5دي ماه، سالروز زلزله ويرانگر شهر بم كه حال به نام روز ملي ايمني در برابر زلزله نامگذاري شده است و چشماني منتظر را براي تحقق رسالت عظيمي چون ارتقاي فرهنگ ايمني در برابر زلزله به‌خود خيره كرده است.توجه جدي به مقوله ايمني در برابر زلزله در كشوري چون ايران كه روي كمربند لرزه‌خيز آلپ - هيماليا، قرار گرفته، بسيار حائز اهميت است؛ به‌ويژه آنكه شهر تهران نيز اين نگين انگشتري لميده بركوهپايه‌هاي البرز، با وجود گسل‌هاي متعددي از شمالي‌ترين منطقه در نياوران، تلوي پايين، محموديه، شيان و كوثر گرفته تا جنوبي‌ترين نقطه در ري، كهريزك، گرمسار و پيشوا از گزند اين لرزه‌هاي احتمالي در امان نيست؛ به‌طوري‌كه درصورت فعال‌شدن اين گسل دست‌كم هزاران نفر جان خود را از دست خواهند داد.
از سوي ديگر با وجود مطالعات بسيار هنوز هم امكان پيش‌بيني زمان دقيق وقوع زلزله محقق نشده است؛ بنابراين آنچه مسلم است لزوم كاربست تمهيداتي به‌منظور كاهش خطرپذيري شهر پيش از وقوع زلزله و همچنين افزايش سطح فرهنگ ايمني و آگاهي شهروندان در برابر حوادث غيرمترقبه است و اينجاست كه نقش مديريت شهري، ارگان‌هاي اجرايي، سازمان‌هاي مردم‌نهاد و ساير NGOها به‌منظور توانمندسازي شهروندان براي پيشگيري و آمادگي مقابله با زلزله پررنگ‌تر مي‌شود.
با توجه به اينكه در بحث نجات افراد هنگام زلزله، 3ساعت اول جزو زمان طلايي محسوب مي‌شود، پس مي‌توان با آموزش و آماده‌سازي مردم، تلفات را به ميزان قابل ملاحظه‌اي كاهش داد به‌گونه‌اي كه هر فرد بسان يك امدادگر در ساعات اوليه عمل كند. با وجود آنكه از ميان 140زلزله بالاتر از 4ريشتر كه سالانه در ايران رخ مي‌دهد، تنها 0.02درصد از آنها بزرگي بيشتر از 6ريشتر دارند اما به جهت عدم‌امكان پيش‌بيني زمان وقوع، لازم است تا حتي‌المقدور با ارتقاي فرهنگ ايمني و آموزش جامعه از خسارات جاني و مالي احتمالي كاست.
كارشناسان زلزله معتقدند كه با شناخت پديده زلزله، مي‌توان حتي در زلزله‌خيزترين كشورهاي دنيا مثل ژاپن با زلزله زندگي كرد. اين كشور به‌شدت لرزه‌خيز است. اين در حالي است كه خطرپذيري و آسيب‌پذيري ايران هزار برابر ژاپن است. در ژاپن مردم هنگام وقوع زلزله به انتظار نيروهاي امدادرسان نمي‌مانند بلكه هر فرد با توجه به آموزه‌هاي پيشين خود كه مي‌داند قبل، حين و بعد از زلزله چه بايد كند، به سايرين كمك‌رساني مي‌كند.
علاوه بر توانمندسازي شهروندان در سنين مختلف به‌منظور آمادگي در برابر حوادث غيرمترقبه نظير زلزله و چگونگي برخورد حين وقوع حادثه و پس از آن، احداث پايگاه‌هاي پشتيباني مديريت بحران در سطح نواحي شهر تهران و همچنين تجهيز آنها به اقلام ضروري و تجهيزات امداد و نجات نيز غيرقابل اجتناب است. همچنين نحوه مكان‌يابي فضاهاي مسكوني، رعايت حريم گسل‌ها و عدم‌تمركز بار جمعيتي روي آنها، مقاوم‌سازي ساختمان‌ها، ابنيه و كليه سازه‌هاي شهري و استفاده از مصالح مرغوب در آنها از يك سو و از سوي ديگر تقويت پايه‌هاي مديريت بحران پس از وقوع زلزله بسيار حائز اهميت است.
در نتيجه مي‌بايست به‌منظور ارتقاي فرهنگ ايمني شهر، سياستگذاري‌ها به سوي تجهيز و كسب آمادگي براي مواجهه با اموري كه زمينه‌ساز تشديد وضعيت بحراني شهر پس از وقوع زلزله هستند، سوق پيدا كند. رسيدگي، چاره‌انديشي و رفع چالش‌هاي مربوط به اطفاي حريق در ساختمان‌هاي بيشتر از 6 طبقه، تخريب بيمارستان‌ها و عدم‌امكان دسترسي به خون و امكانات درماني ضروري، هجمه جوندگان به سطح شهر از كانال‌هاي فاضلاب، پاره‌شدن و اتصالي كابل‌هاي برق فشار قوي و فيبر نوري آويزان از فراز اتوبان‌ها و خيابا‌ن‌هاي شهر، ازجمله اموري هستند كه لازم است در اولويت كاري تصميم‌سازان و برنامه‌ريزان شهري قرار گيرد.
- رئيس‌كميته‌ايمني‌ومديريت‌بحران‌شوراي‌شهرتهران
نظر شما