چهارشنبه ۵ تیر ۱۳۹۲ - ۱۷:۴۵
۰ نفر

گروه سیاسی: سیاست خارجی ایران در پرونده هسته‌ای با انتخاباتی که برگزار شد در «دوره انتقال» به‌سر می‌برد.

این تعبیری است که وزیرامورخارجه در نشست خبری مشترک خود با همتای تاجیکی در توصیف وضعیت ادامه مذاکرات با گروه5+1 در آینده به‌کار برده و در عین حال خبر داده حسن روحانی رئیس‌جمهور منتخب گروهی را برای بررسی ادامه مذاکرات با این گروه تعیین کرده است.

مواضع متفاوت و انتقادی که حسن روحانی در رقابت‌های انتخاباتی درخصوص پیشبرد پرونده هسته‌ای و تیم مذاکره‌کننده فعلی کشور داشت و استقبالی که برخی دیپلمات‌های اروپایی که یک دهه قبل با روحانی پشت میز مذاکرات هسته‌ای می‌نشستند از پیروزی وی در انتخابات کرده‌اند نشانه‌های ثبتی در پرونده هسته‌ای تلقی می‌شود.

ریاست این مذاکرات در سال 82 برعهده حسن روحانی و ریاست هیأت اروپایی بر عهده خاویر سولانا بود. سولانا مسئول سیاست خارجی پیشین اروپا که بر جای امروزی کاترین اشتون تکیه داشت و مواضع سرسختانه‌اش در مذاکرات زبانزد بود گفته که «پیروزی غیرمنتظره حسن روحانی در دور اول می‌تواند درهای دیپلماسی و اقتصاد ایران را بگشاید.»

سولانا افزوده است: نتیجه انتخابات دارای علامت‌های روشن و امیدوارکننده‌ای است؛ شرکای مذاکره‌کننده با ایران باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند و به همان تناسب واکنش نشان دهند. در ایران همانند همه‌جای دنیا، خیابان‌ها بهترین فشارسنج اجتماعی شهروندان است که به‌خاطر نتیجه انتخابات، دلیل خوبی برای شادمانی پیدا کردند.

یوشکا فیشر دیگر دیپلمات هم که در دوره حسن روحانی سمت وزیر خارجه آلمان را برعهده داشت نیز در سخنانی از غرب خواسته تا از فرصت پیروزی روحانی استفاده کند. فیشر گفته است: تجربه شخصی من نشان می‌دهد که روحانی مردی با مودت و با شخصیتی باز است. او اطراف خود را با دیپلمات‌های ماهر و کارآزموده و باتجربه پر کرده است. البته جای تردیدی وجود ندارد که این مرد وابسته به حکومت ایران که یکی از چهره​های واقع‌گرا و میانه‌رو در بین نخبگان سیاسی شناخته می‌شود، نمایندگی مخالفان را بر عهده ندارد و البته او از برنامه‌های هسته‌ای ایران نیز حمایت می‌کند.»

روحانی که از زمان بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تشکیل نهاد شورای‌عالی امنیت ملی، سمت نمایندگی رهبر انقلاب را در این شورا داشت در ابتدای دولت نهم در سال84 مجبور شد به‌خاطر اختلاف دیدگاه با محمود احمدی‌نژاد از تجربه 16ساله خود در ریاست دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی چشم‌پوشی و کناره‌گیری کند.

حسن روحانی در سال84 و بعدها علی لاریجانی در سال 86 بنا به گلایه‌ها و انتقاداتی که درخصوص توقعات محمود احمدی‌نژاد از تیم مذاکره‌کننده و اعمال برخی سلایق شخصی از سوی او داشتند از دبیری شورای‌عالی امنیت ملی و ریاست تیم مذاکره‌کننده کنار کشیدند. اینگونه روحانی به‌عنوان نخستین چهره‌ای که با گشوده شدن پرونده هسته‌ای ایران از سوی غربی‌ها در سال82 میان مردم شناخته شد و به‌مدت 22‌ماه مسئولیت مذاکرات هسته‌ای ایران را برعهده داشت حالا در نقطه‌ای قرار گرفته که خود باید سکان هدایت این مذاکرات را در قامت ریاست‌جمهوری در دست بگیرد.

این موضوع از آنجا اهمیت دارد که تغییر دولت به‌دلیل امضایی که رئیس‌جمهور باید پای حکم دبیرشورای‌عالی امنیت ملی بگذارد به‌طور مستقیم بر پیشبرد پرونده هسته‌ای و تیم مذاکره‌کننده ایرانی اثرگذار است. تجربه 2بار تغییر دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در دولت نهم نیز به‌دلیل نگاه‌های خاص محمود احمدی‌نژاد در حوزه سیاست خارجی چنین موضوعی را ثابت کرده است.

در دولت جدید با توجه به انتقاداتی که رئیس‌جمهور منتخب در مناظرات انتخاباتی نسبت به عملکرد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و سعید جلیلی به‌عنوان دبیرشورای‌عالی امنیت ملی و رقیب انتخاباتی‌اش داشت تغییرات در حوزه دیپلماسی هسته‌ای غیرقابل اجتناب نشان می‌دهد. علی‌اکبر صالحی وزیرامورخارجه به‌احتمال با درنظر گرفتن همین نکات بوده که گفته «تعیین زمان دور آتی مذاکرات ایران و 5+1 به‌عهده آقای روحانی است و ایشان باید تصمیم بگیرند در چه زمانی آمادگی برای نشست با 5+1 وجود دارد.»

با چنین دورنمایی است که اگر سفیر ایران در قزاقستان از احتمال برگزاری دور جدید گفت‌وگوهای ایران و گروه 5+1 در آلماتی خبر می‌دهد اما صالحی در جایگاه مقام ارشد وزارت خارجه جانب احتیاط را نگاه می‌دارد و می‌گوید: ما اکنون در دوره انتقال هستیم و یقیناً در این دوره آسان نیست که نشست برگزار شود.

موضوع دیگری که می‌تواند سخنان قربان صیفی درخصوص برگزاری مذاکرات در آلماتی را با تردید مواجه سازد برخی اختلاف رویکردهاست که میان تیم فعلی مذاکره‌کننده و تیمی که حسن روحانی در صدرش قرار گرفته بود قابل مشاهده است. بررسی نخستین مذاکرات ایران که در ابتدا با 3کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه انجام می‌شد حکایت از آن دارد که ایران در آن سال‌ها ترجیح می‌داد مذاکرات هسته‌ای خود را بدون واسطه و به‌طور مستقیم در کشورهای اروپایی پیگیری کند. مذاکرات ایران با 3کشور اروپایی در سال82 از تهران (سعدآباد) شروع و در ماه‌های بعد در بروکسل، ژنو و پاریس ادامه پیدا کرد.

در دولت‌های نهم و دهم که سعید جلیلی از مهرماه سال 86دبیری شورای‌عالی امنیت ملی و رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران را برعهده گرفت این رویکرد با تغییر مواجه شد و برخی کشورهای میانجی به‌عنوان برگزارکننده انتخاب شدند. در واقع بعد از انتقاداتی که خود دولت از برگزاری مذاکرات ژنو1در سال87 پیدا کرد مذاکرات در کشورهایی خارج از محدوده اروپا پیگیری شد.

دولت دهم در واپسین روزهای فعالیتش نیز همچنان بر این سیاست خود اصرار دارد، همچنان که از سخنان صیفی برمی‌آید که گفته «در کشورهای منطقه ازجمله قزاقستان ظرفیت‌های لازم برای برگزاری نشست‌های مهم بین‌المللی وجود دارد» و «به اعتقاد ما نیازی نیست تمامی این اقدام‌ها در کشورهای اروپایی مانند سوئیس، اتریش یا فرانسه انجام شود.»

از سوی دیگر روحانی و تیم او متشکل از دیپلمات‌هایی بودند که ولایتی و خرازی آنان را به‌عنوان بهترین‌های وزارت امور خارجه معرفی کرده بودند. بررسی چنین مواردی نشان می‌دهد که اگرهم صیفی بگوید مذاکرات ایران و گروه5+1 در آلماتی با موفقیت برگزار شد اما به گفته صالحی «باید 2 یا 3 هفته صبر کرد تا درباره اینکه نشست در کجا و چه زمانی برگزار شود تصمیمی اتخاذ شود» چرا که روحانی هم در مناظرات به موفقیت این مناظرات تشکیک کرده بود.

کد خبر 220592
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سیاست‌خارجی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز