تیمی از پژوهشگران دانشگاه کلتک با استفاده از تصاویر دو تا از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین تلسکوپ‌های زمینی یعنی تلسکوپ 5/4 متری هیل در مجموعه رصدخانه کوه پالومار و تلسکوپ عظیم کک-2 در هاوایی این شیء زیبا را پیدا کرده‌اند. پیتر تاتهیل رئیس این تیم رصدی اسم این شی زیبا را مربع سرخ گذاشته است.
تاتهیل که استاد دانشگاه سیدنی است با همکاری جیمز لوید استاد اخترشناسی دانشگاه کرنل این کشف زیبا را دو روز پیش در مجله ساینس در مقاله‌ای تحت عنوان «سحابی متقارن دوقطبی در نزدیکی ستاره MWC922» اعلام کرد.
او که از این کشفش همچنان ذوق‌زده بود، گفت: «چنین کشف زیبا و نادری در آسمان، پدیده‌ای نیست که اغلب اتفاق بیافتد. حاصل همکاری مشترک دوتا از پیشرفته‌ترین و بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های دنیا به‌علاوه کمی شانس، پیدا کردن یک جواهر مخفی در میان هزاران ستاره در کهکشان است.»
جیمز لوید که کمتر از تاتهیل ذوق‌زده بود گفت: «نکته کلیدی که باعث این کشف شده، تحول عظیم در چند ساله اخیر در فناوری‌های تصویربرداری و نوری است که عیوب اساسی تلسکوپ‌های نوری را برطرف کرده‌است. این باعث می‌شود که الان نوری که تلسکوپ‌ها از اجسام آسمانی می‌گیرند، بدون کمترین ایراد و به‌هم‌ریختگی ثبت شود.»
دو تلسکوپ در حال بررسی ستاره داغ MWC992 در صورت فلکی مار بودند که این سحابی را کشف کردند. صورت فلکی مار که در همسایگی صور فلکی سنبله، میزان و هرکول قرار دارد (مار نماد پزشکی هم هست) همیشه مورد توجه منجمان و اخترشناسان بوده است.
قسمتی از ناحیه چگال کهکشان راه‌شیری هم از نزدیکی این صورت فلکی می‌گذرد. برای همین در این صورت فلکی و نزدیک آن اجرام زیبایی پیدا می‌شوند که معروف‌ترین آنها جرم پنجم مسیه (خوشه کروی) و جرم شانزدهم مسیه (خوشه باز و شاهکار آسمان، سحابی عقاب) هستند.
تصویری که از سحابی مربع سرخ مشاهده می‌شود، در فرکانسی نزدیک زیرسرخ (طول موج 6/1 میکرون) و به وسعت زاویه‌ای 8/30 ثانیه فضایی گرفته شده‌است. همان‌طور که می‌بینید، نور کناره‌های سحابی کم‌رنگ‌تر از هسته آن است. به‌دست آمدن چنین تصویر واضحی تنها مدیون همان فناوری‌های پیشرفته نوری است که جیمز لوید در بالا گفت.
سحابی‌ها از مرگ ستاره به‌وجود می‌آیند، اما تاتهیل می‌گوید که نه یک ستاره بلکه مرگ و انفجار ابرنواختری دو ستاره، همزمان باعث به‌وجود آمدن چنین شیء زیبا و نادری شده‌است و طرز پخش شدن اجرام باقی‌مانده از این انفجارها در فضا و زاویه قرارگرفتن ما نسبت به این گسترش مواد در فضا، طوری است که شبیه یک مربع شده است. 30 سال پیش هم چیزی شبیه این ساختار در فضا کشف شده‌بود که البته مقدار زیادی کشیده بود. آن زمان اسم آن سحابی را مستطیل سرخ گذاشتند.
عکسی را که می‌بینید، دانشمندان آزمایشگاه «پیش‌رانه موشکی» (JPL) ناسا در دانشگاه کلتک با ترکیب سیستم نوری رصدخانه کوه پالومار و دوربین زیرسرخ ساخت دانشگاه کرنل در نیویورک ساخته‌اند.
اخترشناسان امیدوارند که به زودی تلسکوپ فضایی هابل از بالای جو تصویر شفاف‌تری از این «جواهر نادر آسمانی» بگیرد تا به جزییات بیشتری از آن پی ببرند.
