وزراي خارجه كشورهاي درگير در مذاكرات راهي وين شدند تا احتمالا آخرين تصميم‌‌‌ها درباره معدود اختلاف‌هاي باقيمانده را بگيرند و با اعلام دستيابي به جمع‌بندي از توافق، نخستين مرحله موافقتنامه جامع هسته‌اي عملياتي شود. وزيران خارجه چند روز پيش براي مشورت به پايتخت‌هاي خود برگشته بودند.
اگرچه عمده تأكيدها بر اين است كه گفت‌وگوها تا ضرب‌الاجل مقرر پايان يابد، اما حساس بودن اين مقطع زماني و البته پيشرفت‌هايي كه در مراحل پاياني مذاكرات به‌دست آمده ديپلمات‌هاي حاضر در وين را متقاعد مي‌كند كه كمترين احتمال درباره تمديد دوباره مذاكرات را درنظر بگيرند. برخي شبكه‌ها و پايگاه‌هاي خبري ديروز بازگشت وزراي خارجه به وين را نشان‌دهنده باقي بودن اختلاف‌نظرها دانستند و بر همين اساس اين احتمال را تقويت كردند كه توافق تا 16تيرماه اعلام نشود و نياز به چند روز مذاكره بيشتر باشد.
شنيده‌هاي ديروز حكايت از آن داشت كه بعد از پايان موقت بحث ابعاد نظامي احتمالي در مذاكرات كه قرار شده تا پايان سال ميلادي در جريان همكاري‌هاي ايران و آژانس سرنوشتش مشخص شود، گويا موضوع نظارت‌ها بر تأسيسات ايران هم تا حدودي به نتيجه رسيده، اما برخي اختلاف‌ها درخصوص چگونگي همزماني اجراي تعهدات ايران و برداشتن تحريم‌ها همچنان باقي است، اگرچه برخي خبرگزاري‌هاي غربي 2روز قبل مدعي شده بودند كه توافق اوليه‌اي بين دوطرف درباره چگونگي برداشتن تحريم‌ها به‌دست آمده است.
سيد عباس عراقچي ، مذاكره‌كننده ارشد ايران هم تصريح كرده كه در موضوع تحريم‌ها بحث همزماني هنوز حل نشده، چون انجام تعهدات درنظر گرفته شده براي ايران در توافق چند‌ماه طول مي‌كشد، اما برداشتن تحريم‌ها از جانب طرف مقابل، نياز به زمان چنداني ندارد و از لحاظ فني همزمان كردن و متناظر كردن اين دو بحث مشكل است.
بحث برداشتن تحريم‌ها و اينكه تحريم‌ها لغو خواهند شد يا اينكه صرفا به حالت تعليق درخواهند آمد، موضوعي است كه به‌نظر مي‌رسد هنوز هم محل بحث است. در سخنان معاون وزير خارجه هم اين موضوع به چشم مي‌خورد، جايي كه او تصريح كرد در روز توافق تمامي تحريم‌هاي شوراي امنيت، آمريكا و اتحاديه اروپا يك‌جا لغو يا متوقف مي‌شود. گويا طرف مقابل در تلاش است تا تحريم‌ها به‌صورت تدريجي برداشته شود، موضوعي كه تهران به‌شدت آن را رد كرده است.
عباس عراقچي كه از وين با شبكه يك سيما گفت‌وگو مي‌كرد، يكي ديگر از موارد اختلافي باقيمانده را بحث تحقيق و توسعه دانست و افزود: درباره اصل موضوع تحقيق و توسعه توافق شده است و تحقيق و توسعه ما درخصوص ماشين‌هاي پيشرفته سانتريفيوژ IR8 همچنان ادامه مي‌يابد، اما برخي جزئيات در اين‌باره هنوز مورد بحث است.
او با بيان اينكه هيچ‌گاه در مذاكرات تا اين حد جلو نرفته بوديم، احتمال داد كه تا فردا متن اصلي توافق و ضمائم آن در نشست معاونين نهايي شده و چنانچه بخش‌هاي اختلافي باقي بماند، در نشست وزرا مطرح شود. به گفته عراقچي، متن اصلي حدود 20صفحه است كه با 5ضميمه‌اي كه دارد، كل متن حدود 70 تا 80 صفحه مي‌شود. با وجود اين، معاون وزير خارجه البته همچنان احتمال به نتيجه نرسيدن گفت‌وگوها را زنده نگه داشت و گفت: اگر تا رسيدن به ضرب‌الاجل، خواسته‌هايمان محقق شود، توافق خواهيم كرد، در غيراين صورت ترجيح مي‌دهيم دست خالي به تهران بازگرديم.
- ابهام قطعنامه و نقش آژانس
عراقچي درباره احتمال رد توافق در كنگره آمريكا هم گفت: طبق مصوبه كنگره آمريكا، اگر كنگره توافق را رد كند دولت آمريكا بايد آن را وتو كند و اگر كنگره وتوي رئيس‌جمهور را رد كند، ايران حقوق خود را حفظ خواهد كرد و با قدرت به برنامه هسته‌اي خود باز خواهد گشت. او درباره قطعنامه شوراي امنيت براي رسميت بخشيدن به توافق هم سخن گفت و تأكيد كرد اين قطعنامه كه توافقنامه را تبديل به يك سند بين‌المللي مي‌كند، در حقيقت، حكم امضاي قطعنامه را دارد.
البته برخي شنيده‌ها از آن حكايت دارد كه آمريكا براي آنكه درصورت رد توافق از جانب كنگره، حيثيت بين‌المللي‌اش خدشه‌دار نشود، تلاش مي‌كند تا صرفا بيانيه رئيس شوراي امنيت درباره جمع‌بندي توافق منتشر شود و پس از تصويب توافق در كنگره، شوراي امنيت قطعنامه خود را در تأييد توافقنامه صادر كند.
عراقچي درباره نقش آژانس در تأييد انجام تعهدات ايران هم خاطرنشان كرد كه نقش آژانس در اين ميان، كمي است نه كيفي؛ يعني آژانس كه هميشه در مقام تأييد پايبندي كشورها به تعهدات خود است، در جريان برنامه اقدام مشترك صرفا رويكرد كمي خواهد داشت نه كيفي و فقط اعلام خواهد كرد كه آيا تعداد سانتريفيوژهاي ايران به تعداد مورد نظر رسيده يا خير، يا اينكه ميزان ذخاير اورانيوم به اندازه اشاره شده در توافقنامه رسيده است يا نه.
با توجه به سابقه آژانس در برخورد با برنامه هسته‌اي ايران كه نمونه آن در بحث مطالعات ادعايي و به‌دنبال آن موضوع موسوم به ابعاد نظامي احتمالي مشخص است، منوط شدن انجام تعهدات ايران به تأييد آژانس ازجمله نكات مورد اختلاف و البته مورد خدشه ايران در گفت‌وگوها بوده و اين توضيح عراقچي احتمالا ناظر به راه‌حل اين موضوع است.
نظر شما