.
CC و TCS و ESC
حركت با كنترل
سامانه‌هاي متعددي براي كمك به راننده براي كنترل اتومبيل در حال حركت وجود دارد كه معروف‌ترينشان CCيا كروز كنترل (Cruise Control) است. اين سامانه را مي‌توان در زماني‌كه خودرو به سرعت مشخصي رسيد، فعال كرد و پا را از روي پدال گاز برداشت تا خودرو در همان سرعت به حركت خود ادامه دهد. اگر خودرو وارد سطح لغزنده شود، طبيعي است كه چرخ‌هايش دچار هرزگردي مي‌شود و كنترل آن از دست راننده بيرون مي‌آيد. در اين حالت اگر خودرو به سامانه كنترل كششي يا TCS مجهز باشد، بلافاصله به حالت ثابت در جاده بازمي‌گردد و متوقف مي‌شود. اين سامانه در يك روز برفي و در يك پيچ تند، خودش را نشان خواهد داد. ويژگي كارآمد ديگري كه در خودروهاي جديد مي‌توان مشاهده كرد، سامانه كنترل الكترونيكي پايداري است كه در دفترچه‌هاي راهنما با ESC نشان داده شده و كارش اين است كه با ترفندهايي، پايداري خودروها را در شرايط لغزنده حفظ مي‌كند. اين سامانه با كمك سنسورهايش اگر متوجه شود كه كنترل خودرو از دست راننده خارج شده، فرمان و ترمز را خودش به دست مي‌گيرد و حتي سرعت پيشرانه را كم و زياد مي‌كند تا كنترل را به‌خودرو بازگرداند. اين سامانه هميشه در حال بررسي و رصد وضعيت رانندگي راننده است و اگر كوچك‌ترين انحراف خطرسازي را مشاهده كند، خودش دست به فرمان مي‌شود.
HAC و DAC
كمكي‌ها در شيب
نيم‌كلاچ براي بسياري از راننده‌ها، يك كابوس واقعي است، طوري‌كه توقف در ترافيك يك خيابان پرشيب، آنها را پريشان مي‌كند. چنين راننده‌هايي بايد به‌دنبال گزينه HAC در دفترچه خودرويي باشند كه مي‌خواهند خريداري كنند. اين سامانه با تشخيص ميزان شيب خيابان، به‌صورت خودكار ترمز‌ها را فعال مي‌كند و تا زمان رسيدن گشتاور موتور به مقدار لازم براي شروع حركت، مانع از حركت خودرو به سمت عقب مي‌شود. به اين ترتيب راننده‌هايي كه مهارت نيم‌كلاچ را نياموخته‌اند، در زمان حركت در سراشيبي، خودشان و خودروي عقبي را نصفه جان نخواهند كرد. اتفاق ديگري كه براي خودروها در شيب مي‌افتد، اين است كه در حال حركت در سرپاييني بالطبع امكان از دست رفتن كنترل خودرو بيشتر است و بر اين اساس راننده‌ها اغلب مي‌كوشند با ترمزهاي پي‌درپي، كنترل را حفظ كنند. اما در سراشيبي‌هاي طولاني، به مرور حرارت لنت‌ها و ديسك بالا مي‌رود و كارايي سيستم ترمز كم مي‌شود. سامانه DAC در اين مواقع به كمك مي‌آيد و با فشردن دكمه‌اش، مي‌توان پدال‌هاي ترمز و گاز را رها كرد و كنترل خودرو را به اين سامانه سپرد تا با سرعت مطمئنه، خودرو را با سلامت به انتهاي سراشيبي برساند.
TPMS و DRL و Auto light
ويژگي‌هاي محض احتياط
اصطلاح TPMS در دفترچه راهنماي خودروها، اشاره به‌وجود سامانه‌اي دارد كه هميشه در حال بررسي كنترل باد لاستيك‌هاست. اين سامانه با كمك سنسورهايش از كاهش باد لاستيك‌ها با خبر مي‌شود و بلافاصله راننده را در جريان مي‌گذارد. ميزان بودن باد لاستيك‌ها در كاهش مصرف سوخت و افزايش طول عمر لاستيك‌ها مؤثر است. علاوه بر آن با استفاده از اين سامانه، هرنوع عيب در لاستيك‌هاي خودرو به سرعت كشف مي‌شود و به اين ترتيب احتمال كمي باقي مي‌ماند كه لاستيك‌ها در حال حركت، ناگهان بتركند و باعث ايجاد خسارت‌هاي شديد شوند.
سامانه ديگري كه محض احتياط روي خودروهاي جديد نصب شده، DRL يا سامانه روشنايي در روز است. خودروهايي كه در روشنايي روز با چراغ‌هاي نيمه‌روشن در حركت هستند، الزاما راننده‌هايي حواس‌پرت ندارند و ممكن است مجهز به اين سامانه باشند. سامانهDRL لامپ‌هاي ال‌اي‌دي مخصوصي در چراغ‌هاي جلوي خودرو دارد كه در زمان حركت خودرو آنها را روشن مي‌كند و جالب اينكه گفته‌اند اين چراغ‌ها در مطلع كردن عابران و ديگر خودروها تأثير فراواني دارد و تصادف‌ها را كاهش مي‌دهد. Auto light هم ويژگي به‌درد بخور ديگري است كه همزمان با تاريك شدن هوا يا ورود به تونل، چراغ‌هاي خودرو را روشن مي‌كند.
- علامت اختصاري و عملكرد
AFS سيستم تطبيقي روشنايي جلو كه با برآورد پيچش فرمان و سرعت خودرو، انحناي مسير را پيش‌بيني كرده و دقيقا مسيري را كه خودرو در آن به حركت ادامه خواهد داد، روشن مي‌كند.
BSI اين تكنولوژي مربوط به سيم‌كشي داخلي خودرو مي‌شود. در حقيقت اين سيستم موجب ساده‌ترشدن سيم‌كشي در خودرو شده و ارتباط سيستم‌هاي الكترونيكي و الكتريكي را بهبود مي‌بخشد.
ACM كنترل‌كننده سيستم صوتي اتومبيل روي فرمان است.
ACL همان سيستم هواكش داخل خودرو است.
ADL كنترل خودكار درهاي اتومبيل است.
- دنياي سنسورها
چند نكته درباره آپشن‌ها
آنچه فروشندگان يك خودرو در مورد آپشن‌هاي آن بيان مي‌كنند، ممكن است چندان قابل اعتماد نباشد. گاهي ديده شده كه در خودرو نشانه‌هايي از وجود آپشن‌هاي مختلف به چشم مي‌خورد اما در عمل چنين آپشن‌هايي وجود ندارد.
سايت‌هاي خودروسازهاي خارجي، سامانه‌اي دارد كه براي پيگيري خودروهاي توليدي طراحي شده است. هر خودرو يك وين‌كد يا شماره شناسايي دارد كه با وارد كردن آن در سامانه پيگيري، مي‌توان تمام ويژگي‌هاي خودرو را مشاهده كرد. شماره شناسايي خودرو يك كد ۱۷ رقمي است كه روي شيشه خودرو چسبانده مي‌شود و بر كارت ماشين هم به‌صورت عمودي درج شده است.
اغلب آپشن‌ها با كمك چند سنسور به فعاليت مشغولند و طبيعي است كه ممكن است خراب شوند و از كار بيفتند. تعدادي از آپشن‌ها را مثل HAC يا كروز كنترل مي‌توان آزمايش كرد و از سلامتشان باخبر شد اما باقي بايد با دستگاه دياگ بررسي شوند.
توصيف‌هايي مثل آپشن كامل يا فول آپشن براي خودرو، اصطلاحاتي رايج و دهان پر كن هستند كه بهتر است پيش از تصميم‌گيري براي خريد خودرو مورد بررسي قرار گيرند. اينكه در هر خودرو، فول‌آپشن چه معنايي دارد و چه ويژگي‌هايي را شامل مي‌شود، مهم‌ترين سؤالي است كه بايد به‌دنبالش بود. به‌عنوان مثال، داشتن ايربگ يا ABS ديگر اتفاق عجيبي نيست و خودروهايي هم كه از حيث آپشن در رده LOW قرار مي‌گيرند، چنين امكاناتي را دارند. بايد آپشن‌هاي روز جهان خودرو را بشناسيم تا معناي فول‌آپشن را بدانيم.
نظر شما