این یافته برابر معدل آمار جرائم صحت دارد ولی برای اینکه افراد بدبین و یا مغرض در آینده تفاسیر غلط از آن به‌دست نوجوانان و جوانان پاک‌سرشت ناآگاه ندهند نیاز به حلاجی و توضیحاتی دارد.در حقوق جزا و جرم‌شناسی بحثی وجود دارد تحت عنوان «عوامل پیش‌جنائی»؛ در عوامل پیش‌جنائی به جای کشف و نشان دادن مجرم به مجموعه شرایطی پرداخته می‌شود که ماحصل آن وقوع جرم است.
ماه مبارک رمضان با تغییر فضای معنوی جامعه، تقویت باورهای درونی به نظارت غیبی و تمرین تقوا و خویشتن‌داری باعث کنترل عوامل و شرایط پیش‌جنایی در عموم مردم می‌شود. برای مثال اگر شما با شنیدن غرولندهای همسایه و یا همسرتان بر سر اختلافات معمول به سرعت عصبانی شده و واکنش نشان می‌دادید حالا به یاد می‌آورید که روزه هستید و باید گذشت و خویشتن‌داری کنید. پس می‌بینیم که درصد قتل‌های اتفاقی و تصادفی و نزاع در‌ماه مبارک کاهش می‌یابد.
ولی آیا این قاعده برای قاتل حرفه‌ای هم که در تمام عمر خود نه نماز خوانده نه روزه گرفته است صادق است؟ پاسخ مشخص است. آیا کسی که بارها سابقه سرقت داشته در‌ماه مبارک رمضان دست از سرقت برمی‌دارد؟ پر واضح است که خیر، هرچند ما منکر بازگشت و توبه نیستیم ولی آمارها کاهش محسوس در دستگیری سارقان حرفه‌ای را نشان نمی‌دهد، اما بسیاری از افراد مستعد و کسانی که قصد ارتکاب جرمی را در سر می‌پرورانده‌اند در این ایام یا پشیمان شده و یا ته‌مانده اعتقادات به آنها دیکته کرده است که موضوع را به بعد از‌ماه مبارک رمضان موکول کنند.
واقعیت آن است که تأثیر ماه مبارک رمضان بر کاهش تخلفات ترافیکی مانند تجاوز به حریم همدیگر و عبور از چراغ قرمز و فحاشی حین رانندگی و یا اختلافات زناشویی بسیار بیشتر از ارتکاب جرائم توسط مجرمین حرفه‌ای بوده است. برای نمونه کلاهبرداری که در طول سال با سوءاستفاده از اعتقادات مردم عامی و طمع یا جهل آنان ارتزاق می‌کند اصلا رمضان برایش معنا و مفهومی ندارد و ارتزاق از مال حرام بر نخستین جایی که حجاب و پرده می‌کشد وادی ایمان و اعتقاد خورنده آن است.
نتیجه اینکه بیان غیرتحلیلی پدیده‌ها اگر چه در کوتاه‌مدت می‌تواند مایه فخر و مباهات امت اسلامی باشد که چنین نیز هست ولی با آشکار شدن مصادیقی برخلاف آن شاید باعث تزلزل افراد ناآگاه از سایر ابعاد و مولفه‌های دینی شود. در سال گذشته تعدادی بیماردل پیامکی به شرح ذیل را تهیه و به دیگران ارسال می‌کردند: «چون گفته‌اند در‌ماه مبارک رمضان جرائم کاهش می‌یابد پس پی می‌بریم که اکثر مجرمین همان مومنین! هستند.» البته مردم در 30سال گذشته استاد مقابله با جنگ نرم طراحان دین‌ستیز شده‌اند ولی ما هم باید یاد بگیریم که یافته‌های طلایی را با پرهیز از کلیشه‌سازی به‌صورت مستند و تحلیلی ارائه دهیم تا خللی بر اعتماد مخاطبان وارد نشود.
* عضو هیأت علمی دانشگاه علوم انتظامی و کارشناس رسمی دادگستری
