اصل ساده‌اي كه بسياري از ما در بحبوحه ماجراهاي كوچك و بزرگ آن را ناديده مي‌گيريم. رسانه زماني كه به بيشترين تأثيرگذاري روي مخاطب احتياج دارد، دست به دامان تحريك احساسات مي‌شود. چون عواطف انساني در بخش مياني مغز پردازش مي‌شوند كه سرعت تصميم‌گيري در آن ده‌ها برابر بيشتر از جايي است كه قواي عقلاني ما حضور دارد. ما به احساسات و عواطف بسيار سريعتر واكنش نشان مي‌دهيم و در همين سرعت گاه بسياري از ظرافت‌هاي عقلاني را ناديده مي‌گيريم. شايد شما هم جزو كساني باشيد كه بعد از فروخوردن خشم يا فروكش كردن هيجان‌تان بارها از خود پرسيده باشيد كه چرا تصميم نابجايي گرفته‌ايد يا اقدام ناپسندي ازشما سر زده است؟ پيام‌هاي رسانه‌اي هم درصورتي كه به تأثيرگذاري سريعتر احتياج باشد، بايد به‌جاي به‌كارگيري استدلال، احساس شما را قلقلك بدهند. عواطف شما كه تحريك بشود، بسياري از قيدوبندهاي عقلاني فرايند تصميم‌گيري‌تان نيز باز خواهد شد.
آنچه ما اخيرا در حادثه مهاباد شاهدش بوديم نمونه ساده‌اي از به‌كارگيري همين اصل ساده رسانه‌اي بود كه هر زمان ديگري قابل تكرار است؛ خاموش كردن قواي عقلاني به‌وسيله تحريك احساسات. «تجاوز»، «خودكشي»، ظلم، طمع انساني و دست‌هاي پنهاني قدرت همه دستاويزهاي قدرتمندي براي ساخته و پرداخته شدن يك داستان تلخ و احساسي بودند كه گوشي به گوشي چرخيد تا شعله‌اي براي دميدن رسانه‌هاي جمعي ديگر فراهم كند.بعضي از ما آن را خوانديم، ناراحت شديم و به جاي اينكه ميزان اشراف خود بر موضوع را براي گرفتن يك تصميم عقلاني بالا ببريم، بي‌اختيار با بازنشر و هشتگ و پسنديدن و نظردادن بر هيمه اين آتش بيشتر دميديم و شد آنچه نبايد مي‌شد. حالا اجازه بدهيد يك گام به عقب‌تر باز گرديم. اگر بار ديگر با پيام‌هاي مشابهي از اين دست روبه‌رو شديم چه كار بايد كرد؟
كافي است براي يك لحظه احساسات خود را كنترل كرده، شست مبارك را از گوشي موبايل دور كرده و براي چند دقيقه‌اي اين سؤالات را درباره پيام و حادثه‌اي كه با آن روبه‌رو شده‌ايد بپرسيد. قواي عقلاني شما كه به‌كار بيفتد، تصميمات شما هم كمي تغيير خواهد كرد.
1- آيا همه داستان همين است؟ بخش‌هاي ناگفته داستان را از كجا مي‌شود پيدا كرد؟ چگونه و كجا مي‌شود اطلاعات بيشتري درباره آن پيدا كرد؟ 2- چه‌كسي اين پيام را توليد كرده و به چه منظوري آن را انتشار داده است؟ 3- اين پيام به چه كساني قدرت مي‌دهد؟ احتمالا پاي منفعت چه كساني مي‌تواند در ميان باشد؟ 4- چه ابزار رسانه‌اي در حال انتشار آن است؟ اين ابزار چقدر اعتبار منبع دارد؟ به اطلاعات آن چقدر مي‌شود اطمينان كرد؟
نظر شما